Chuyện “ngày tàn của IS sắp đến” ? (Lữ Giang)
Hôm 10/7/2017, trong một tuyên bố của Tòa Bạch Ốc, Tổng Thống Donald Trump nói rằng đánh bại nhóm chủ chiến ở Mosul "báo hiệu ngày tàn của chúng ở Iraq và Syria sắp đến".
Cũng trong ngày hôm đó, Thủ tướng Haider al-Abadi chính thức tuyên bố
Iraq đã chiến thắng tại thành phố Mosul, nơi IS từng tuyên bố là thủ đô
của chúng. Nhưng đa số các chuyên gia không tin “ngày tàn của IS sắp đến”.
Ai cho chúng nó tàn ?
Theo phân tích của đài CNN, kể từ khi được thành lập, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (Islamic State - IS) đã chuẩn bị cho "hậu Nhà nước Hồi giáo". Lời kêu gọi của IS từ lâu đã là "Baqiya wa tatamaddad", tức "Duy trì và mở rộng".
Trong khi sự mở rộng của IS có thể kéo dài nhiều thế hệ thì các lãnh
đạo của tổ chức này cũng đã chuẩn bị cho một "Nhà nước Hồi giáo không có
quốc gia" (Stateless Islamic State). Điều này có nghĩa là IS sẽ duy trì
tổ chức thông qua ý thức hệ và bất kỳ công dân của một nước nào cũng có
thể trở thành tay súng IS. Các chỉ huy hàng đầu và các tay súng lâu năm
chắc chắn vẫn trụ lại Iraq và Syria, tạo thành một cuộc kháng chiến
ngầm.
Về
phía Hoa Kỳ, có nhiều dấu hiệu cho thấy Tổng thống Trump chẳng biết gì
về kế hoạch “Một Trung Đông Mới” của Hoa Kỳ được ban hành từ năm 2008
nên ông mới nói như vậy. Theo kế hoạch này, sau khi thanh toán các lãnh
tụ Hồi Giáo có chủ trương tái hình thành một đế chế Hồi giáo giống Đế
chế Ottoman ngày xưa, sẽ chia 5 nước trung tâm ra thành 14 nước. Hiện
nay mới chỉ có Libya bể thành nhiều mãnh, còn Iraq và Syria chỉ mới bể
làm hai, một phần thuộc về khối Shiite (còn gọi là Shia) và một phần
thuộc về người Kurd. Khối Sunni chưa có đất dụng võ ở hai nước này.
Mỹ
định cho nhóm Nhà Nước Hồi Giáo (IS) trở thành một Nhà Nước thuộc khối
Sunni nằm ngang giữa hai nước Iraq và Syria, nhưng IS đã đi ra ngoài
vòng kiểm soát nên phải thanh toán. Tuy nhiên, trước khi tấn công vào
Mosul, Mỹ đã mở đường cho một toán quân lớn của IS gồm khoảng 9000 người
di chuyển bằng xe về tỉnh Deir ez Sor của Syria, một tỉnh lớn nằm ở
miền trung Syria sát với biên giới Iraq với mục tiêu bảo vệ phần đất mà
Mỹ muốn dành cho khối Sunni. Nhưng Nga thấy rõ âm mưu của Mỹ nên đã cho
quân đội Syria đến chiếm đóng tỉnh lỵ của tỉnh này. IS chỉ có thể đóng
rải rác từ Raqqa xuống Deir ez-Sor. Điều này cho thấy Mỹ còn muốn dùng
IS làm công cụ chia cắt cả Iraq lẫn Syria, biến mỗi nước thành 3 vùng tự
trị khác nhau. Như vậy cuộc chiến với IS còn dài.
Sự bạo tàn của IS
Abu
Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh của Nhà nước Hồi giáo (IS), được đặt biệt
danh là "thủ lĩnh vô hình" vì hành tung bí ẩn, luôn cẩn trọng để không
tiết lộ nhiều thông tin về bản thân và nơi ở của mình. Sự tàn nhẫn và kỷ
luật của y đã thu hút nhiều tân binh đi theo IS, nhóm thánh chiến nguy
hiểm nhất thế giới.
Nhà báo Barham Omer, trưởng phòng thời sự kênh truyền hình KNN ở tỉnh Erbil, Iraq, nói :
“Không
thể kể hết những tội ác mà IS đã gây ra ở Iraq, không chỉ là các tội ác
diệt chủng chống lại loài người, chúng âm mưu phá hủy những bằng chứng
về nền văn minh nhân loại, các cổ vật được lưu truyền từ xa xưa. Người
dân Iraq dù là người Shia, Sunni hay người Kurd đều trải qua cuộc sống
địa ngục dưới sự cai trị của IS”.
Việc
Mỹ đưa quân vào Iraq và lật đổ chế độ Saddam Hussein năm 2003 đã thay
đổi trật tự ưu tiên cũ. 10 năm sau sự kiện này, dưới danh nghĩa chống
khủng bố, người Kurd và người Shiite đã đánh đuổi những địa chủ người
Sunni khỏi vùng đất của họ. Từ chỗ nắm quyền, người Sunni bị đẩy vào thế
yếu. Do vậy, khi phiến quân IS tràn vào, người Sunni hỗ trợ lực lượng
này vì muốn tạo ra sự thay đổi bộ máy do người Shiite đang cai trị với
đầy rẫy những điều mà họ cho là bất công, áp bức”.
Nhưng
ông Sheik Ghazi Mohammed Hamoud, tộc trưởng người Sunni tại thị trấn
Rabia từng bị IS kiểm soát trước khi được người Kurd giải phóng, nói với
Washington Post rằng dần dần người Sunni cũng nhận ra họ đã phạm sai
lầm : “IS không chừa một ai. Chúng như cơn sóng thần càn quét cả người Sunni. Chúng tôi mất tất cả, nhà cửa, người thân, công việc”.
Ông
Zawahiri, lãnh đạo mạng lưới al-Qaeda thuộc khối Sunni, từng yêu cầu IS
tập trung vào Iraq và để lại Syria cho nhóm al-Nusra. Nhưng lãnh tụ
Baghdadi và các chiến binh IS đã công khai thách thức họ. Nhiều nhà bình
luận cho rằng điều này đã làm tăng uy tín của Baghdadi đối với nhiều
chiến binh Hồi giáo !
Ngày
16/6/2017, quân đội Nga tuyên bố Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh tối cao
của Nhà nước Hồi giáo (IS), đã bị tiêu diệt trong cuộc không kích của
Nga. Nhưng tin này chưa kiểm chứng được.
Biến nơi chiếm đóng thành “địa ngục trần gian”
Trong
3 năm qua, có khoảng sáu triệu người đang sống trong các vùng lãnh thổ
mà nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) chiếm đóng. Khu vực này trải
dài ở các vùng phía bắc Iraq và đông Syria.
Liên
Hiệp Quốc cho biết tình trạng bạo lực của IS đồng nghĩa với hàng loạt
những vi phạm nhân quyền – “tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài
người, và có thể cả tội diệt chủng”. Các cuộc tấn công do Mỹ dẫn đầu
nhằm vào nhóm này cũng khiến nhiều thường dân thiệt mạng oan.
Tờ Global Post ghi lại chia sẻ của những người dân bỏ trốn, trong đó cho thấy phần nào vào cuộc sống dưới sự thống trị của IS.
1. Tiêu diệt những người không cùng tôn giáo
Người
Yazidi, thành viên một nhóm tôn giáo thiểu số ở miền bắc Iraq bị hành
hạ suốt nhiều thế kỷ vì đi theo một kiểu tôn giáo cổ xưa. Với IS, người
Yazidi bị coi là ngoại đạo. Khi lực lượng IS nắm quyền kiểm soát hàng
chục ngôi làng Yazidi ở vùng Sinjar, họ đã hành quyết đàn ông và bắt cóc
hàng ngàn phụ nữ và trẻ em.
Tổ
chức Hội Yazidi bí mật đóng tại Sinjar nhưng hiện tại đang hoạt động ở
tại thành phố thủ đô Erbil của của người Kurd tại Iraq đã ghi tên được
hơn 12.000 người Yazidi mất tích – trong đó có 5.000 phụ nữ và 7.000 nam
giới. Những người này được cho là đã thiệt mạng hoặc bị bắt cóc.
Có
ít nhất 47 người trong số đó đã trốn thoát. Họ kể lại những vụ cưỡng
bức, cưỡng hôn, và bị đày làm nô lệ. Rất nhiều người như cô Sara nói
rằng họ bị gả làm vợ của phiến quân IS, hoặc bị bán làm nô lệ với giá từ
100 - 1.000 USD. Cô Sara kể lại : Có khoảng 20 chiếc xe. Chúng đều có
vũ khí hạng nặng. Chúng tách đàn ông, đàn bà riêng ra. Một số nam giới
định trốn và bị bắn. Chúng nhốt mẹ tôi với các phụ nữ lớn tuổi ở một căn
phòng. Những cô gái Yazidi trẻ hơn bị đưa lên xe. Khi xe chở đủ người
và đi khỏi, Sara nghe thấy tiếng súng nổ ở phía sau. Bà Narin cho biết :
Chúng tôi chỉ còn lại sáu phụ nữ. Sau khi nghe ngóng và không thấy
tiếng động lạ, mọi người tìm cách mở cửa. Cửa mở, họ thấy hàng chục xác
nam giới đã chết. Trong đó có cả con trai bà. Cơ quan Giám sát Nhân
quyền Syria của Anh cho biết có 300 vụ phụ nữ Yazidi bị IS đưa sang
Syria, một số người trong đó bị bán ở chợ tại Aleppo.
Kinh
hoàng bắt đầu đến với cô Leila 19 tuổi khi cô chạy trốn khỏi ngôi làng ở
Sinjar với chồng và gia đình. Xe của IS đuổi kịp họ, phiến quân đã bắt
đàn ông phải nằm sấp xuống mặt đất rồi bắn họ, trong đó có cả những
thiếu niên mới khoảng 14 tuổi. Leila tận mắt chứng kiến cảnh chồng cô bị
giết. Leila ôm lấy đứa con cùng với các phụ nữ khác bị đưa tới thị trấn
Sebai, rồi cuối cùng là tới Mosul. Leila kể lại : “Chúng tôi đi qua rất
nhiều thi thể. Thậm chí là có xác trẻ con”. Cô với hơn 1.000 phụ nữ
khác bị giam trong một tòa nhà. Các cô đều bị yêu cầu cải sang đạo Hồi.
Leila đã trốn thoát thành công khi cô được một người đàn ông Ảrập cứu và
đưa khỏi vùng bị nạn, giúp cô đoàn tụ với những người thân tại Erbil.
Ông
Samer kể lại : Ông cùng vợ và con trai bị đuổi khỏi nhà ở Bashiqa,
Iraq, sau khi IS chiếm thị trấn. Họ đưa chúng tôi tới một bãi đất trống
trước một cái mương. Họ bảo chúng tôi xếp thành hàng. Chúng tôi nhìn
xuống và thấy các thi thể. Firas, 15 tuổi, cho biết cậu thoát chết khỏi
một vụ thảm sát người Yazidi ở Kocho và nói : “Chúng tôi nằm xếp chồng
lên nhau. Họ nghĩ là đã giết chết hết mọi người. Họ bắn vào đầu và lưng
từng người rồi bỏ đi”.
Đằng
sau cánh cửa những tòa nhà trông không mấy nổi bật ở thành phố
Fallujah, Iraq, là nơi IS sử dụng để tra tấn, hành quyết tù nhân dã man
như thời trung cổ.
Hệ
thống nhà tù địa ngục này là dấu tích còn sót lại sau hàng loạt những
vụ tra tấn dã man những người bị bắt vì những tội danh như ăn cắp, hút
thuốc, tranh chấp đất đai hay vi phạm quy định về trang phục của nhóm
phiến quân.
Ngay
khi đặt chân vào nơi này, Đại tá Haitham Ghazi, một sĩ quan tình báo
của đơn vị phản ứng khẩn cấp của cảnh sát Iraq đã phải thốt lên : “Bạn có thể cảm thấy hơi thở của tù nhân còn quanh quẩn đâu đó bên trong nơi này”.
2. Khống chế phụ nữ
Bà
Sherazade - 35 tuổi, làm nghề dạy học - nhớ lại : "Ngày đầu tiên Mosul
vào tay IS, khi ra đường, tôi thấy một biểu ngữ rất lạ vẽ trên tường : "Cái đẹp chân chính cần phải được che giấu". Họ hô hào phụ nữ phải che giấu nhan sắc bằng cách dùng vải đen che toàn bộ thân người.
Qua ngày 11/6/2014, chính quyền IS ban hành "Wathiqat al-Madina" (Hiến pháp của thành phố), trong đó đặc biệt nhấn mạnh "phụ nữ không được ra khỏi nhà trừ khi có việc tối cần thiết".
Phụ nữ còn bị cấm uống nước nơi công cộng, nhìn vào mắt đàn ông lạ hoặc
nói chuyện với họ, thậm chí không được ra vườn nhà phơi đồ nếu không
che mạng trên mặt. Phụ nữ phải mang đủ 5 phụ kiện : giày đen, bao tay
đen, jibab (áo chùng che toàn thân), niqab (khăn trùm đầu) và miếng che
mặt để che mắt. Với trang phục này, phụ nữ cảm thấy rất nóng nực và luôn
bị vấp té vì không thấy khi bước đi. Tục tảo hôn được IS cho phép. Bé
gái lên 9 có thể lấy chồng, sinh con.
Để
thực thi luật Sharia, IS lập đội cảnh sát Hồi giáo Diwan al-Hisba
(riêng nữ có đội Katiba al-Khansa) rảo khắp Mosul bằng xe chuyên dụng.
Hình phạt được áp dụng ngay tại hiện trường, nhẹ nhất là đánh 25 roi.
Một bà mẹ cho con bú để lộ một phần ngực trong bệnh viện lập tức bị
al-Khansa trừng phạt bằng cách lấy kìm kẹp núm vú, thậm chí dùng răng
cắn chảy máu.
3. Dùng dân làm bia đỡ đạn
Một
trong những tội ác lớn khác của IS là dùng thường dân Mosul làm lá chắn
sống khi giao tranh với quân đội Iraq. Chúng nấp sau lưng thường dân,
đẩy họ ra phía trước để tấn công quân Iraq. Ai không muốn trở thành lá
chắn sống phải nộp tiền tươi. Đây cũng là một cách bổ sung ngân sách
nuôi dưỡng bộ máy IS. Phóng viên Fox News từng chứng kiến cảnh IS chất
đầy trẻ em lên xe khi di chuyển từ thị trấn này sang thị trấn khác để
máy bay Mỹ và đồng minh không dám ném bom.
Chuyên gia chống khủng bố Iraq Karim Aljobory nói với phóng viên đài Fox News : "Chúng
quấn đai bom vào phụ nữ và trẻ em Iraq. Chúng tôi không thể phân biệt
ai là lính IS, ai là thường dân. Nhiều người trong chúng tôi chết vì
những người đeo đai bom bất đắc dĩ đó".
Mosul
là thủ phủ tỉnh Nineveh. Đa số dân ở đây là người Kurd theo đạo Hồi
phái Sunni. Sau khi Mỹ đánh chiếm Iraq năm 2003, Mosul trở thành chiến
trường ác liệt nhất, đặc biệt khi nó rơi vào tay IS cách đây 3 năm.
Những
sự tàn bạo của IS đã tạo nên “chính nghĩa” cho Hoa Kỳ khi thanh toán
họ. Chuyện dài về IS còn rất dài, có dịp chúng tôi sẽ kể tiếp.
Cuộc chiến vẫn còn tiếp tục
Kế
hoạch “Một Trung Đông Mới” của Mỹ đang gây ra những hậu quả rất tàn
khốc. Các nước Iraq, Libya và Syria đã phải gánh chịu những hậu quả nặng
nề nhất, tiếp theo là các nước Châu Âu, nơi các phong trào di dân Hồi
giáo được lùa đến. Mỹ là chánh phạm nhưng bị tổn thương nhẹ nhất. Nhưng
kế hoạch này chỉ mới hoàn thành chưa đến một nữa, nên cuộc chiến còn kéo
dài, có khi hai ba năm, có khi mười hay hai mươi năm nữa…
Nga
đã can thiệp vào Syria để bảo vệ chỗ đứng của Nga ở Trung Đông, trong
khi chính sách của Donald Trump đã làm nhiều nước Châu Âu muốn tách rời
khỏi kế hoạch của Mỹ ở Trung Đông, do đó gánh nặng của Mỹ sẽ lớn hơn
trong giai đoạn tới. Chúng tôi sẽ trình bày trong một bài khác.
Ngày 28/7/2017
Lữ Giang