Điểm báo Pháp - Châu Âu "vĩnh biệt" khí đốt Nga (Thụy My)
Châu Âu đứng bên Ukraine, chuẩn bị "vĩnh biệt" khí đốt Nga
Châu Âu tiếp tục hoang mang trước chiến lược an ninh quốc gia mới của chính quyền Donald Trump, cố gắng hỗ trợ Ukraine kháng chiến, trong khi Moskva vô cùng phấn khởi. Bruxelles chuẩn bị chia tay vĩnh viễn với khí đốt Nga vào năm 2027. Tại Châu Á, xung đột lại nổ ra giữa Thái Lan và Cam Bốt, gián điệp Trung Quốc xâm nhập Đài Loan. Đó là một số chủ đề được quan tâm hôm nay 09/12/2025.
Volodymyr Zelensky (Ukraine) - Emmanuel Macron (Pháp) - Friedrich Merz (Đức) - Keir Starmer (Anh) via Reuters – Adrian Dennis
Anh, Pháp, Đức đứng bên Ukraine trong giờ phút khó khăn
Le Monde cho biết sau một cuối tuần đầy căng thẳng giữa Châu Âu và Hoa Kỳ, hôm qua thủ tướng Anh Keir Starmer tiếp đón tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky tại Luân Đôn, cùng với tổng thống Pháp Emmanuel Macron và thủ tướng Đức Friedrich Merz. Le Figaro nhận xét "Trước Trump, Châu Âu tái khẳng định sự ủng hộ Kiev". Anh quốc có ý định sử dụng 8 tỉ bảng Anh tài sản Nga bị phong tỏa để giúp Ukraine, và muốn phối hợp với Bruxelles.
Đây là cuộc họp khẩn đầu tiên sau khi Washington công bố chiến lược mới hôm thứ Sáu, đào sâu hố ngăn cách giữa đôi bờ Đại Tây Dương hơn bao giờ hết, với các định kiến ý thức hệ, bài Châu Âu. Lại càng trầm trọng hơn khi lập tức được các nhân vật trong chính quyền Trump và những người thân cận lan truyền. Elon Musk nói rằng cần giải thể Liên Hiệp Châu Âu, "trả lại chủ quyền cho các Nhà nước". Lập tức ngoại trưởng Ba Lan trả đũa : "Hãy đi lên Hỏa tinh, ở đó chào kiểu quốc xã không bị kiểm duyệt".
Về phía Ukraine, Les Echos dẫn lời tổng thống Zelensky nhấn mạnh Kiev không có quyền về luật pháp lẫn đạo lý để nhượng lại cho Nga các lãnh thổ của cha ông, và hôm nay trình bày cho Hoa Kỳ phiên bản kế hoạch hòa bình đã được chỉnh sửa. Le Figaro cho rằng chiến lược an ninh mới của Mỹ có ít nhất một điều tốt, đó là rõ ràng về quan điểm. Sau thời gian là người bảo hộ Châu Âu từ Đệ nhị Thế chiến, nay đến lúc chia tay. Trong khi đó "Kremlin xoa tay hài lòng" : Chia rẽ mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, cáo buộc Châu Âu theo đuổi chiến tranh ở Ukraine, tố cáo việc NATO mở rộng : Moskva đã mơ, và Donald Trump biến giấc mơ này thành sự thật.
Tham vọng bành trướng của Putin trước sau như một
La Croix chạy tít trang nhất "Thực sự Vladimir Putin muốn gì ?". Có một sự mỉa mai đầy bi kịch trong nỗ lực của Donald Trump nhằm đạt được "hòa bình" giữa Nga và Ukraine. Điều bi thảm là ông gây áp lực cực mạnh lên quốc gia bị xâm lăng, để buộc Kiev phải chấp nhận quy hàng trong những điều kiện nhục nhã. Điểm hài hước là Trump cố đạt được một "thỏa thuận tốt" với Vladimir Putin, trong khi nhà độc tài Kremlin chỉ muốn duy trì chiến tranh.
Tình trạng đặc thù này bảo đảm được quyền lực của ông ta. Kinh tế không khởi sắc nhưng các tiến bộ công nghệ trong kỹ nghệ vũ khí là quan trọng. Và Putin tin rằng đang theo bước các Sa hoàng đã mở rộng được đế quốc Nga trong thế kỷ 18 và 19. Cuộc chinh phục mới hướng về phương Tây là nền tảng cho chính sách của Putin, và thậm chí là lẽ sống. Đó là lý do vì sao các nhà đàm phán Mỹ mất nhiều thời gian mà chẳng được gì.
Từ đầu cuộc xâm lăng tháng 2/2022, Vladimir Putin không hề lơi lỏng mục đích ban đầu : Sáp nhập phần lớn lãnh thổ của Ukraine, dựng lên một chính quyền bù nhìn ở Kiev, vô hiệu hóa quân đội nước láng giềng, cấm gia nhập NATO. Một khi đạt được các mục tiêu này, ông ta sẽ ở thế mạnh để đòi hỏi thêm vùng ảnh hưởng tại Trung Âu, nhất là chính quyền Trump cũng muốn làm Liên hiệp Châu Âu yếu đi. Tuy nhiên trên thực địa, người Ukraine vẫn kháng cự, Châu Âu ủng hộ họ, và Putin còn lâu mới thắng nổi.
Châu Âu sắp chia tay vĩnh viễn khí đốt Nga
Trong khi đó "Châu Âu nói lời vĩnh biệt với khí đốt Nga". Libération cho biết khi quyết định ngưng toàn bộ việc nhập khẩu kể từ tháng 11/2027, Liên Hiệp Châu Âu cam kết chuyển đổi sâu sắc nguồn cung, và việc này làm tăng sự lệ thuộc vào khí hóa lỏng của Mỹ.
Gần bốn năm sau cuộc xâm lăng quy mô và hơn mười năm sau vụ Nga chiếm Crimea, các dân biểu Châu Âu và 27 quốc gia thành viên đã thông qua nguyên tắc về một quy định sẽ tước đi của Moskva một nguồn lợi đáng kể để chi cho cuộc chiến tranh ở Ukraine. Từ ngày 22/02/2022, Nga đã bỏ túi được 107 tỉ euro từ Châu Âu. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu hoan nghênh "bình minh của một kỷ nguyên mới của độc lập năng lượng hoàn toàn đối với Nga". Ủy viên năng lượng Dan Jorgensen vui mừng khi chấm dứt tình trạng bị bắt chẹt.
Văn bản đang trong giai đoạn hoàn thiện là một sự thỏa thuận giữa Nghị Viện muốn kết thúc từ đầu năm 2027 còn Hội Đồng Châu Âu đề nghị đầu 2028. Mất đi một tháng là Moskva bị thiệt 400 triệu euro. Ủy ban Châu Âu đã chọn một đề nghị pháp lý để được đa số nhà nước thành viên thông qua, thay vì một gói trừng phạt mới có thể bị Hungary và Slovakia phủ quyết. Công ty nào vi phạm sẽ bị phạt 3,5% tổng doanh thu, hoặc 40 triệu euro, hay 300% giá trị chuyến hàng – tùy theo chọn lựa của từng nước. Một nhà nghiên cứu nhận định, rốt cuộc Châu Âu mới chịu giành quyền chủ động, thay vì liên tục chịu đựng những vụ săng-ta của Nga như lâu nay.
Thái Lan-Cam Bốt : Thỏa thuận ngừng bắn của ông Trump lại bị phá vỡ
Tại Đông Nam Á, La Croix nhận xét "Quyết tâm leo thang xung đột, Thái Lan tấn công Campuchia và khơi mào lại các cuộc giao tranh". Không quân Thái Lan hôm thứ Hai thông báo đã tiến hành các cuộc không kích trên lãnh thổ Cam Bốt để đáp trả việc Phnom Penh "vi phạm chủ quyền" - theo Bangkok. Ít nhất bốn thường dân Cam Bốt và một binh sĩ Thái Lan đã thiệt mạng, hàng ngàn cư dân phải sơ tán khỏi khu vực biên giới.
Diễn biến mới này đã phơi bày sự mong manh tột độ của thỏa thuận ngừng bắn do Donald Trump dàn xếp, được ký kết ngày 26/10 tại Malaysia. Ngày hôm qua, xung đột đã bước sang một giai đoạn mới : tại một số tỉnh biên giới của Thái Lan, các bệnh viện kêu gọi hiến máu, hình ảnh người dân phải bỏ nhà cửa chạy trốn được phát đi phát lại trên các kênh truyền hình địa phương. Cùng lúc đó, quân đội Thái Lan đã triển khai chiến đấu cơ F-16, tấn công vào các cơ sở quân sự của Cam Bốt. Mỗi bên đều cáo buộc bên kia vi phạm lệnh ngừng bắn, thổi bùng một cuộc chiến thông tin đang làm xu hướng dân tộc chủ nghĩa tăng lên.
Các tuyên bố chính thức khó có thể trấn an. Tổng tham mưu trưởng quân đội Thái Lan tuyên bố : "Mục tiêu là khiến Cam Bốt mất đi khả năng quân sự trong một thời gian dài, để đảm bảo an toàn cho con cháu chúng ta", thủ tướng Anutin Charnvirakul khẳng định "đóng cửa mọi kênh đàm phán với Phnom Penh". Thanachate Wisaijorn, giáo sư tại đại học Ubon Ratchathani, nhận xét : "Người dân đang phẫn nộ và muốn mọi chuyện chấm dứt càng sớm càng tốt, bất kể phải trả giá thế nào". Một người dân cho biết : "Tôi muốn Thái Lan giải quyết vấn đề một lần và mãi mãi. Hiện nay, nông dân không còn dám ra đồng làm việc nữa".
Les Echos dẫn lời nhà sử học Thongchai Winichakul cho rằng xung đột "Gần như không thể giải quyết được" trong trung hạn. Bangkok và Phnom Penh bất đồng về đường phân ranh hai lãnh thổ, vốn được xác định vào đầu thế kỷ 20 trong một hiệp ước biên giới được đàm phán giữa Vương quốc Xiêm La (nay là Thái Lan) và Pháp - đang là nước bảo hộ Campuchia thuộc Đông Dương. "Tuy nhiên, đường phân định do Pháp vẽ ra năm 1907 đã không tính đến sự chồng lấn yêu sách lãnh thổ trên cùng một địa điểm. Và các đường ranh này cũng đã thay đổi theo thời gian, đặc biệt là do sự dịch chuyển tự nhiên của một số tuyến đường thủy".
Gián điệp Hoa lục xâm nhập hoạt động tôn giáo Đài Loan
Tại Đài Loan, vụ gián điệp Trung Quốc xâm nhập vào các đền thờ Lão giáo gây chấn động. La Croix cho biết cách đây vài tuần, một người Trung Quốc 68 tuổi đã ra tòa vì dẫn dụ sáu quân nhân Đài Loan chuyển giao bí mật quân sự cho Bắc Kinh. Trong suốt bảy năm, Ding Xiaohu, tự giới thiệu là một tín đồ Lão giáo, được các chức sắc trong đạo đối xử trọng thị. Năm 2018, ông ta đến đảo quốc thông qua một hiệp hội liên quan đến Thiên Hậu Thánh Mẫu, được coi là thần bảo trợ người đi biển, hào phóng tài trợ cho cộng đồng Lão giáo ở Lộc Cảng (Lukang).
Tại Đài Loan, các ngôi chùa thu được rất nhiều tiền và thường bị dùng làm vỏ bọc cho các hoạt động bất hảo. Ding Xiaohu khai thác các mối quan hệ, lập nên một mạng lưới các quân nhân về hưu. Hung Chin Fun, chuyên gia về tuyên truyền của Trung Quốc ở đại học Cheng Kung phân tích, gián điệp Trung Quốc để ý đến những người có vấn đề về tài chánh, và đề nghị những món tiền mà họ "khó thể từ chối". Tổng cộng 330.000 euro đã được chuyển từ Hoa lục sang.
Chính nhờ cách sống vung tay quá trán của các cựu binh mà cảnh sát mới lần ra được mạng lưới. Trong số sáu bị cáo có một cặp vợ chồng vốn là sĩ quan cao cấp của không quân và hải quân Đài Loan, đang nợ nần vì mua nhà. Các bị cáo đã trao những tài liệu về hệ thống vũ khí, năng lực của một số đơn vị trong trường hợp chiến tranh, tên các cựu quân nhân có thể tuyển dụng. Những thông tin có vẻ bình thường, nhưng cộng với tin tức từ mấy chục gián điệp Trung Quốc đã xâm nhập Đài Loan thì rất đáng kể. Năm 2022 có 10 vụ án gián điệp được đem ra xử, năm 2024 tăng lên 64, cho thấy tình báo Hoa lục xâm nhập khá sâu vào đảo quốc.
Syria : "Hãy cho al-Charaa một cơ hội"
Nhìn sang Trung Đông, báo chí tiếp tục có các bài phóng sự tả lại cảnh người dân Syria suốt bốn ngày qua ăn mừng chế độ Bachar al-Assad sụp đổ vào năm ngoái. Nhiều người ủng hộ quân nổi dậy đã đổ về quảng trường Omeyyades, có người vượt 400 kilomet đường để tham gia lễ hội giải phóng ở Damascus. Trên những con đường dẫn đến quảng trường, xe hơi nhích từng chút một, nhiều người đứng trên mui xe phất cờ. Những cảnh ăn mừng cũng diễn ra trên hầu như cả nước.
Cách đây đúng một năm, quân nổi dậy tiến vào thủ đô Syria, kết thúc 54 năm cai trị độc tài của Bachar al-Assad và 14 năm nội chiến đẫm máu. Tân chính quyền cho phép bốn ngày nghỉ lễ, các trường học đóng cửa. La Croix cho biết những người ủng hộ tổng thống al-Charaa kêu gọi "Hãy cho ông ấy một cơ hội". Le Monde nói về "Sự thay đổi chưa hoàn thành của al-Charaa".
Le Figaro tiết lộ, bốn ngày sau khi Bachar al-Assad bỏ chạy, đại sứ một quốc gia Ả rập quan trọng đã gặp Charaa tại Damascus, thẳng thắn đặt ra hai điều kiện cho tân lãnh đạo : "Nếu ông thay đổi được thái độ của những người thánh chiến xung quanh ông, và tôn trọng các nhóm thiểu số, chúng tôi sẽ ủng hộ ông". Một năm sau, Ahmed al-Charaa vẫn chưa thay đổi được phe nhóm của mình, nhưng bản thân ông đã đổi khác. Cựu thủ lãnh thánh chiến tỏ ra cởi mở hơn, dễ tiếp xúc hơn, một số viên chức cũ thời Assad vẫn được giữ lại trong các bộ. Tuy nhiên việc giải thể quân đội và lực lượng cảnh sát cũ khiến chính quyền mới thiếu người để đối phó trong các vụ xung đột.
Thụy My
