Bà Phạm Thị Thanh Trà - nữ phó thủ tướng đầu tiên của Việt Nam - là ai ? (BBC tiếng Việt)

Bà Phạm Thị Thanh Trà vừa được Quốc hội phê chuẩn giữ chức phó thủ tướng, trở thành người phụ nữ đầu tiên của Việt Nam giữ chức vụ này.


Bà Phạm Thị Thanh Trà giữ chức bộ trưởng Nội vụ từ tháng 4/2021 - Bộ Nội vụ

Sáng 25/10, Quốc hội, dưới sự chủ trì của ông Trần Thanh Mẫn, đã thông qua nghị quyết phê chuẩn bổ nhiệm bà Phạm Thị Thanh Trà làm Phó thủ tướng.

Bà Trà là người mà ngày hôm qua, 24/10, đã được miễn nhiệm khỏi chức bộ trưởng Bộ Nội vụ.

Tại Bộ Nội vụ, Thứ trưởng Thường trực Đỗ Thanh Bình lên tiếp quản chiếc ghế trống mà bà Trà để lại. Ông Bình vừa được Thủ tướng Phạm Minh Chính bổ nhiệm chức thứ trưởng vào ngày 30/9, tức chưa tới một tháng trước.

Một người khác cũng mới được phê chuẩn giữ chức phó thủ tướng là ông Hồ Quốc Dũng, người từng giữ chức bí thư Tỉnh ủy Gia Lai.

Việc bà Phạm Thị Thanh Trà trở thành phó thủ tướng là một thông tin khá bất ngờ.

Trong khi truyền thông Việt Nam đồng loạt đưa tin ông Hồ Quốc Dũng, khi được cho thôi chức Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai, là nhằm mục đích để trung ương giới thiệu Quốc hội bầu làm Phó thủ tướng, thì thông tin về bà Trà không được đề cập đến.

Ngay cả chuyện Quốc hội thảo luận và thông qua vấn đề bổ sung phó thủ tướng, cũng không nhắc đến chuyện sẽ bổ sung số lượng bao nhiêu người.

Hồi tháng 2, Quốc hội đã phê chuẩn bổ sung hai phó thủ tướng, gồm ông Nguyễn Chí Dũng và Mai Văn Chính.

Đến nay, với việc bà Trà và ông Dũng được phê chuẩn, Chính phủ hiện có 9 phó thủ tướng – một con số rất lớn nếu so sánh với các nhiệm kỳ gần đây và đặc biệt là trong bối cảnh tinh gọn bộ máy hiện nay.

Năm phó thủ tướng còn lại là ông Nguyễn Hòa Bình, Trần Hồng Hà, Lê Thành Long, Bùi Thanh Sơn và Hồ Đức Phớc.

Như vậy, chính phủ của ông Phạm Minh Chính sau khi tinh gọn có 27 thành viên, gồm một thủ tướng, chín phó thủ tướng, 14 bộ trưởng và ba lãnh đạo cơ quan ngang bộ.

Trong nhiệm kỳ này, nội các của ông Phạm Minh Chính chứng kiến sự ra đi của bốn phó thủ tướng, gồm ông Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam, Lê Minh Khái và Lê Văn Thành.

Ông Phạm Bình Minh là ủy viên Bộ Chính trị, phó thủ tướng thường trực, đã về hưu vì chịu trách nhiệm người đứng đầu trong đại án chuyến bay giải cứu các công dân về nước trong đại dịch Covid.

Tương tự là ông Vũ Đức Đam bị buộc về hưu khi ngành y tế mà ông phụ trách vướng vào nhiều vụ rắc rối khiến cho hàng loạt quan chức Bộ Y tế phải ra tòa, vào tù.

Ông Lê Minh Khái, sau khi thôi chức, về hưu, đã bị Đảng kỷ luật cảnh cáo, rồi cách tất cả chức vụ trong Đảng.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành mất hồi tháng 8/2023 vì bệnh hiểm nghèo.


Trong phiên họp hôm 24/10, Quốc hội cũng đã chính thức miễn nhiệm chức vụ bộ trưởng Ngoại giao của ông Bùi Thanh Sơn.

Từ ngày 30/8, sau quyết định của Chủ tịch nước Lương Cường, ông Sơn đã chia tay ghế bộ trưởng Ngoại giao để toàn tâm toàn ý cho vai trò phó thủ tướng.

Tuy nhiên, mối quan hệ của ông với ngành ngoại giao vẫn còn đó, do ông là phó thủ tướng phụ trách ngoại giao, quan hệ đối ngoại.

Một ngày sau khi ông Sơn thôi giữ chức bộ trưởng, ông Lê Hoài Trung, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, đã được giao quyền bộ trưởng Ngoại giao. Tại phiên họp lần này, ông Trung được Quốc hội phê chuẩn giữ chức bộ trưởng bộ này.

Quốc hội cũng đã phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm chức bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường của ông Đỗ Đức Duy vào ngày hôm qua 24/10.

Ông Duy, ủy viên Trung ương Đảng, là người trước đó, hồi tháng 7, đã bị Bộ Chính trị kỷ luật cảnh cáo vì một số vi phạm, gây hậu quả nghiêm trọng, và thôi các chức vụ.

Thay cho ông Duy là Phó tổng thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ Trần Đức Thắng, giữ chức vụ quyền bộ trưởng.

Ông Thắng chính thức trở thành Bộ trưởng sau khi được Quốc hội phê chuẩn vào ngày 25/10.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan sáp nhập hai bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường vào tháng 3/2025.

Khi đó, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, sau khi thôi chức trong chính phủ, đã được bầu là phó chủ tịch Quốc hội.

Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy, sinh năm 1970, đã trở thành bộ trưởng đầu tiên của Bộ Nông nghiệp và Môi trường sau sáp nhập.

Nhưng chức vụ này của ông đã không kéo dài được lâu, và ông Duy cũng đã theo chân người tiền nhiệm của mình là ông Đặng Quốc Khánh, bị cho thôi chức, cảnh cáo, chấm dứt sự nghiệp chính trị.

Cũng trong ngày hôm qua, 24/10, Quốc hội cũng đã thông qua các nghị quyết miễn nhiệm các chức danh trong tổ chức bộ máy của cơ quan lập pháp.

Cụ thể, Quốc hội đã miễn nhiệm ông Lê Quang Tùng khỏi chức ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và tổng thư ký Quốc hội.

Ông Tùng trước đó đã được điều làm Bí thư Thành ủy Cần Thơ hồi cuối tháng 9.

Thay cho ông Tùng ở vị trí Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội là ông Lê Quang Mạnh.

Bà Nguyễn Thanh Hải cũng được miễn nhiệm khỏi chức chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu trong khi ông Lê Quang Huy rời khỏi chức Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.

Bà Hải được bầu vào vị trí mà ông Huy vừa để trống, và ông Nguyễn Hữu Đông được bầu làm Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu thay cho bà Hải.

Ông Huy, ủy viên Trung ương Đảng, trước đó đã có đơn xin nghỉ công tác, và cũng đã được Ban chấp hành Trung ương cho thôi các chức vụ của mình.

Quốc hội cũng đã bãi nhiệm ông Trần Văn Thức, người đã bị khởi tố gần đây trong tâm điểm nhân sự Thanh Hóa.

Bà Phạm Thị Thanh Trà là ai ?

Bà Phạm Thị Thanh Trà gần đây trở nên khá nổi bật trong vai trò là người công bố các kế hoạch, quyết định về tinh gọn, sắp xếp lại bộ máy.

Bà Trà sinh năm 1964, quê ở Nghệ An, nhưng sự nghiệp ban đầu của bà lại gắn với Yên Bái.

Bà Trà từng kinh qua nhiều chức vụ trong ngành giáo dục của tỉnh Yên Bái, rồi sau đó làm phó bí thư tỉnh ủy vào năm 2014, rồi trở thành Chủ tịch UBND tỉnh này từ năm 2015.

Bà được bầu làm ủy viên Trung ương vào tháng 1/2016 tại đại hội 12, và đến tháng 9/2016, bà trở thành Bí thư Tỉnh ủy sau khi người tiền nhiệm Phạm Duy Cường bị bắn chết tại phòng làm việc.

Vài ngày trước khi được bầu giữ chức vụ này, bà Trà trên cương vụ chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Yên Bái đã ký quyết định bổ nhiệm chức giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho em trai bà là ông Phạm Sỹ Quý.


Khu đất của ông Phạm Sỹ Quý được ví như "biệt phủ"

Thời điểm ấy, bà Trà nói với báo chí rằng việc bổ nhiệm ông Quý "là quyết định của tập thể Thường trực Tỉnh ủy và Thường vụ Tỉnh ủy tỉnh Yên bái, theo quy trình cực kỳ chặt chẽ".

Thế nhưng, ông Phạm Sỹ Quý, sau đó đã dính ồn ào dư luận với việc kê khai tài sản, xây dựng khu biệt phủ ở Yên Bái, bị kỷ luật cảnh cáo, rồi chuyển công tác về Hà Nội.

Tháng 9/2020, bà Trà được điều về Hà Nội giữ chức Thứ trưởng Bộ Nội vụ, rồi Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương.

Đây là chức vụ tương tự như ông Đỗ Thanh Bình từng nắm giữ trước khi được phê chuẩn trở thành bộ trưởng.

Bà Trà nắm giữ chức lãnh đạo Bộ Nội vụ từ tháng 4/2021 sau khi lần thứ hai được bầu làm ủy viên Trung ương tại đại hội 13.

Ở vị trí này, bà Trà được phân công làm Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ.

Nhưng dấu ấn của bà Trà được thể hiện rõ nét hơn trong vấn đề sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023–2030, cùng với việc tinh giản biên chế theo Nghị định 178.

Vai trò của bà Trà càng trở nên nổi bật khi ông Tô Lâm lên làm Tổng bí thư với việc sắp xếp lại các cơ quan trung ương, sáp nhập tỉnh thành, bỏ cấp huyện và hợp nhất các xã.

Bộ Nội vụ là đầu mối của cuộc "sắp xếp lại giang sơn" của ông Tô Lâm.

Trong cuộc cách mạng tinh gọn đó, Bộ Nội vụ đã phải giải quyết hàng loạt các vấn đề từ tổ chức bộ máy, số lượng công chức, chế độ chính sách, an sinh, cho đến các trục trặc phát sinh.

Chẳng hạn, khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp sau khi bỏ huyện, bộ máy dường như thiếu sự trơn tru, có nhiều vướng mắc.

Bộ Nội vụ, theo bà Trà, đã "làm một việc chưa từng có tiền lệ" là lựa chọn 34 cán bộ "có năng lực, trình độ, tâm huyết, trách nhiệm", đưa mỗi người về một tỉnh, thành để hỗ trợ các địa phương trong ba tháng.

Đó là "những người tiêu biểu, đảm bảo thực hiện được các nhiệm vụ liên quan việc triển khai thực hiện chính quyền địa phương hai cấp không chỉ ở lĩnh vực đang phụ trách".

"Chúng tôi lấy tinh thần xung phong, tình nguyện, trách nhiệm. Những cán bộ đi địa phương sẽ được ghi nhận, đánh giá rất cao", Bộ trưởng Trà nhấn mạnh trong một hội nghị giao ban triển khai nhiệm vụ công tác tháng 8.

Các lo ngại về chất lượng cán bộ cơ sở từ lâu đã được đề cập đến.

Mới đây, vào ngày 21/10, trước các lo ngại về chất lượng và số lượng không đủ cán bộ xã, bà Trà khẳng định rằng chất lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã hiện còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Trước đó vào đầu tháng, bà từng nói rằng tổng hợp của Bộ Nội vụ cho thấy bình quân mỗi xã có khoảng 41 cán bộ, công chức. Bà cho rằng như vậy không thiếu về số lượng, vấn đề nằm ở "năng lực, trách nhiệm và sự chủ động, khả năng thích ứng với việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp".

Đấy là chưa nói đến những phát sinh khác.

"Trụ sở trước đây chỉ đủ cho khoảng 30 người, nay có tới 70-80 cán bộ, công chức làm việc, rất chật chội, thiếu không gian và trang thiết bị", Đại biểu quốc hội Lò Thị Luyến, Phó trưởng đoàn Điện Biên, phản ánh vào ngày 21/10 về tình trạng ở nhiều xã miền núi.

Nguồn : BBC, 25/10/2025