Thỏa thuận ngưng bắn ở Ukraina đã được Trump-Putin ngấm ngầm định đoạt từ trước ? (Thùy Dương)
Tổng thống Mỹ Donald Trump vào chiều nay 18/03/2025 điện đàm với đồng nhiệm Nga Vladimir Putin để bàn về một thỏa thuận ngừng bắn dẫn đến hòa bình tại Ukraina.
Theo thông báo sáng nay của điện Kremlin, hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về Ukraina và về việc bình thường hóa quan hệ Nga - Mỹ, nhưng về phía Washington, hôm qua cả tổng thống Donald Trump và phát ngôn viên của Nhà Trắng Karoline Leavitt đều chỉ nhấn mạnh đến việc đạt thỏa thuận ngưng bắn và hòa bình tại Ukraina.
Theo Reuters, phát biểu với báo giới ở Washington, tổng thống Mỹ hôm 17/03 nhận định : « Những gì đang diễn ra tại Ukraina không tốt, nhưng chúng tôi sẽ xem là liệu chúng tôi có thể hợp tác về một thỏa thuận hòa bình, một lệnh ngưng bắn và hòa bình hay không, và tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ làm như vậy ». Cũng theo lời chủ nhân Nhà Trắng, cuộc tranh cãi gay gắt của ông với tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu Dục và việc Washington ngưng viện trợ quân sự cho Kiev đã có tác dụng.
Ông nói : « Nhiều người đã bị giết hại ở đó, và chúng tôi phải bảo đảm rằng Ukraina đưa ra lựa chọn đúng đắn và tôi nghĩ rằng giờ đây họ sẽ làm điều đúng đắn ». Như để gây thêm áp lực cho tổng thống Zelensky, ông Trump nhấn mạnh là các binh sĩ Ukraina đang trong tình cảnh rất khó khăn tại vùng biên Kursk của Nga, do bị đối phương bao vây.
Dựa vào đâu mà Washington tỏ vẻ lạc quan là sẽ đạt được thỏa thuận với Nga ? Trong chuyên mục Quốc tế, báo Pháp Le Figaro hôm nay nhận định dường như các cuộc đàm phán giữa Washington và Matxcơva đã tiến triển « trong bóng tối », như một bức « puzzle » đã được lắp dần từng mảnh theo phác họa của chủ nhân Nhà Trắng và chủ nhân điện Kremlin. Số phận của Ukraina, cũng như nội dung một thỏa thuận hòa bình, dường như đã được Trump và Putin cùng nhau định đoạt từ trước. Cuộc điện đàm hôm nay như vậy sẽ chỉ là một « màn kịch » hoặc « trò tung hỏa mù ».
Đây không phải một suy luận vô căn cứ, bởi theo AFP, chính ông Trump hôm qua cũng đã khẳng định : « Nhiều yếu tố trong thỏa thuận đã được thống nhất » cho dù còn nhiều điều cần phải được thương lượng. Trên thực tế, Donald Trump đã bị nhiều chuyên gia như Julianne Smith, cựu đại diện của Mỹ tại Liên Minh Bắc Đại Tây Dương - NATO, được báo Pháp Le Monde ngày 14/03 trích dẫn, chỉ trích là nhượng bộ Putin « thậm chí từ trước khi bắt đầu thương lượng ».
Có lẽ cũng không phải vô cớ mà Trump nhắc đến khó khăn của binh sĩ Ukraina ở vùng biên Kursk của Nga chứ không phải ở các vùng ngay trên lãnh thổ Ukraina. Le Figaro đưa ra nghi vấn về vai trò của Donald Trump trong sự thay đổi cán cân lực lượng ở vùng Kursk mà Ukraina đã chiếm được nhiều địa điểm từ nửa năm nay và có ý định sử dụng như vật trao đổi trong các cuộc đàm phán với Putin. Thời điểm chính quyền Trump đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraina, đồng thời ngừng cung cấp thông tin tình báo cho Kiev, trùng khớp với thời điểm Nga phản công tại vùng Kursk.
Le Figaro dẫn lời giáo sư Roman Sheremeta, thuộc đại học Purdue của Mỹ, theo đó một số người thậm chí còn nghi ngờ chính quyền Trump đã cung cấp thông tin tình báo cho quân đội Nga về các trung tâm hậu cần của Ukraina ở Kursk, tạo thuận lợi cho Nga giành lại Kursk. Và cũng giống như Vladimir Putin, chính quyền Donald Trump cũng ủng hộ việc thay đổi lãnh đạo của Ukraina.
Theo kênh truyền thông Mỹ Semafor, được AFP sáng nay 18/03 trích dẫn, tổng thống Mỹ Donald Trump tính đến việc công nhận bán đảo Crimée của Ukraina, mà Matxcơva sáp nhập hồi năm 2014, là một vùng của Nga. Nếu đúng như vậy, điều này có nghĩa là ông Trump nhượng bộ một yêu sách lớn của đồng nhiệm Nga Putin.
Trong khi tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky luôn tuyên bố chủ quyền của Ukraina là không thể mang ra thương lượng và quân đội Nga phải rút hoàn toàn khỏi các vùng đã chiếm được của Ukraina, thì Matxcơva cho đến nay vẫn khẳng định là sẽ duy trì chủ quyền ở 5 vùng đã chiếm được của Ukraina, đồng thời yêu cầu có sự bảo đảm rằng Ukraina sẽ không bao giờ được gia nhập Liên Minh Bắc Đại Tây Dương.
Thùy Dương
18/03/2025
Nguồn: RFI Tiếng Việt
