Trump: Mỹ đề xuất tiếp quản Gaza, 'di chuyển' người Palestine qua nước khác (BBC Tiếng Việt)
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vừa tổ chức một cuộc họp báo tại Nhà Trắng vào tối 4/2 giờ Mỹ (sáng 5/2 giờ Việt Nam).
Ông Trump nói có thể "tiếp quản" Gaza và "thực sự hành động" bằng cách rà phá bom chưa nổ và tái thiết kinh tế lãnh thổ Palestine thành "Riviera (vùng bờ biển ở Địa Trung Hải) của Trung Đông".
Tổng thống Mỹ đề xuất rằng người Palestine có thể tái định cư bên ngoài Gaza trong khi nơi này được xây dựng lại dù các quốc gia khắp Trung Đông trước đó đã phản đối đề xuất này.
Thủ tướng Netanyahu - nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến thăm Mỹ trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump - nói rằng kế hoạch của vị tổng thống là một ý tưởng "đáng lưu tâm".
Phóng viên chuyên về ngoại giao của BBC - Paul Adam - viết rằng tổng thống Mỹ "tiếp tục khiến mọi người choáng váng với các đề xuất của mình cho Gaza", gọi đó là "điều gây chấn động".
Ông Trump cũng nói rằng Iran "không thể có vũ khí hạt nhân" và sẽ "thật không may" nếu Tehran nghĩ rằng họ có thể phát triển bom nguyên tử.
Ông Netanyahu nói với chủ Nhà Trắng rằng ông là "người bạn tuyệt vời nhất mà Israel từng có". Hai nhà lãnh đạo là đồng minh thân thiết trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump khi ông chuyển đại sứ quán Mỹ đến Jerusalem - động thái bị người Palestine lên án.
Kế hoạch bị xem là đi ngược lại công pháp quốc tế
Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nói cách đây 10 ngày rằng Gaza là một bãi hoang tàn, đề nghị "dọn sạch toàn bộ khu vực đó" thì không rõ những lời này có phải là phát biểu ngẫu hứng hay không.
Nhưng trước chuyến thăm của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, trong các bình luận tại Phòng Bầu dục trước cuộc họp và trong chính cuộc họp báo, giờ đây rõ ràng là ông ấy thực sự nghiêm túc về các đề xuất của mình.
Những đề xuất này tương đương với sự đảo ngược triệt để nhất trong lập trường đã được thiết lập của Hoa Kỳ đối với Israel và người Palestine trong lịch sử gần đây của cuộc xung đột; và sẽ bị coi là đi ngược lại luật pháp quốc tế.
Ngoài việc xem người dân ở Gaza sẽ phản ứng ra sao với thông báo, điều này cũng có thể ảnh hưởng lớn đến quá trình ngừng bắn từng bước và thả con tin, vào thời điểm quan trọng này.
Theo luật pháp quốc tế, mọi nỗ lực nhằm cưỡng ép di dời dân số đều bị nghiêm cấm, và người Palestine cũng như các quốc gia Ả Rập sẽ coi đây không khác gì với một đề xuất rõ ràng nhằm trục xuất họ và thực hiện thanh trừng sắc tộc đối với người Palestine khỏi quê hương của họ.

Đó là lý do tại sao các nhà lãnh đạo Ả Rập đã kiên quyết bác bỏ các ý tưởng của ông Trump - vốn được đề xuất ngày càng thường xuyên trong 10 ngày qua - khi ông nói Ai Cập và Jordan có thể "tiếp nhận" người Palestine từ Gaza.
Trong một tuyên bố vào thứ Bảy, Ai Cập, Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Qatar, Chính quyền Palestine và Liên đoàn Ả Rập cho rằng động thái như vậy có thể "đe dọa sự ổn định của khu vực, có nguy cơ mở rộng xung đột và làm suy yếu triển vọng hòa bình và khả năng chung sống giữa các dân tộc".
Từ lâu, phe cực hữu theo chủ nghĩa dân tộc ở Israel đã mong muốn trục xuất người Palestine khỏi các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng và mở rộng các khu định cư của người Do Thái tại nơi họ sinh sống.
Kể từ các cuộc tấn công ngày 7/10/2023 vào Israel, những nhóm cực hữu này – với những lãnh đạo trong số họ thuộc một phần liên minh của Thủ tướng Netanyahu – đã yêu cầu cuộc chiến chống lại Hamas tiếp tục vô thời hạn, tuyên bố sẽ tái lập các khu định cư của Israel ngay trong Dải Gaza.
Họ đã tiếp tục phản đối lệnh ngừng bắn hiện tại và thỏa thuận thả con tin.
Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng với thủ tướng Israel, ông Trump đã đi xa hơn cả những lời kêu gọi gần đây của ông về việc "di tản" người Palestine ở Gaza đến Ai Cập và Jordan, nói rằng Mỹ sau đó sẽ tiếp quản lãnh thổ này và tái thiết.
Khi được hỏi liệu người Palestine được phép trở về hay không, ông nói rằng "người dân toàn cầu" sẽ sống ở đó, nơi sẽ là "một khu vực quốc tế đáng kinh ngạc", trước khi nói thêm "cũng có người Palestine nữa".
Đặc phái viên Trung Đông của ông Trump, Steve Witkoff, trước đó trong ngày đã phần lớn thể hiện luận điệu xung quanh đề xuất này, nói rằng ông Trump "hiểu biết về bất động sản".
Tổng thống Trump nói rằng Gaza sẽ là "Riviera của Trung Đông".
Khi được hỏi liệu quân đội Mỹ có tham gia vào cuộc tiếp quản Gaza hay không, ông Trump trả lời "chúng tôi sẽ làm những gì cần thiết".
Các đề xuất của ông tương đương với sự chuyển đổi triệt để nhất trong lập trường của Mỹ về lãnh thổ này kể từ khi thành lập nhà nước Israel năm 1948 và cuộc chiến năm 1967 - thời điểm chứng kiến sự khởi đầu của cuộc chiếm đóng quân sự của Israel đối với các lãnh thổ bao gồm cả Dải Gaza.
Gaza vốn là nơi sinh sống của những người Palestine đã tháo chạy hoặc bị buộc phải rời bỏ nhà của mình trong các cuộc chiến tranh xung quanh việc thành lập Israel.
Cho đến nay, họ và con cháu vẫn chiếm phần lớn dân số ở Gaza.
Các đề xuất của Tổng thống Trump, nếu được ban hành, sẽ khiến số dân đó - hiện hơn hai triệu người - buộc phải chuyển đến khu vực các nước Ả Rập hoặc thậm chí xa hơn. Ông Trump nói rằng động thái này để "tái định cư... vĩnh viễn".
Các đề xuất này sẽ xóa bỏ khả năng có một giải pháp hai nhà nước trong tương lai theo bất kỳ nghĩa thông thường nào. Người Palestine và thế giới Ả Rập từ chối tuyệt đối các đề xuất vì xem chúng như một kế hoạch trục xuất.
Phần lớn cơ sở chính trị của Thủ tướng Netanyahu và phong trào định cư theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan ở Israel sẽ ủng hộ Tổng thống Trump, coi đó là sự hoàn thiện mục đích mà ông Netanyahu đưa ra để ngăn chặn "Gaza trở thành mối đe dọa đối với Israel".
Đối với thường dân Palestine, đây sẽ là một hành động trừng phạt tập thể hàng loạt.