Cho đến cuối ngày 24/6, Tổng thống Putin đã quyết định thôi "quyết tâm trừng phạt" bọn phản quốc, tha bổng cho tất cả. Cuộc nổi loạn của Wagner là thời khắc rất nguy hiểm cho Putin. Theo Ngoại trưởng Mỹ Blinken, tình trạng hỗn loạn ở Nga có thể vẫn chưa kết thúc. Vậy mà Putin tha bổng ! Ước gì Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng noi gương Putin, giảm nhẹ khung hình phạt cho 75 bị can bị Bộ Công an khởi tố ngày 23/6 về tội "chống chính quyền nhân dân". Mà trên thực tế có bao nhiêu bị can cả thảy ? 46, 50 hay 75, 84 ?... Mỗi lúc Công an đưa ra một số liệu khác nhau. Con số họ công bố trong nước và trước Liên Hiệp Quốc cũng không đồng nhất. Có thể do bắt nhầm ? Nhầm thì đã thả bao nhiêu ? Con số cuối cùng do phát ngôn viên Bộ Công an, Trung tướng Tô Ân Xô đưa ra hôm 23/6 lại vẫn là bắt 84 bị can liên quan (1) ? Cho đến khi tướng Công an Phạm Ngọc Việt tố cáo tại Liên Hiệp Quốc, vụ Dac Lac có liên quan đến một tổ chức khủng bố ở Hoa Kỳ thì dư luận trong nước và quốc tế lại hướng sự chú ý vào câu hỏi: "Vậy cuối cùng, tiếng súng Chư Quynh (Cư Kuin) hôm 11/6 còn cho thấy điều gì và nó phục vụ những ai ?".
Làm rõ trách nhiệm tướng Tô Lâm
Trước hết, nhìn tư thế đắc thắng, ngạo mạn của Bộ trưởng công an Tô Lâm trước Quốc hội hôm 20/6 thì có thể luận ngay ra vế đầu tiên để trả lời cho câu hỏi "complex" nói trên. Cử tri còn nhớ, các đại biểu quốc hội khóa 14 (tháng 11/2020), trong 393 đại biểu tham gia cho ý kiến về việc có cần hay không Dự luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở ? Lúc bấy giờ, có đến 290 đại biểu (chiếm 73,7%) xác định, đây là Dự luật chưa cần thiết, vì nhiệm vụ của lực lượng này chưa rõ ràng, đồng thời tạo ra gánh nặng tài chính cho quốc gia (2). Khi có tới 73,7% đại biểu tham gia cho ý kiến (tương đương 60,2% tổng số đại biểu) và nhất trí bác bỏ đề nghị chấp thuận, điều đó cho thấy hơn một nửa đại biểu quốc hội hồi ấy đã không tin ông Tô Lâm nói thật : "Nếu có luật, thống nhất ba lực lượng có thể giảm được 500.000 người !". Còn lần này, giải trình tại tổ ở Quốc hội về dự án luật "Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Tô Lâm tuyên bố đắc thắng, vụ Đắk Lắk cho thấy không thể coi thường an ninh cơ sở" (3).
Tuyên bố như trên sao tướng Lâm không soi lại, có xứ nào mà lực lượng bảo vệ trật tự, trị an kém cỏi, vô trách nhiệm tới mức nhân viên y tế phải khẩn khoản xin trang bị khiên và áo giáp để tự vệ như Việt Nam ? Nhưng thay vì truy cứu trách nhiệm, cách chức Bộ trưởng Công an hoặc buộc từ chức thì cả hệ thống chính trị lẫn hệ thống công quyền lại nhất trí với việc cho lực lượng này bổ sung thêm sáu viên tướng và giờ đây lai đồng ý cho phép lực lượng này dùng công quỹ để nuôi thêm khoảng 800.000 nhân sự ? (4). Quốc hội khóa trước, tướng Nguyễn Mai Bộ (Phó Chánh án Tòa Quân sự Trung ương), cũng là Ủy viên Uỷ ban Quốc phòng – An ninh của Quốc hội cho biết thêm, theo ông, thống nhất ba lực lượng không những không thể giảm 500.000 người mà còn khiến ngân sách phải gánh thêm lương cho chừng 800.000 người (126.000 công an xã bán chuyên trách, 70.000 bảo vệ phường – xã, 500.000 phòng cháy chữa cháy), chưa kể chi phí cho trụ sở, hoạt động… và các địa phương sẽ không còn tiền đầu tư cho phát triển, an sinh xã hội (5).
Ngụy biện của ông Tô Lâm tại Quốc hội khóa 15 này đã gián tiếp khẳng định ông và ngành do ông lãnh đạo bất lực, vì bất kể lực lượng công an đã quá đông, mỗi tỉnh ít nhất cũng có 3.000, tỉnh to thì 4.000 công an chính quy, nhưng thực trạng vẫn bết bát. Cho dù tiêu tốn khoản tiền gấp vài lần ngân sách dành cho Giáo dục, Y tế, nhưng Công an càng ngày càng càn rỡ, các loại tội phạm càng lộng hành, xã hội càng ngày càng hỗn loạn, bất an trở thành cảm giác thường trực của người dân (6). Trong khi nếu như Bộ Công an đã xác nhận vụ việc xảy ra ở Đắk Lắk hôm rạng sáng ngày 11/6 vừa qua là hành động khủng bố có vũ trang, lại do lực lượng từ bên ngoài về chỉ đạo, thì trách nhiệm cuối cùng trong vụ việc ấy, không ai khác hơn là Đại tướng Tô Lâm. Phải quy trách nhiệm cho Bộ trưởng Công an, vì ông vốn là tướng an ninh am tường tình hình Tây Nguyên. Sau khi xảy ra vụ việc này, không thể không xem xét khả năng quản trị trong vai trò Bộ trưởng của Đại tướng Tô Lâm (7).
Phục vụ những kẻ lấy oán trả ân
Từ 25 đến 30 tháng 6 này, Hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan đang ghé thăm Cảng Đà Nẵng là sự kiện nổi bật trong quan hệ Mỹ – Việt. Mặc dầu đây là Mẫu hạm thứ ba của Mỹ thăm Cảng Việt Nam, và chuyến thăm này cũng đã bị đẩy lùi lại gần cả năm trời. Và phải chờ cho đến hè năm nay, từ 23/5 đến 25/5, tàu huấn luyện Thích Kế Quang (số hiệu 83) của hải quân Trung Quốc cập cảng Tiên Sa, bắt đầu thăm ba ngày ở Đà Nẵng, sau đó, Việt Nam mới lần lượt nghênh tiếp tàu Ấn Độ và Nhật Bản như những đối tác được cả chính phủ lẫn người dân rất mong đợi.
Trong bối cảnh từ tháng 3 đến nay, Bắc Kinh điều cả đội quân đủ các loại tàu vào "quậy nát" Bãi Tư Chính, nằm ngay trong vùng EEZ của Việt Nam mà chẳng có nước nào lên tiếng phản đối. Phản ứng hai lần của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hà Nội cũng chỉ để lấy lệ. Trung Quốc còn "phản pháo" lại Bộ Ngoại giao Việt Nam, rằng Bãi Tư Chính là thuộc "vùng nước lịch sử" của Trung Quốc.
Nay Mỹ quyết định cử Hàng không mẫu hạm đầu bảng "dạo chơi" Đà Nẵng, huy động cả hai thành viên QUAD là Nhật Bản và Ấn Độ cho tàu của họ đến trước. Như thế cũng là "tình nghĩa" với Việt Nam lắm rồi. Lại còn cho cả B52 hạ cánh xuống cạnh hàng xóm của Việt Nam (Indonesia) để nhắc nhở Trung Quốc chớ có làm càn.
Nghĩa cử nói trên của Chính quyền Biden và các thành viên trong QUAD khiến ta nhớ lại tuyên bố của Ngoại trưởng Blinken trong chuyến thăm Hà Nội gần đây nhất : "Việt Nam giờ đây đã sát cánh cùng với Hoa Kỳ trong giai đoạn cần hỗ trợ nhau nhất" (8).
Nhưng thay vì cám ơn Hoa Kỳ và các đồng minh, mà cũng là "đối tác chiến lược sâu rộng" (Nhật Bản) và "đối tác chiến lược toàn diện" (Ấn Độ), Việt Nam dường như đang "lấy oán trả ân". Phát biểu tại Hội nghị những người đứng đầu lực lượng chống khủng bố các nước do Liên Hiệp Quốc tổ chức tại New York hôm 20/6, Thiếu tướng Phạm Ngọc Việt, Cục trưởng Cục An ninh nội địa (Bộ Công an) tuyên bố, trong số những người bị bắt có "đối tượng là thành viên của một tổ chức có trụ sở tại Mỹ, nhận lệnh chỉ đạo xâm nhập về Việt Nam và dàn dựng vụ tấn công" (9). Nêu đích danh Mỹ tại Liên Hiệp Quốc, ngay trên đất New York, là quốc gia chứa chấp khủng bố ! Làm như thế, Bộ Công an Việt Nam đã hồ đồ hết chỗ nói ! Cứ cho là họ có bằng chứng trong tay mới "blame" Mỹ như vậy thì tại sao không công bố danh tính và địa chỉ của tổ chức để Mỹ và Liên Hiệp Quốc ra tay hành động ?
Trước đó mấy hôm, ngày 16/6, tại một Hội nghị do Ban Tuyên giáo tổ chức ở Hà Nội, Thiếu tướng Đặng Hồng Đức, Chánh Văn phòng Bộ Công an, được VTV.vn dẫn lời tuyên bố rằng, theo đánh giá ban đầu, nguyên nhân vụ 11/6 là do âm mưu của các thế lực thù địch, một số đối tượng FULRO lưu vong kích động một số người dân tộc thiểu số chia rẽ giữa người Kinh với người thiểu số, gây mất trật tự và lấy tiếng vang ở nước ngoài (10).
Nhắc đến yếu tố "nước ngoài" thiết nghĩ nên trở lại với băng ghi hình buổi thuyết trình nội bộ trong Bộ Công an của Thiếu tướng Trương Giang Long, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Chính trị Công an Nhân dân kiêm Giám đốc Học viện Chính trị Công an Nhân dân. Tướng Long cho biết, đến Đại hội 12, Đảng cộng sản Việt Nam mới bừng tỉnh, đặt lợi ích dân tộc lên hàng đầu trong mọi chính sách quốc gia. Theo ông Long, Cơ quan an ninh Việt Nam biết rất rõ Trung Quốc đã hoạt động cài cắm người để phá nội bộ như thế nào (11).
Một nhân tố "nước ngoài" nào đó mà Chánh Văn phòng Bộ Công an Đặng Hồng Đức đề cập lại được tướng Việt kết nối sau đó mấy ngày với tổ chức khủng bố trên đất Mỹ ? "Cứu vật, vật trả ơn, cứu nhân, nhân trả oán". Bài học minh triết của tiền nhân có đúng trong trường hợp này ? Chúng ta chưa có câu trả lời chắc chắn. Chỉ biết hôm 24/6, sau khi Việt Nam quy trách nhiệm một cách chính thức cho "một tổ chức ở Mỹ" chỉ đạo vụ này thì Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên án vụ tấn công ở Đắk Lắk.
Dư luận có quyền nghi ngờ, đổ thừa tiếng súng ở huyện Chư Quynh xuất phát từ Mỹ là một "bi kịch hoàn hảo" để phục vụ trực tiếp cho những ai muốn làm cho "nước lạ hài lòng" (12).
