Putin muốn BRICS tấn công đồng đô la (Ngô Nhân Dụng)

Tng thng Nga Vladimir Putin mđ ngh mđng tin, cho c thế gii dùng làm ngoi t d tr, thay thế đô la M.


Ngân Hàng Trung Ương các nước thường gi mt s ngoi t đ phòng nga. H có th rút tin t qu d tr này ra, đi mua đng tin ca chính h, nếu cn bo v giá tr. Tt nhiên, khi đi mua h phi tr bng th tin nào ai cũng sn sàng nhn. M kim được mi người chung cho nên các quc gia thường gi trong qu d tr.

Tng thng Nga Vladimir Putin mđ ngh mđng tin, cho c thế gii dùng làm ngoi t d tr, thay thế đô la MĐng tin này s được năm quc gia đng ra bđm là Brazil, Russia, India, China, và South Africa, viết tt chung là BRICS. Chưa biết các nước khác có hưởng ng hay không, nhưng ông Tp Cn Bình có th sn sàng.

Ông Putin hăng hái mun tn công đô la M vì gđây thy nhiu quc gia đã gim bt s m kim d tr, và mua thêm tin Trung Quc.

Theo cuc nghiên cu ca Ngân hàng UBS, năm nay Ngân Hàng Trung Ương các nước d đnh s gi 5.8% qu d tr bng đng nguyên ca Trung Quc, cao hơn t s 5.7% năm ngoái. Ngược li, m kim chiếm 69% tng s ngoi t d c thế gii tr vào năm ngoái ; năm nay đã gim xung ch còn 63%, vào tháng Sáu.

Ông Vladimir Putin muđđô la M xung na, đ tr đũa hành đng phong ta kinh tế Nga ca M và các nướÂu Châu, sau khi Nga tn công Ukraine. Mt mình Nga không đ sc, cho nêông kêu gi c 5 nước trong BRICS cùng hp tác chng M.

Chính ph M có th s dng đô la như mt vũ khí ngoi giao vì đng tin M được hu hết các nước mua làm Ngoi t D tr. Công ty các nước mua bán vi nhau đã quen thanh toán bng đô la Mđng tin ca nn kinh tế ln nht. Gi đng đô la thì có th đu tư vào các th trường chng khoán lúc nào cũng có th mua hoc bán d dàng, nhanh chóng. Muđem báđô la ly tin ca bt c nước nào cũng được, không b chính ph M ngăn cm.

Vì vy, đô la M chiếđa v ni bt trong thương mi thế gii. T chc SWIFT  Thy Sĩ, nơi ghi chép các cuc thanh lý tin bc gia các nước, cho biết vào tháng Chín năm 2020, 41% các v mua bán quc tế đã dùng đô la M đ thanh toán, đng nguyên ca Trung Quc ch được dùng trong gn 2%.

Vladimir Putin càng cay đng khi Nga phi chđòn cm vn tin t. Chính ph Biden bt các ngân hàng M không được trao đđô la vi các ngân hàng và công ty Nga. Không nhn h gi tin mà cũng không báđô la cho h. Nga s khó làăn vi thế gii bên ngoài, vì khp nơi người báđđòđô la và người mua cũng tr bng đô la M qua tài khon ca h  các ngân hàng M. Nếu các ngân hàng M t chi, thì phđi tìđường đi ngoi t khác, mt thi gi và tn kém hơn.

Tòa Bch c có th dùng các bin pháp kinh tế gâáp lc ngoi giao, nh mđo lut năm 1977 cho phép. Chính ph M đã bao vây kinh tế Iran bng móđòn phong ta không cho dùng đô la ; đng thi trng pht c các công ty nước khác mua bán vi Iran. Các công ty Trung Quc như du khí Chu Hi, công ty đin t, sn xuđin thoi Huawei đã b M cm vn ch vì làăn vi Iran.

Bây gi, kinh tế Nga đang b M phong ta, các công ty Trung Quc mua bán vi Nga, không theo lnh phong ta ca M, cũng s b trng pht.

Trung Quc mua bán vi c thế gii, chc chn phi dùng đô la M. Trung Quđang nhp cng 70% s du la và mt na s khí đt cn dùng. Hu hết các nước xut cng du, khí đu muđược thanh toán bng m kim. Mt s như Iran và Saudi, có th cho tr bng đng nguyên ca Trung Quc, nhưng ch mt phn, đáng k. Nếu M dùng th vũ khí đang đánh Nga áp dng cho các công ty và ngân hàng Trung Quc thì hu qu rt tai hi.

Nước M mnh hơn nhiu nh đa v "bá ch" cđng đô la. Khi Ngân Hàng Trung Ương M tăng lãi suđ chng lm phát, khp nơi phi tăng theo. Chính ph M dùng đô la đ làáp lc vi tt c các x khác.

Muđ phòng có ngày b M phong ta, Tp Cn Bình sn sàng liên kết vi Vladimir Putin, sau khi hai ngườđã cam kết mt tình "hu ngh vô gii hn", trước Thế Vn Hi mùĐông  Bc Kinh. Khi Putin đánh Ukraine, Tp Cn Bình vn tiếp t"Đâm lao phi theo lao" đ gi th din vi thế gii và hơn mt t dân Trung Hoa lđa. C hai ngườđu thm mun tiến lên lđ ngôi v cđô la M trong giao thương quc tế.

Nhưng Putin và Tp Cn Bình có th dùng sc mnh kinh tế ca 5 nước trong khi BRICS tiến lên trut phế đng đô la M hay không ?

Rt khó. Trong năm nướđó, bn nước theo chính sách hn chế vic mua báđng tin ca chính h. Nhng người bán hàng ri nhđng nguyên ca Trung Cng hay đng rupee cĐ, nếu muđem đi mt s ln qua đô la M, phi ch được chính ph các nước này cho phép.

Năm 2016, Trung Cng đã đnh giá c đng nguyên, da trên m"cái gi" gm tin t nhiu nước (a basket of currencies), trong cái gi đó đô la M chiếm nhiu nht. Bc Kinh đã tìm cách lp mt qu d tr đng nguyên, nhưng không đượng h rng rãi. Qu d tr này gom tin ca sáu nước, trong đó có Trung Cng, Hng Kông, Singapore ; mi nước góp vn tương đương vi $2.2 t đô la. Chưa biết qu này s thay đđượđa v các th tiđó ra sao, ngoài các trao đi gia các nước này. Trong th trường mua bán ngoi t, hin nay 88% các v trao đi dùng đô la M, ch có 4.3% là mua hay báđng nguyên. Đng nguyêđng hàng th tám, sau đng franc ca Thy Sĩ.

Ông Putin biết rng my năm gđây, ngân hàng trung ương các nướđã bt mua m kim v làm d tr. H chuyn qua dùng thêm các ngoi t khác, như tin ThĐin, Australia, Nam Hàn. Nhưng đng nguyên ch chiếđược mt phn tư trong s tin vào thay thế ch ca m kim.

Đng nguyên hiđang chiếm 2.9% tng s ngoi t d tr ca các nước trên thế gii. Nếu cáông Putin và Tp Cn Bình mun lđ đa v đc tôn cđng đô la M, chc h s phi ch mươi năm, có th ch vài chc năm na. Nhưng kinh tế nước Nga đang xung dc ; kinh tế Trung Quđã bđu gim tđ tăng trưởng và đang gp nhiu khó khăn vì chính sách chng bnh dch quá cng rn cđng Cng sn. Chưa hết, các nước MÂu Châu, Nht Bn, Nam Hàn, Australia đu thy liên minh gia Putin và Tp Cn Bình đang đe da c thế gii. H s cùng tìm cách ngăn cn, t an ninh, quc phòng cho ti kinh tế.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 07/07/2022