Liệu Việt Nam có cần tăng thêm dân số? (Phùng Đức Tùng)
Tỷ lệ già hóa dân số nhanh chóng trong khi đất nước vẫn đang trong tình trạng yếu kém toàn diện, sẽ đặt ra những vấn đề nan giải cho Việt Nam từ kinh tế, môi trường, an sinh xã hội trong thời gian tới...Tất cả những điều này, hay ý kiến của tác giả về việc kiểm soát dân số một cách tự nhiên trong khi kinh tế phát triển và dịch chuyển dần sang công nghiệp, dịch vụ là điều sẽ làm được trong một thể chế dân chủ đa nguyên, một chính quyền lương thiện lấy sứ mệnh là phục vụ con người, được xem là phương tiện để đảm bảo an ninh và công lý. Ngược lại, đảng CSVN chỉ xem nhà nước và luật pháp như những dụng cụ để cai trị và bóc lột người dân, nó là nguyên nhân của mọi vấn đề chứ không thể là giải pháp cho một vấn đề lớn nào cả.
|
Với diện tích đất đai, biển và
tài nguyên hiện tại cùng các tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu
trong tương lai thì Việt Nam chỉ có thể đáp ứng được số dân sinh sống
tối đa là bao nhiêu mà vẫn đảm bảo và duy trì được một môi trường sống
bền vững cho các thế hệ tương lai?
|
| Ngoài các yếu tố trong nội tại của các cặp vợ chồng thì quyết định sinh con hay không sẽ phụ thuộc vào việc họ có thấy được một tương lai tốt đẹp cho chính bản thân họ và con cái họ hay không. |
Với quy mô dân số và các hoạt động kinh tế hiện nay, rõ ràng sự suy
thoái nhanh chóng của môi trường sống, của chất lượng không khí đang
ngày một gia tăng; đặc biệt, nguồn nước mặt ngày càng ô nhiễm khi mà
chất thải từ các khu công nghiệp, từ các hoạt động đời sống đang giết
chết các dòng sông, ao hồ và vùng biển.
Đất đai cũng bị ô nhiễm và xơ cứng do canh tác không bền vững, vắt kiệt
sức đất bằng cách gia tăng mùa vụ, lạm dụng phân bón vô cơ và các loại
thuốc trừ sâu dẫn đến chất lượng các sản phẩm trồng trọt ngày càng thấp.
Nước ngầm bị lạm dụng và sử dụng vượt quá mức cho phép, đặc biệt ở khu
vực Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh thuộc vùng duyên hải
Nam Trung bộ.
Với những vấn đề trên, liệu dân số Việt Nam hiện tại đã vượt ngưỡng cho
phép để có thể phát triển một cách bền vững hay chưa? Theo ý kiến chủ
quan của người viết, nó đã vượt rất nhiều và dân số Việt Nam chỉ nên ở
mức 60 triệu người.
Sắp tới có thiếu lao động?
Câu trả lời là không, mặc dù tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam luôn ở mức
thấp; Việt Nam cũng có đến 60% dân số tham gia vào lực lượng lao động,
thuộc các quốc gia có tỷ lệ dân số tham gia lực lượng lao động cao nhất
thế giới. Tuy nhiên, có đến 50% lao động ở Việt Nam là những lao động
làm các công việc không bền vững, làm việc theo mùa vụ và không có hợp
đồng lao động.
 |
| Việt Nam cũng có đến 60% dân số tham gia vào lực lượng lao động, thuộc các quốc gia có tỷ lệ dân số tham gia lực lượng lao động cao nhất thế giới. Ảnh minh họa Thành Hoa |
Mặt khác, người lao động ở Việt Nam không thể không có việc làm vì an
sinh xã hội không đảm bảo khi họ bị mất việc. Một minh chứng rõ ràng nữa
là tổng số lao động người Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài hiện nay,
theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), là 540.000 người. Đây là một minh
chứng rõ ràng là nền kinh tế không hấp thụ hết lực lượng lao động sẵn có
trong nhiều năm qua.
Việt Nam mong muốn trở thành một quốc gia giàu có, có sức mạnh và tầm
ảnh hưởng trên thế giới. Nhưng không có một minh chứng rõ ràng nào cho
thấy dân số có mối liên hệ chặt chẽ với sự giàu có và sức mạnh của một
quốc gia.
Sự giàu có của một quốc gia phần lớn phụ thuộc vào năng suất lao động,
trong khi đó, năng suất lao động của Việt Nam thuộc hàng thấp nhất thế
giới. Theo số liệu Ngân hàng Thế giới năm 2019, năng suất lao động của
lao động Việt Nam đứng thứ 140 trên 187 quốc gia, thấp hơn tất cả các
nước trong khối ASEAN và chỉ bằng 31,6% mức trung bình của thế giới. Một
trong những lý do là lao động Việt Nam hiện nay đang làm việc trong
công đoạn thấp nhất của chuỗi giá trị.
Quyết định sinh con phụ thuộc vào các yếu tố nào?
Ngoài các yếu tố trong nội tại của các cặp vợ chồng thì quyết định sinh
con hay không sẽ phụ thuộc vào việc họ có thấy được một tương lai tốt
đẹp cho chính bản thân họ và con cái họ hay không.
Điều đó được đánh giá thông qua nhãn quan về một hệ thống an sinh xã
hội tốt, các dịch vụ công, đặc biệt là y tế và giáo dục được đảm bảo,
miễn phí và có chất lượng cao, một thị trường lao động dễ tìm việc làm
bền vững và có thu nhập đảm bảo cuộc sống, một môi trường sống trong
lành và một xã hội công bằng, minh bạch và an toàn.
Kể cả nhìn thấy được các điều kiện thuận lợi trên, việc sinh con ngày
nay đối với các cặp vợ chồng cũng không còn là một lựa chọn tối ưu khi
mà họ nhận thức được rằng dân số thế giới đang vượt quá mức mà trái đất
có thể nuôi sống một cách bền vững. Trong khi đó, các lựa chọn khác có
thể tốt hơn mà vẫn đảm bảo cho họ có một cuộc sống tốt đẹp hơn ngay cả
khi về già.
(*) Viện Nghiên cứu phát triển Mêkông (MDRI)
Nguồn tin: TBKTSG
