Tiếng nói của EU sẽ giúp VN 'thêm chính danh' ở Biển Đông? (BBC)

Với sự từ nhiệm của Mỹ trong vai trò lãnh đạo thế giới dưới thời TT Trump thì vai trò của EU sẽ sớm trở thành 1 trong những tiếng nói quan trọng nhất trong liên minh dân chủ mới thay thế cho vai trò của Mỹ bao gồm EU-Nhật-Ấn-Úc...Trọng lượng của EU chỉ có tăng lên và họ sớm phải đảm nhiệm vai trò đầu tàu của liên minh dân chủ lãnh đạo thế giới. 

Tiếng nói của EU "sẽ tăng thêm tính chính danh cho Việt Nam trong cuộc tranh chấp với Trung Quốc", ông Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Victoria Wellington, New Zealand, bình luận với BBC, và việc ký kết hợp tác quốc phòng với EU sẽ là một thành công ngoại giao của Hà Nội.

Trong bối cảnh căng thẳng tại bãi Tư Chính vẫn đang tiếp diễn, bà Federica Mogherini, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) và đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại-an ninh vừa có cuộc gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hà Nội hôm 5/8.

Báo chí nhà nước Việt Nam tường thuật Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc "khẳng định mạnh mẽ Việt Nam hoan nghênh lập trường của EU ủng hộ tự do, an ninh và an toàn hàng hải tại Biển Đông; đề nghị EU duy trì lập trường đề cao thượng tôn pháp luật quốc tế, UNCLOS 1982, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không có hành động làm phức tạp tình hình, đóng góp tích cực vào việc duy trì hòa bình, ổn định, tự do, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông." 

Tin cho hay hai bên sẽ sớm ký thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh (Framework Participation Agreement - FPA) "vì hòa bình, hợp tác và phát triển".

Đây sẽ là thỏa thuận thứ tư mà EU ký với một quốc gia Châu Á-Thái Bình Dương, sau Úc, New Zealand và Nam Hàn.

'Thêm bạn bớt thù'

"Đầu tiên, cần nhắc lại rằng việc xích lại với các đối tác khác nhau liên quan đến Biển Đông là chính sách nhất quán của Việt Nam trong một thời gian dài," ông Nguyễn Khắc Giang nói với BBC hôm 6/8.

"Ấn Độ từ khi Thủ tướng Narendra Modi lên nắm quyền có nhiều hợp tác với Việt Nam, đặc biệt là ở lĩnh vực khai thác dầu khí."

"Trong khi đó Nhật Bản tài trợ cả tiền mặt lẫn tàu cho Việt Nam, trong khi Nga là đối tác quan trọng nhất trong khai thác dầu khí, đặc biệt ở những khu vực tranh chấp."

"Việc thúc đẩy hợp tác quốc phòng với EU cũng không nhằm mục đích nào khác ngoài việc "thêm bạn bớt thù". Bất kỳ một thỏa thuận quốc phòng nào với EU nếu có sẽ là một thành công ngoại giao của Việt Nam. EU về mặt "quyền lực cứng" không giúp được gì nhiều cho Việt Nam, nhưng là một thể chế có "quyền lực mềm" rất mạnh, tiếng nói của EU sẽ tăng thêm tính chính danh cho Việt Nam trong cuộc tranh chấp với Trung Quốc. 

"Tuy nhiên, đó là vấn đề dài hạn. Câu chuyện tranh chấp trên Biển Đông vẫn phụ thuộc vào các bên liên quan: Trung Quốc, các nước Đông Nam Á, và Mỹ."

Đánh giá về tình hình Trung Quốc hiện nay, ông Nguyễn Khắc Giang cho rằng Bắc Kinh đang "gặp nhiều vấn đề lớn trong nước, từ suy giảm kinh tế do thương chiến với Mỹ, cho đến bất ổn ở Hong Kong và các khu tự trị Nội Mông và Tân Cương".

Trong bối cảnh đó, "sẽ dễ hiểu nếu lá bài chủ nghĩa dân tộc lại được sử dụng để lôi kéo ủng hộ," ông Nguyễn Khắc Giang nói thêm. 

"Không chỉ với Việt Nam, hiện Trung Quốc đã cử các tàu khảo sát đến vùng đặc quyền kinh tế của cả Philippines lẫn Malaysia."

"Theo tôi, sự hung hãn của Bắc Kinh tại Biển Đông có lẽ sẽ không kết thúc sớm."

Tại buổi họp báo ở Hà Nội hôm 5/8, bà Federica Mogherini nói Liên hiệp châu Âu lo ngại về "căng thẳng đang dâng cao" tại khu vực Biển Đông.

Bà nói việc quân sự hóa ở Biển Đông đang đe dọa hòa bình trong vùng biển có tranh chấp.

"Liên hiệp châu Âu hoàn toàn ủng hộ quan điểm và lo ngại của quý vị về tình hình và căng thẳng gia tăng ở Biển Đông. Chúng tôi tin rằng căng thẳng này, việc quân sự hóa này chắc chắn không có lợi cho một môi trường hòa bình. Tại Liên hiệp châu Âu, chúng tôi luôn luôn bảo vệ quyền tự do hàng hải và hàng không. Điều đó có lợi cho tất cả các quốc gia."

"Chúng tôi ủng hộ sự minh bạch và kết thúc nhanh chóng đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông có ràng buộc pháp lý giữa Trung Quốc và Asean."