Xã hội pháp quyền phải quản lý bằng pháp luật, không phải bằng nghĩa khí (VNN)
Nhiệm vụ giữ gìn an ninh, trấn áp tội phạm là của các
cơ quan chuyên nghiệp. Các lực lượng này hưởng lương từ ngân sách, từ
tiền thuế dân để bảo vệ an ninh trật tự cho xã hội và đảm bảo an toàn
cho cư dân. Họ được đào tạo bàn bản, được huấn luyện và có trang bị vũ
khí cần thiết. Hơn nữa, họ được phép bắt kẻ gian và được pháp luật bảo
hộ.
Vụ trọng án khiến cho 3 người tử vong , 4 người bị thương vì phát hiện và chống trả một băng nhóm trộm xe máy ngay tại trung tâm TPHCM tối qua làm mọi người dân bàng hoàng.
Không
thể phủ nhận họ là những con người dũng cảm, dám xả thân vì người khác.
Điều đó đặc biệt đáng trân trọng trong một xã hội mà sự ích kỷ và vô
cảm trở nên phổ biến.
Tuy nhiên theo quy định của pháp luật, không một người dân nào có thể
thay thế vai trò của cảnh sát. Và cao hơn cả là nguyên tắc, một xã hội
pháp quyền phải luôn được quản lý bằng pháp luật chứ không phải bằng
nghĩa khí.
Nhiệm vụ giữ gìn an ninh, trấn áp tội phạm là của các
cơ quan chuyên nghiệp. Các lực lượng này hưởng lương từ ngân sách, từ
tiền thuế dân để bảo vệ an ninh trật tự cho xã hội và đảm bảo an toàn
cho cư dân. Họ được đào tạo bàn bản, được huấn luyện và có trang bị vũ
khí cần thiết. Hơn nữa, họ được phép bắt kẻ gian và được pháp luật bảo
hộ.
Còn nếu cơ quan chuyên nghiệp chưa hoàn thành vai trò đó, xã
hội cần đòi hỏi họ phải làm tốt hơn, bằng việc tuyển dụng những con
người có trách nhiệm tốt hơn nữa, trang bị và huấn luyện tốt hơn nữa,
giám sát thực hiện tốt hơn nữa thay vì cổ xúy cho các nhóm hiệp sĩ trấn
áp tội phạm tự phát.
Người dân hoàn toàn có thể tham gia hỗ trợ
các cơ quan chức năng qua việc cũng cấp thông tin, hỗ trợ cảnh sát hay
trong một số tình huống tham gia bắt cướp nhưng không thể thay thế cơ
quan an ninh, cảnh sát.
Trấn áp tội phạm là một việc cực kỳ nguy
hiểm, đòi hỏi có nghiệp vụ và có vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiện phù
hợp.Các nhóm Hiệp sỹ đường phố này rất dễ bị thương vong khi trộm cướp
manh động, quay trở lại tấn công họ trong khi họ không hề có vũ khí. Nếu
khi Hiệp sĩ đường phố bắt cướp mà làm cướp thương tật hay tử vong thì
họ có thể bị ra Tòa, bị kết tội. Việc không có chuyên môn và không nằm
trong tổ chức dễ khiến các nhóm Hiệp sỹ đường phố phạm luật khi theo dõi
một vài công dân nào đó mà họ tưởng lầm là cướp. Đó là chưa kể tới việc
lạm quyền, bắt tay với trộm cướp và bảo kê có thể xảy ra vì không minh
bạch.
Một
người bạn của tôi là người Canada gốc Việt kể rằng, có một người Canada
gốc Việt mà anh biết, một lần ra ngân hàng giao dịch bằng chi phiếu.
Đang giao dịch dang dở thì có bọn cướp xông tới. Anh bèn giữ chặt một
tên cướp để bảo vệ mấy tấm chi phiếu, mặc cho cướp bắn anh trúng vai.
Khi cảnh sát tới, cướp bị bắt, nhưng cảnh sát không khen anh mà nói “Lần
sau ông đừng làm vậy, nguy hiểm lắm. Việc bắt cướp là của chúng tôi.”
Trong
khi ở ta, ví dụ ở Bình Dương, có cả một văn bản của UBND tỉnh khuyến
khích thành lập các CLB Phòng chống tội phạm từ 2006 với các quy chế
riêng. Không ít Hiệp sỹ được tặng bằng khen vì thành tích bắt cướp. Ví
như anh Trần Văn Hoàng, trưởng nhóm Hiệp sỹ Tân Bình, nhóm vừa theo dõi
và bắt cướp tại quận 3 tối hôm qua ở TPHCM . 20 năm qua anh đã tham gia
công việc này và nổi tiếng được khen vì đã bắt được 500 tên trộm cướp.
Bởi
vậy ông Đinh Thế Hưng, Viện Nhà nước và Pháp luật, từng bày tỏ quan
điểm trong một bài viết trên Tuần Việt Nam rằng, sự lộng hành của tội
phạm, máu yêng hùng, sự thờ ơ vô cảm của một số người có trách nhiệm
kết hợp với cổ vũ quá đà của dư luận sinh ra "hiệp sỹ" hiện đại.
Ông
Hưng cũng nhấn mạnh, việc cổ vũ các "hiệp sỹ" rồi nhân rộng điển hình
thành phong trào, sẽ khiến cho người ta có cảm giác xã hội quay về thời
kỳ chưa có nhà nước khi công lý và trật tự trông chờ vào cá nhân xuất
chúng và rất gần với cách hành xử theo kiểu tự xử hoang dã.
Và
thực tế đã có không ít Hiệp sỹ đường phố bị đe dọa, bị đánh, và lần này
sự việc đã đi quá xa, 2 hiệp sỹ bị đâm chết, 1 người bị thương nặng. Đã
đến lúc cần xem lại cách quản trị xã hội theo đúng tinh thần và quy định
của luật pháp. Nếu tình trạng tự xử trong dân chúng diễn ra phổ biến
thì chính quyền các cấp cũng nên giật mình xem lại trên phương diện hiệu
quả hoạt động và niềm tin của dân chúng, ông Đinh Thế Hưng kết luận.
Một báo cáo hồi tháng 1/2018 của Công an TPHCM cho thấy năm 2017, cơ quan này đã triệt phá 443 băng nhóm tội phạm. Các loại tội phạm trên địa bàn TP.HCM được kiềm chế, tỷ lệ tội phạm được kéo giảm nhưng phức tạp hơn. Công an một số quận ở TPHCM cũng hợp tác với dân khi khuyến khích người dân lắp camera an ninh và thông báo thông tin tội phạm nhanh chóng qua Zalo, qua mạng xã hội. |
Nguyễn Anh Thi