Giáo sư Việt kiều từ giã giấc mơ làm Hiệu trưởng Đại học Hoa Sen (VOA)
Tuần trước truyền thông Việt Nam cho biết giáo sư Trương Nguyện Thành
đã rời đại học Hoa Sen về lại Mỹ sau khi Sở Giáo dục thành phố Hồ Chí
Minh ra quyết định cho rằng giáo sư người Mỹ gốc Việt này ‘không đủ kinh
nghiệm’ làm hiệu trưởng, dù Hội đồng Quản trị nhà trường đã tín nhiệm
bầu ông.
Tuần trước truyền thông Việt Nam cho biết giáo sư Trương Nguyện Thành
đã rời đại học Hoa Sen về lại Mỹ sau khi Sở Giáo dục thành phố Hồ Chí
Minh ra quyết định cho rằng giáo sư người Mỹ gốc Việt này ‘không đủ kinh
nghiệm’ làm hiệu trưởng, dù Hội đồng Quản trị nhà trường đã tín nhiệm
bầu ông.
Ngày 7/5, trả lời phỏng vấn báo Thanh Niên, ông Lưu Tiến Hiệp, Chủ
tịch Hội đồng Quản trị kiêm Hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen, nói rằng hiện
chỉ mới có văn bản tham mưu của Sở GD-ĐT TP.HCM, chứ chưa có văn bản
chính thức của UBND TP.HCM. Ông Hiệp nói thêm: “lúc có quyết định chính
thức thì trường mới có động tác tiếp theo.”
Từ thành phố Hồ Chí Minh, ông Trịnh Xuân Thủy, một người chuyên theo
dõi các vấn đề giáo dục – xã hội của Việt Nam, nêu nhận định của ông về
quyết định trên của Sở GD-ĐT TP.HCM:
“Nếu thực sự mà giáo sư Thành phải trở về Mỹ chỉ vì cái lý do này thì
thật là một điều đáng tiếc. Ở đây có thể là trong kết luận còn có những
sơ xuất, nhưng nên biết rằng trường ĐH Hoa Sen về cơ bản đã trở thành
trường tư thục và tự chủ hoàn toàn, đồng nghĩa là đây là một doanh
nghiệp đầu tư và hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, vì vậy cơ chế quản
lý phải là cơ chế của Luật Doanh nghiệp. Tôi không hiểu việc họ gây sức
ép hay họ dùng quy chế nào trong việc bầu giáo sư Thành làm hiệu trưởng
trường ĐH Hoa Sen.”
Theo Điều 20 Luật Giáo dục ĐH Việt Nam hiện hành, hiệu trưởng phải
đảm bảo các tiêu chuẩn: Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có uy tín
về khoa học, giáo dục, có năng lực quản lý và đã tham gia quản lý cấp
khoa, phòng của cơ sở giáo dục đại học ít nhất 5 năm, có trình độ tiến
sĩ đối với trường ĐH, giám đốc học viện, đại học, và có sức khỏe tốt.
Viết trên Facebook sau khi rời Đại học Hoa Sen, giáo sư Thành chia
sẻ: “Hội Đồng Quản Trị của ĐH Hoa Sen đề cử tôi vào vị trí Hiệu trưởng
với số phiếu 16/18 (2 phiếu trắng) một phần nói lên sự tín nhiệm vào khả
năng của tôi. Còn việc công nhận vị trí Hiệu trưởng của một trường đại
học tư thục là theo luật Giáo dục đại học của Việt Nam, tôi không có ý
kiến.”
Truyền thông Việt Nam nêu nhận định của giáo sư Vũ Hà Văn, Đại học
Yale: “Giáo sư Thành, về khả năng và thành tích nghiên cứu, hơn mặt bằng
ở Việt Nam rất xa. Ông đã làm hiệu phó một thời gian và được ban quản
trị của trường tín nhiệm với số phiếu cao. Như vậy về năng lực là thích
hợp, vả lại Hoa Sen là trường tư, tự nhiên ban quản trị sẽ hành động
theo hướng tốt nhất cho trường.”
Tương tự, tiến sĩ Đàm Quang Minh, thuộc Tổ chức Giáo Dục Hoa Kỳ, nói
với Báo Thanh niên rằng ở Mỹ thậm chí không yêu cầu hiệu trưởng trường
đại học cần phải có bằng tiến sĩ. Ông kết luận rằng: “Giáo sư Thành cũng
rất phù hợp nếu xét theo tiêu chuẩn hiệu trưởng đại học Mỹ.”
Ông Trịnh Xuân Thủy nêu thực trạng chung về chính sách sử dụng các học giả gốc Việt vào nền giáo dục trong nước:
“Nền giáo dục tiên tiến của quốc tế là một trong những mục tiêu mà
nền giáo dục Việt Nam cần phải hướng tới. Trong đó những người như giáo
sư Thành là những nhân tố quan trọng. Thế nhưng các nhà khoa học, có
nhiều thành tựu nghiên cứu, có tri thức cao từ các nước tư bản, phương
Tây… về Việt Nam giảng dạy hay tham gia các hoạt động khoa học trong
nước đều không chịu được những vướng mắc về mặt quản lý, chính sách, nói
chung là mọi thứ… khiến họ rốt cuộc phải ra đi, hoặc bị hạn chế rất
nhiều… mà trước đây đã xảy ra với trường hợp giáo sư Ngô Bảo Châu.”
Giáo sư Thành được sinh viên biết đến qua hình ảnh một người thầy
thân thiện, đôi khi mặc quần short, áo thun đi dạy. Ông được cho là
người tìm cách cởi trói trong tư duy sáng tạo và hành động. Báo chí
trong nước nói ông là trí thức Việt kiều có tài đúng nghĩa, được trọng
dụng và yêu quý.
Trao đổi với Báo Người Lao Động ngày 7/5, Tiến sĩ Lê Viết Khuyến -
Trưởng ban Hỗ trợ chất lượng giáo dục ĐH - Hiệp hội các trường ĐH, CĐ
Việt Nam nhận định: "Ở đây hội đồng nhà trường đã có ý kiến thì tôi nghĩ
cơ quan quản lý cần phải cân nhắc, xem xét. Đúng là đúng luật nhưng
những quy định đã lạc hậu thì phải điều chỉnh cho phù hợp thực tiễn.
Luật Giáo dục ĐH nên tăng quyền tự chủ cho các trường."
Theo ông Lê Viết Khuyến, cơ quan quản lý nhà nước nên có thay đổi tư
duy, vì nếu chỉ bám theo những quy định cứng nhắc thì “thiệt thòi cho
giáo dục Việt Nam”. Nói thêm về trường hợp của GS Thành, TS Lê Viết
Khuyến nhấn mạnh: "Cần phải sửa luật, hoặc là trình cơ quan cấp cao hơn
để có hướng xử lý đối với những trường hơp đặc biệt."