Việt Nam: Dư luận 'dậy sóng' về nghĩa trang cho cán bộ cao cấp (BBC)

Dư luận ở Việt Nam đang dậy sóng trước tin về Nghĩa trang Yên Trung tốn 1.400 tỷ đồng, dành cho cán bộ cao cấp và danh nhân. 

Nhiều nhà báo, nhà bình luận, blogger và người dân bày tỏ quan điểm bất bình của mình trên Facebook xung quanh chủ đề này. 

Trong khi nhiều ý kiến bất bình vì nghĩa trang này dự tính sẽ được xây dựng từ ngân sách nhà nước, những người khác lại hỏi tại sao chính phủ không nghĩ đến người dân nhiều hơn, và bình luận về tư tưởng phân chia giai cấp mà dự án này nghĩa trang này thể hiện.

Bài viết dài đăng trên Facebook cá nhân của nhà báo Nguyễn Thị Hậu, được báo Người Đô Thị đăng với tựa đề "Xây nghĩa trang, vì ai?", là bài được rất nhiều người chia sẻ. 

Bài có đoạn: "Mục đích đã rõ! Nhưng trong tình hình hiện nay nợ công còn quá nặng nề, nhiều loại thuế, phí đã tăng và sẽ còn tăng như dự thảo nhiều luật thuế, nạn tham nhũng chưa có dấu hiệu giảm bớt dù đã xét xử nhiều trọng án... Vì sao dự án xây dựng nghĩa trang lên đến 1.400 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước vẫn được tiến hành khi đó chưa phải là nhu cầu bức thiết nhất?"

"Ngân sách đó là từ những đồng tiền thuế đẫm mồ hôi nước mắt, vắt kiệt trí tuệ chất xám của mọi tầng lớp nhân dân. Đó là đồng tiền chắt chiu từ việc khai thác cạn kiệt nguồn tài nguyên khoáng sản, là đồng tiền bán cho nước ngoài từ con cá cân lúa đến sức lao động của người Việt Nam..." 

"Không thể đòi hỏi sự công bằng tuyệt đối nhưng vì sao việc tiêu tốn hàng ngàn tỷ đồng ngân sách cho một nghĩa trang, một công trình tượng đài lại dễ dàng hơn rất nhiều lần việc xây dựng bệnh viện, trường học, cây cầu cho người dân ở những vùng còn rất nghèo đói?..."

"Chỉ có khoảng 2.500 ngôi mộ nhưng mỗi mộ phần chiếm đến 25-35m2. Quy mô như vậy, nói không quá, như một khu lăng mộ của quan lại thời phong kiến! Trong khi đó người dân thường khi yên nghỉ chỉ cần "hai mét đất" cũng rất khó khăn! Chưa kể đến việc để dành đất cho người chết thì hơn 100 gia đình hiện sinh sống tại khu đất quy hoạch nghĩa trang buộc phải di dời đi nơi khác."

"Sao lo cho người sẽ chết "an nghỉ" mà lại làm người sống không thể "an cư"?"

Nhà báo Trương Huy San cũng viết dòng trạng thái với tựa đề "Cát bụi" trên Facebook hôm 2/2: 

"Tôi cứ ngỡ đây chỉ là sản phẩm của dân "chạy dự án", té ra nó đã được phê duyệt. Một chính thể giành được chính quyền bởi những người theo ý tưởng "thế giới đại đồng", không lẽ, từ tem phiếu đến "nơi an nghỉ" đều phân chia đẳng cấp."

"Tướng Giáp đã chọn Vũng Chùa, Tướng Đồng Sỹ Nguyên - nghe đâu đã có một di nguyện rất sáng suốt - là về với các đồng đội của mình ở nghĩa trang Trường Sơn, Thủ tướng Phan Văn Khải cũng đã chọn quê cha đất tổ... Chính trị là chốn chỉ bằng mặt không bằng lòng, sống đã thế không lẽ chết, quý vị lại muốn "đánh cờ mặt" với nhau một chỗ."

Ông Hirota Fushihara, một người Nhật làm việc trong ngành luật, bình luận bằng tiếng Việt trên Facebook từ góc độ luật pháp:

"VÀI LỜI GHI CHÉP

Điều 179. Tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước.

Người nào có nhiệm vụ trực tiếp trong công tác quản lý tài sản của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, vì thiếu trách nhiệm mà để mất mát, hư hỏng, lãng phí gây thiệt hại cho tài sản của Nhà nước, trị giá 2.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.(khoản 1 và khoản 3)

Chắc tôi thì sẽ vứt tro cốt xuống sông Hồng là đủ."

Trong bài "Của cải và vị thế của người chết" viết trên Facebook cá nhân, Luật sư Lê Văn Luân đăng bình luận: 

"Chết rồi còn muốn phân chia giai cấp và vị thế bằng cách xây nghĩa trang thật nguy nga dành riêng cho cán bộ cấp cao an táng..."

"Người sống thì còn không đủ ăn, đủ mặc, không đủ phương tiện đến trường, nợ công thì tăng cao làm kiệt quệ ngân khố, nhiều tỉnh còn làm công văn xin hỗ trợ gạo hoặc ngân sách để có tiền chi trả cho các hoạt động thường xuyên của địa phương, nhiều nơi còn nợ lương công chức, viên chức. Thế mà họ rảnh rang lại bày ra dự án lên tới hàng ngàn tỷ chỉ để lo khi lìa đời họ vẫn được hưởng vinh hoa phú quý...."

Karl Marx và Lenin lập ra luận thuyết của mình với mong muốn sẽ xoá bỏ đi giai cấp người trong một xã hội (và không còn nhà nước), nhưng thế hệ các quốc gia tiếp nhận chủ thuyết này, mặc dù là những chủ nghĩa sai lầm cả về mặt lý luận học thuật nội tại lẫn thực tiễn, đã khiến sự phân định giai cấp ngày càng trở nên rõ nét và khủng khiếp hơn, đến cả khi chết họ vẫn cần có một khuôn viên riêng dành cho 4 từ "cán bộ cao cấp" như là một sự phân định lố bịch nhất."

Facebooker Lê Tuyến bình luận: 

"Có đất nước nào trên thế giới giống Việt Nam không? Dân nghèo thiếu trường học bệnh viện ở khắp nơi, tiền thuế của dân để xây mộ cho quan chức.

Chính phủ kêu gọi nhân dân tổ chức ma chay, hiếu hỷ giản dị, hỏa táng theo thế giới văn minh, bây giờ chính phủ lại xây nghĩa trang hoành tráng."

"Chỉ có khoảng 2.500 ngôi mộ nhưng mỗi mộ phần chiếm đến 25-35m2. Quy mô như vậy, nói không quá, như một khu lăng mộ của quan lại thời phong kiến! Trong khi đó người dân thường khi yên nghỉ chỉ cần "hai met đất" cũng rất khó khăn! Chưa kể đến việc để dành đất cho người chết thì hơn 100 gia đình hiện sinh sống tại khu đất quy hoạch nghĩa trang buộc phải di dời đi nơi khác."

"Hãy trở về lòng đất như mọi người dân bình thường, đừng để sự cách biệt giữa cán bộ, dù là "cao cấp" với người dân tiếp tục đến tận thế giới bên kia!"

Facebooker Đạt Tiến Nguyễn đặt câu hỏi "Tại sao không nghĩ đến người dân một chút?" và dẫn chuyện bệnh nhân Bệnh viện Ung bướu TP HCM phải chen nhau dưới gầm giường vì bệnh viện quá tải: 

"Chi ra hơn 1.400 tỷ đồng để xây nghĩa trang dành cho lãnh đạo cao cấp thì càng thể hiện một nhà nước chỉ của đảng mà không phải của dân và vì dân. Tiền ngân sách quốc gia thì cũng là tiền do người dân đóng thuế hoặc tiền phải đi vay mượn của các quốc gia khác. Tại sao không nghĩ đến người dân một chút?

Bệnh viện Ung bướu TP. HCM thì quá tải đến mức mà bệnh nhân phải chen nhau dưới gầm giường và bác sỹ phải ngồi xuống tiêm. Không chỉ có bệnh viện Ung bưới TP. HCM mà rất nhiều bệnh viện đang trong tình cảnh tương tự như vậy. Không chỉ có bệnh viện mà nhiều nơi các em nhỏ cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc."

Nguồn gốc dự án

Dự án nghĩa trang cấp quốc gia tại xã Yên Trung, huyện Thạch Thất, là một phần của quy hoạch nghĩa trang thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Năm 2013, Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội hoàn thiện hồ sơ xin ý kiến Thủ tướng về địa điểm xây dựng nhà tang lễ quốc gia và nghĩa trang quốc gia trên cơ sở đề xuất của Bộ Xây dựng. 

Theo Sở Quy hoạch, có hai địa điểm xây dựng nghĩa trang quốc gia (nơi an táng cán bộ cao cấp của Đảng và Nhà nước) được Bộ Xây dựng đề xuất. 

Địa điểm thứ nhất tại Nghĩa trang Yên Kỳ mở rộng (giai đoạn 2), bị cho là khá xa, di chuyển qua nhiều khu vực tập trung dân cư, dễ gây xung đột giao thông. 

Địa điểm thứ hai tại xóm Hương (xã Yên Trung, huyện Thạch Thất), tiếp giáp núi Ba Vì, được cho là cảnh quan đẹp.

Dự án sau đó được đề cập trong bản tin trang web chính phủ năm 2014.

Bản tin này cho biết chính phủ Việt Nam ngày 8/4/2014 phê duyệt Quy hoạch nghĩa trang Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đối với nghĩa trang tập trung cấp quốc gia, sẽ cải tạo, nâng cấp, mở rộng nghĩa trang Mai Dịch 1 thành công viên nghĩa trang với quy mô hiện có là 5,5 ha lên 5,8 ha đến năm 2015; sử dụng hình thức táng một lần. 

Đồng thời, sẽ xây mới nghĩa trang cấp quốc gia tại xã Yên Trung, huyện Thạch Thất, quy mô khoảng từ 100 - 150 ha; sử dụng hình thức táng tổng hợp. 

Hai nghĩa trang này phục vụ nhu cầu an táng lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước.

Quyết định này cũng đề cập toàn bộ hệ thống nghĩa trang nhân dân và nhà tang lễ trên địa bàn Thủ đô Hà Nội. 

Đến tháng 12/2014, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị công bố và bàn giao về bản quy hoạch này.

Câu chuyện trở nên ồn ào trên mạng từ ngày 1/2/2018 khi UBND thành phố Hà Nội phối hợp với Bộ Xây dựng tổ chức hội nghị bàn giao và công bố công khai Đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng, tỷ lệ 1/500, nghĩa trang Yên Trung.

Theo thông tin mới nhất, nghĩa trang có diện tích là 120ha, bao gồm: Khu nghĩa trang Quốc gia với diện tích 72,28ha và khu đệm cây xanh cảnh quan với diện tích 47,72ha.

Theo giới thiệu, đây là nghĩa trang cấp Quốc gia, nơi an nghỉ, khu tưởng niệm "các lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, các anh hùng, danh nhân của đất nước" sau khi từ trần. 

Đất an táng tại đây có quy mô cho 2.200 đến 2.500 ngôi mộ.