Tổng bí thư sắp ‘kiêm thủ tướng’? (Thiền Lâm)
Theo
đó, sẽ có nhiều nhân vật chủ tịch tỉnh/thành sẽ phải hoặc tự giác, hoặc bị bắt
buộc nhường ghế chính quyền cho các “chính ủy”. Đặc biệt những địa phương nằm
trong “tầm ngắm” của cánh đảng đương nhiên sẽ được cho “thí điểm nhất thể hóa”
đầu tiên. Vụ xáo xào Nguyễn Xuân Anh tại Đà Nẵng vào tháng 9 – 10 năm 2017 là
một trong ví dụ mang tính khởi động.
Người
đứng đầu bên đảng – Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng – đang làm được và có thể sẽ
làm thường xuyên một việc mà các đời tổng bí thư trước đó hiếm khi làm được,
còn các đời chủ tịch nước như Trương Tấn Sang khóa 11 đã không làm được và Trần
Đại Quang khóa 12 chưa thể làm được: “dự và chỉ đạo họp chính phủ”.
Ngày
14/12/2017, Pháp Luật TP.HCM là tờ báo đầu tiên đưa tin: “Theo thông tin chúng
tôi nắm được, cuộc họp trực tuyến của tập thể Chính phủ với các tỉnh, thành
cuối tháng 12 này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ dự, phát biểu chỉ đạo. Có
thể nói đây là việc chưa có tiền lệ trước nay”.
Ngay
lập tức, BBC đã nêu ra một số bình luận đầy ẩn ý chính trị:
“Sự
kiện này không tránh khỏi tạo nên bình luận về quyền lực dường như ngày càng
tăng của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam”.
“Theo
nguyên tắc tổ chức và điều hành quốc gia ở nhiều nơi trên thế giới, các nước
theo chế độ tổng thống chế (Hoa Kỳ, Philippines, Indonesia) thì tổng thống
cũng là ‘người đứng đầu chính phủ’”.
“Nhưng
ở các nước có cả hai chức danh thủ tướng và tổng thống thì nguyên thủ quốc gia
không chủ trì họp chính phủ vì đó là việc của thủ tướng”.
“Việc
nguyên thủ quốc gia chủ trì cuộc họp của chính phủ không phải là chuyện bình
thường ở quốc gia vẫn có chức danh thủ tướng”.
“Thường
thì tổng thống chỉ chủ trì họp chính phủ khi có sự kiện gì đặc biệt hoặc
muốn giám sát công việc của nội các”.
“Riêng
tại một số quốc gia còn lại theo mô hình có một đảng cộng sản lãnh đạo, báo
chí quốc tế chú ý đến một xu hướng như ở Trung Quốc là ông Tập Cận Bình trở
thành ‘chủ tịch của đủ mọi thứ’’.
“Theo
New York Times, ông Tập ngoài ba chức to nhất là Tổng bí thư Đảng, Chủ tịch
nước và Chủ tịch Quân ủy Trung ương, còn nắm hơn 10 chức vụ, gồm cả chủ tịch
nhóm công tác về an toàn mạng internet, ban điều hành về Đài Loan…”.
“Trang
The Economist thì trích lời nhà nghiên cứu Úc, Geremie Barmé, nói một cách
hình ảnh rằng ông Tập không còn là CEO của China Inc. mà là COE, ‘chairman of
everything’ (chủ tịch của tất cả mọi thứ)”.
Ít
giờ sau đó, trang báo điện tử Dân Trí đưa tin như thể “nói lại cho rõ”: một văn
bản phát đi từ Văn phòng Chính phủ cho biết “Chính phủ mời Tổng Bí thư Nguyễn
Phú Trọng tham dự Hội nghị Chính phủ với địa phương và phiên họp Chính phủ
thường kỳ tháng 12/2017. Tổng Bí thư sẽ có bài phát biểu tại đây”.
Sự
kiện Tổng bí thư Trọng “dự và chỉ đạo họp chính phủ” diễn ra sau Hội nghị trung
ương 6 vào đầu tháng 10/2017 với một nội dung cốt tủy của hội nghị này: nhất
thể hóa chức danh đảng và nhà nước.
Hội
nghị trung ương 6 đã “định hướng” một số giải pháp như: phải sắp xếp lại theo
hướng sáp nhập những bộ phận có cùng chức năng lại với nhau. Ví dụ như Ủy ban
Kiểm tra Trung ương có thể sáp nhập với Thanh tra Chính phủ; Ban Tổ chức Trung
ương có thể nhập với Bộ Nội vụ; Bộ Kế hoạch Đầu tư có thể gắn với Bộ Tài chính.
Hay các đảng ủy khối từ trung ương đến tỉnh, thành, các đảng ủy khối doanh
nghiệp, khối cơ quan, khối Dân chính đảng, Đảng ủy khối doanh nhiệp tư nhân
cũng là tầng nấc trung gian, nếu không có tổ chức này, hoạt động của Đảng vẫn
tồn tại và phát triển. Hoặc Bí thư giữ chức Chủ tịch một địa phương; người đứng
đầu một đơn vị của Nhà nước phải là Bí thư Đảng ủy của cơ quan ấy. Nhất thể hóa
như vậy, một người làm việc của hai người, quyền lực sẽ tập trung hơn và sẽ
thực hiện tốt nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước…
Chủ
trương nhất thể hóa trên lại được hỗ trợ đắc lực bởi một quy định về “luân
chuyển cán bộ” do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành vào ngày 7/10/2017.
Nếu
trước đây đảng chỉ “lãnh đạo đường lối” thì trong thời gian tới, hàng loạt nhân
sự của đảng sẽ được cho kiêm chức bên chính quyền địa phương và cả chính quyền
trung ương, lấy đó làm cơ sở để “người của đảng” kiêm việc điều hành chính
quyền, và từ đó sẽ xuất hiện một cơ chế “chính ủy trong chính quyền”.
Theo
đó, sẽ có nhiều nhân vật chủ tịch tỉnh/thành sẽ phải hoặc tự giác, hoặc bị bắt
buộc nhường ghế chính quyền cho các “chính ủy”. Đặc biệt những địa phương nằm
trong “tầm ngắm” của cánh đảng đương nhiên sẽ được cho “thí điểm nhất thể hóa”
đầu tiên. Vụ xáo xào Nguyễn Xuân Anh tại Đà Nẵng vào tháng 9 – 10 năm 2017 là
một trong ví dụ mang tính khởi động.
Có
thể xem Hội nghị trung ương 6 là cuộc họp mở màn chính thức cho chiến dịch
“nhất thể hóa” cùng những xáo trộn chưa từng có về nhân sự đầu tỉnh và kể cả
nhân sự “tứ trụ” trong ít nhất 2 năm tới.
Trong
khi đó, “đảng tràn sang chính quyền” là một cụm từ mà dân gian ví von với chiến
dịch “nhất thể hóa”.
Nếu
đà nhất thể hóa thuận lợi, lẽ đương nhiên bên đảng và do đó tổng bí thư sẽ
“nắm” hết. Mô hình “đảng quản lý” thay cho “đảng lãnh đạo” sẽ ứng với hai chức
danh chính là tổng bí thư và thủ tướng mà không quá cần thiết vai trò chủ tịch
nước.
Khó
mà hiểu khác hơn, logic của phương án “bí thư kiêm chủ tịch tỉnh” sẽ hầu như
phải dẫn đến đến kết quả vai trò của tổng bí thư được “nâng lên một tầm cao
mới”, cao đến mức mà hiểu theo cách nào đó có thể so sánh với mô hình “cộng hòa
tổng thống” của phương Tây, tức tổng thống mới là người có quyền lực thực sự và
cất tiếng nói cuối cùng để giải quyết các vấn đề quốc gia, chứ không phải thủ
tướng.
Nhưng
ở Trung Quốc thì lại chẳng cần đến “cộng hòa tổng thống”. Một số nhà phân tích
phương Tây đã nhận ra Tập Cận Bình đã trở thành chủ nhân của khối chính quyền
từ vài năm qua. Bên cạnh Tập, Thủ tướng Lý Khắc Cường chỉ là cái bóng.
Còn Việt Nam, nếu vai
trò của tổng bí thư có thể sẽ “kiêm thủ tướng” theo một cách nào đó trong tương
lai không xa – mà việc “dự và chỉ đạo họp chính phủ” có thể là dấu hiệu đầu
tiên của “nhất thể hóa đảng và chính phủ” – ông Nguyễn Xuân Phúc sẽ “về” đâu?
Cali Today News