Hải, Thăng, Thể, Dụ, Thắng, Tâm: Ai ăn BOT khiến Phúc đổ vỏ? (Phạm Chí Dũng)

“Đổ vỏ” lại là bài học vừa kinh nghiệm vừa xương máu đã và đang hiện hình rõ mồn một. Một trong những nhân vật bị xem là “kẻ đổ vỏ vĩ đại” là Thủ tướng đương nhiệm Nguyễn Xuân Phúc.

Cuộc chiến mới trong nội bộ

Vào tháng Tư năm 2017, khi nổ ra phản kháng bất tuân dân sự đầu tiên của lái xe đối với trạm thu phí BOT Bến Thủy 1 ở tỉnh Hà Tĩnh, đã chẳng mấy người hình dung ra tương lai gần một cuộc chiến trong nội bộ đảng sẽ khởi nguồn từ “điểm nóng xã hội” bất ngờ này.

Cho đến vụ BOT Cai Lậy ở tỉnh Tiền Giang, nhiều người đã nhận ra tình trạng phân hóa tung tóe giữa những cơ quan chấp pháp, đặc biệt giữa những người đứng đầu các cơ quan đó, về quan điểm và cách thức xử lý “khủng hoảng BOT”.

Nếu phong trào biểu tình của giáo dân và ngư dân các tỉnh miền Trung phản kháng thảm họa xả thải của Formosa vào năm 2016 đã bị chính quyền và công an khá tương đồng quan điểm để tiến hành nhiều hành động trấn áp, đàn áp, thì rất đáng chú ý, phong trào phản kháng BOT lại làm lộ ra một khoảng khác biệt, nếu không muốn nói là làm lộ ra cái hố phân cách giữa nhóm Bộ Giao thông Vận tải cùng chủ đầu tư BOT - nhóm bị dư luận xã hội từ lâu xem là trục lợi chính sách để “ăn BOT”, với các bộ ngành khác có liên quan đến trách nhiệm “đổ vỏ BOT”.

Dấu vết Hoàng Trung Hải?

Vào đầu tháng 12/2017, ngay vào thời điểm Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bắt buộc phải chỉ đạo tạm dừng thu phí một tháng đối với BOT Cai lậy để tìm phương án giải quyết, trên mạng xã hội bất ngờ xuất hiện một văn bản “V/v chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư tuyến tránh quốc lộ 1 đoạn qua thị trấn Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang”, được ký ngày 15/1/2014 bởi Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải.

Công văn trên mang số 97/TT - KTN, dù không mang dấu “MẬT”, nhưng chắc chắn mang tính “nội bộ” và chỉ lần đầu tiên được tung lên mạng xã hội. Xét về thể thức, công văn này mang nhiều yếu tố có vẻ thật chứ không phải là văn bản giả. Việc chưa có tờ báo nhà nước nào, dù đề cập rất nhiều về BOT Cai Lậy nhưng lại chưa đăng công văn này, cho thấy “sự thận trọng cần thiết” của báo đảng khi đối tượng của công văn này chính là ông Hoàng Trung Hải - đương kim ủy viên bộ chính trị và bí thư Hà Nội.

Hoàng Trung Hải cũng là cái tên bị xem là hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến vụ xả thải gây ô nhiễm khủng khiếp của Nhà máy Formosa, vào thời ông Hải còn là Phó thủ tướng.

Cũng vào thời Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải, nhiều dư luận cho biết hầu như 100% công trình BOT được Bộ Giao thông Vận tải áp dụng hình thức “chỉ định thầu” - một thủ pháp hay thủ đoạn độc quyền trong đấu thầu mà luôn mang lại lợi lộc lẫn tiêu cực ghê gớm cho giới quan chức. 

Bộ Giao thông Vận tải lại vừa được “thay tướng”, với bộ trưởng mới là Nguyễn Văn Thể.

Dấu vết Đinh La Thăng và Nguyễn Văn Thể?

Mới sau hơn một tháng chấp nhiệm, ông Thể đã bị những tờ báo nhà nước như Tuổi Trẻ, Thanh Niên lôi tuột tên phải chịu trách nhiệm, bởi chính Nguyễn Văn Thể là quan chức dính líu sâu, ít nhất về trách nhiệm, đến vụ BOT Cai Lậy khi ông Thể còn là Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải vào năm 2013.

Cho tới nay, có tới 88 trạm thu phí BOT ở Việt Nam. Trong đó, Bộ Giao thông Vận tải “ăn” đến 74 trạm BOT.

Có một sự thật là vào thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Bộ trưởng giao thông Đinh La Thăng, BOT đã trở nên một cơn dịch tràn khắp đất nước, kéo theo đến hai chục ngân hàng tham dự việc cho vay vốn để một số chủ đầu tư “tay không bắt giặc”, sau đó chia bôi với nhau.

Nhưng nếu nói Đinh La Thăng là tác giả độc quyền của nạn dịch BOT thì quả oan uổng cho ông Thăng. Vì ngoài Đinh La Thăng, dịch BOT còn được đạo diễn bởi không ít tác giả khác mà cái tên Nguyễn Văn Thể chỉ là một minh họa.

Hiển nhiên, BOT là một nguồn lợi màu mỡ cho nhóm lợi ích giao thông. Đó chính là nguồn cơn vì sao trong suốt một thời gian dài và mặc dù bị phản ứng ngày càng quyết liệt, Bộ Giao thông Vận tải vẫn khăng khăng cố thủ không chịu di dời trạm BOT Cai Lậy, cho dù trạm này rõ ràng đặt sai vị trí. Mới đây, bộ này còn đưa ra 3 phương án xử lý BOT Cai Lậy, nhưng ấn tượng nhất là phương án nào cũng chỉ có lợi cho chủ đầu tư và dễ khiến cánh lái xe… nổi loạn.

Trong khi đó, một chi tiết mà báo chí nhà nước không dám đề cập là “BOT Cai Lậy là của ai?”.

Dấu vết Ngô Văn Dụ và Nông Đức Mạnh?

Một thông tin chưa kiểm chúng xuất hiện trên mạng xã hội cho rằng Công ty Bắc Ái nắm 65% cổ phần tại BOT Cai Lậy và Công ty này có trụ sở tại Số nhà 215 đường Mê Linh, phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Đây chính là địa chỉ nhà riêng của Ngô Hồng Thắng, Phó Giám đốc Trung tâm Quảng cáo và Dịch vụ Truyền hình TVAd. Ngô Hồng Thắng, sinh năm 1971, lại là con trai của Ngô Văn Dụ, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị khóa XI, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, nguyên Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, nguyên Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XII. Vậy, ông chủ của BOT Cai Lậy chính là cha con nhà Ngô Văn Dụ, Ngô Hồng Thắng.

Chưa kể, Ngô Văn Dụ còn là đệ tử ruột của nguyên Tổng bí thư Nông Đức Mạnh.

Vợ hiện thời của Nông Đức Mạnh lại là Đỗ Huyền Tâm - cựu đại biểu quốc hội, chủ đầu tư của nhiều công trình, trong đó có công trình BOT, mà nghe nói chỉ nhờ thế của Nông Đức Mạnh mà công ty của bà Huyền Tâm mới thầu được công trình BOT và do đó mới trả được nợ ngân hàng để bà không bị tra tay vào còng.

Thế còn quan điểm và cách thức hành xử của ngành công an đối với “khủng hoảng BOT” thì sao?

Ai ăn nấy chịu!

Trong khi giới lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải và giới chủ đầu tư các công trình BOT, kể cả chính quyền một số địa phương bị nhiều dư luận cho là có “ăn chịu” với trạm BOT như Đồng Nai, Tiền Giang luôn gào thét đòi “công an vào cuộc xử lý hành vi gây rối kích động, chống đối”, đồng thời “hợp đồng” với công an để dàn hàng trăm cảnh sát cơ động và cảnh sát giao thông, chưa kể cảnh sát trật tự ngay tại hai trạm BOT Biên Hòa và BOT Cai Lậy như một cách để răn đe và khủng bố tâm lý lái xe…, lại xuất hiện tình trạng “chểnh mảng chức trách” trong khối công an.

Tiêu biểu là một quan chức công an - Thiếu tướng Bùi Bé Tư, Giám đốc Công an tỉnh An Giang, khi trả lời phỏng vấn của trang Zing.vn, đã cho rằng việc tài xế quay đầu nhiều vòng để qua lại BOT Cai Lậy không vi phạm gì cả, trừ khi họ tổ chức kích động gây rối. “Người ta thích thì người ta chạy, có xe thì người ta chạy thôi, miễn sao họ đi đúng luật”, ông Bùi Bé Tư nói huỵch toẹt.

Trong khi đó, lại có quan điểm trong Bộ Công an đòi “xử” những lái xe gây kích động, cụ thể là nêu danh sách 14 xe tải “chạy đi chạy lại trả tiền lẻ”.

Theo đó, một lần nữa lại nổi lên dư luận về hiện tồn “hai Bộ Công an” - một của Bộ trưởng Tô Lâm, và một của ủy viên thường vụ đảng ủy công an trung ương Nguyễn Phú Trọng.

Chẳng mấy khó khăn để hình dung ra tâm trạng đương thời: “Ai ăn nấy chịu”. Nhiều cơ quan công an địa phương, mặc dù có thể đã được chủ đầu tư BOT tận tình “chăm sóc”, nhưng do chẳng hề dính phần với những khoản lợi nhuận khổng lồ đã được chia chác, nên không thể không “lăn tăn” trước trách nhiệm phải “đổ vỏ”.

“Đổ vỏ” lại là bài học vừa kinh nghiệm vừa xương máu đã và đang hiện hình rõ mồn một. Một trong những nhân vật bị xem là “kẻ đổ vỏ vĩ đại” là Thủ tướng đương nhiệm Nguyễn Xuân Phúc.

Ông Phúc, không thể khác hơn nếu còn muốn ngồi ở ghế thủ tướng, là phải ngày đêm điên đầu tìm kế xử ký vô số hậu quả về nợ xấu, nợ công, ngân hàng, tham nhũng…, và chắc chắn không thiếu vô số đơn thư tố cáo để lại từ người tiền nhiệm là Nguyễn Tấn Dũng.

Còn ngay trước mắt là vụ BOT Cai Lậy, cùng hàng loạt biến động có thể xảy ra ngày một ngày hai ở các trạm BOT khác. Dường như Thủ tướng Phúc đang bị kẹt giữa ba làn đạn: phản ứng từ người dân và ít nhất hai phe phái xung khắc nhau trong nội bộ đảng.

Chỉ “quyết” sai một ly, hiện tồn và tương lai chính trị của ông Phúc sẽ thêm phần nguy hiểm.

VOA