Ai cho Thăng được nói? (Nguyễn Anh Tuấn)

tháng 12 10, 2017
Những ngày tới, ở vị trí nạn nhân của quyền lực, ông Thăng hẳn sẽ có cái nhìn khác về nhân quyền, dân quyền - những thứ mà lúc còn ở đỉnh cao quyền lực chắc ông đã từng cười nhạt khi nghe thấy. Nhưng có lẽ, mọi thứ đã quá muộn với ông rồi. Liệu chúng ta có nên như ông ấy, chỉ đợi tới lúc trở thành nạn nhân mới bắt đầu nghĩ tới quyền của mình?


"Khởi tố, bắt tạm giam ông Đinh La Thăng" - không chỉ Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Vietnamnet mà hàng trăm tờ báo khác cũng đang loan tin này với cùng một tiêu đề, văn phong, và nội dung, theo một sự chỉ đạo nghiêm ngặt dễ thấy.

Chưa biết rồi những ngày tới đây báo chí sẽ khai thác những chi tiết nào nữa, tuy nhiên dám chắc một điều là cả 900 tờ báo sẽ chỉ một hướng tấn công ông ấy.

Những lời biện minh, giãi bày của ông Thăng, nếu có, cũng không thể nào xuất hiện trên truyền thông. Tiếng nói của ông rồi đây chỉ là một tự sự cô độc giữa bốn bức tường mà ngoài ông ra thì chỉ đến tai các điều tra viên - những người, trớ trêu thay, lại chỉ phớt lờ cười nhạt, trước khi lấy lời khai để hoàn thành một bản hồ sơ luận tội chiếu lệ cho ông.

Ông Thăng có thể có, hoặc được chỉ định, một luật sư. Cũng có thể thi thoảng được gặp vợ con, nếu những người đồng chí của ông chỉ mới cạn tàu chứ chưa ráo máng. Nhưng, ngay cả khi luật sư muốn bảo vệ ông bởi trách nhiệm nghề nghiệp, vợ con muốn nói tốt cho ông bởi tình nghĩa gia đình, thì vấn đề là tờ báo nào ở Việt Nam dám đăng những lời này?

Kết cục không khó dự đoán. Công chúng, bao gồm cả bạn bè người thân của ông, sau một thời gian dài bị oanh tạc thông tin bởi hàng trăm tờ báo tập trung khai thác sai phạm của ông với vô số những lời lẽ đao to búa lớn, hẳn sẽ muốn đưa ông lên đoạn đầu đài ngay mà chẳng cần gì đến một phiên tòa. Lúc này, liệu ông có muốn được giữ quyền im lặng, được mời luật sư tham gia từ đầu, được giãy bày với báo chí thông qua luật sư và gia đình để rộng đường dư luận, được xét xử bởi một quan tòa độc lập - những quyền căn bản bình thường của bất kỳ công dân nào ở các nước dân chủ pháp trị?

Bị nguyên một hệ thống trấn áp bằng truyền thông mà chẳng hề có quyền đáp lại một lời nào để tự bảo vệ mình, nhân quả dường như đến quá sớm với Đinh La Thăng khi chính ông từng một thời nằm trong nhóm chóp bu duy trì và vận hành hệ thống đó.

Đinh La Thăng đang có bi kịch của ông ấy. Nhưng nằm ngay trung tâm bi kịch đó tiềm ẩn một rủi ro chung cho tất cả chúng ta: Không phân biệt địa vị, nghề nghiệp, sang hèn, từ Ủy viên Bộ Chính trị đến anh bán hàng rong, chúng ta đều có thể là nạn nhân của một nền pháp quyền què quặt khi mà nhân quyền, dân quyền của chúng ta không được thượng tôn nghiêm ngặt như một điểm cốt lõi tạo thành cộng đồng quốc gia này.

Những ngày tới, ở vị trí nạn nhân của quyền lực, ông Thăng hẳn sẽ có cái nhìn khác về nhân quyền, dân quyền - những thứ mà lúc còn ở đỉnh cao quyền lực chắc ông đã từng cười nhạt khi nghe thấy. Nhưng có lẽ, mọi thứ đã quá muộn với ông rồi.

Liệu chúng ta có nên như ông ấy, chỉ đợi tới lúc trở thành nạn nhân mới bắt đầu nghĩ tới quyền của mình?
_________________________

BI KỊCH CỦA NGƯỜI CỘNG SẢN

Đinh La Thăng đang bị tạm giam tại B14-Công An Hà Nội. Lúc này Thăng bị coi như tên tội đồ của dân tộc, là nạn nhân của tranh giành quyền lực từ những người Thăng gọi là “đồng chí”, bị hơn 700 tờ báo Đảng nhảy vào đánh hội đồng mà không được phép thanh minh. Nếu ở đất nước dân chủ, ít nhất cũng sẽ có vài tờ báo lắng nghe đến ý kiến của Thăng, Thăng sẽ được phép gặp luật sư, được quyền giữ im lặng “vì những lời anh nói có thể là bằng chứng chống lại anh trước toà”. Nhưng số phận Thăng rồi cũng giống như bao người tù VN khác : án bỏ túi, không được gặp luật sư trước khi kết thúc giai đoạn điều tra, không được hưởng sự độc lập của toà án.

Cũng tại B14, cách Thăng chỉ vài bức tường là phòng giam những đồng đội của tôi : luật sư Nguyễn Văn Đài, Mục sư Nguyễn Trung Tôn, cô giáo Lê Thu Hà, kĩ sư Phạm Văn Trội, kí giả Trương Minh Đức. Nhưng khác với Thăng, đồng đội của tôi vào tù vì họ dám sống trọn vẹn với lí tưởng đấu tranh cho sự công bằng của xã hội, cho một nền dân chủ bị bóp nghẹt. Chính vì những điều đó, họ được một lực lượng hùng hậu “truyền thông lề trái” hậu thuẫn, được các tổ chức nhân quyền, chính phủ nước ngoài quan tâm. Họ còn có những anh em sát cánh vận động ngoại giao và chăm lo cho gia đình. Còn Thăng, cả một đời tham gia đảng cộng sản, điều cuối cùng Thăng nhận được là sự xa lánh và ghẻ lạnh của những người “đồng chí”.

Bi kịch mà Thăng đang gánh chịu có phần được xây dựng bởi chính bàn tay của ông ta. Đỉnh cao quyền lực của Thăng là Uỷ Viên Bộ Chính Trị, một vị trí đứng dưới vài người mà đứng trên triệu người. Để giữ thế độc tôn lãnh đạo của đảng cộng sản, Thăng không ngần ngại xếp những người đấu tranh cho tự do, công bằng và nhân quyền là thành phần phản động cần phải tiêu diệt. 

Chỉ hơn nửa năm trước thôi, khi còn là Bí Thư Sài Gòn, chính Thăng dung túng cho đám giang hồ Phan Hùng đánh đập dã man nhà hoạt động xã hội Lê Mỹ Hạnh, chính Thăng bao che cho hàng động xịt nước vào buổi tưởng niệm chiến sĩ Hoàng Sa, chính Thăng dung túng cho đám an ninh thành Hồ đàn áp biểu tình, canh gác tư gia những người bất đồng chính kiến. Có lẽ, lúc này ngồi trong xà lim lạnh. Thăng là người thấm nhất giá trị của hai chữ “nhân quyền” mà đám “phản động” theo đuổi.

Từ bi kịch của Thăng, chợt nhớ đến cái kết của tác phẩm văn học Chí Phèo: Cả làng Vũ Ðại nhao lên. Họ bàn tán rất nhiều về vụ án không ngờ ấy. Có nhiều kẻ mừng thầm, không thiếu kẻ mừng ra mặt! Có người nói xa xôi: "Trời có mắt đấy, anh em ạ!" Người khác thì nói toạc: "Thằng nào chứ hai thằng ấy chết thì không ai tiếc! Rõ thật bọn chúng nó giết nhau, nào có cần phải đến tay người khác đâu". 

Mừng nhất là bọn kỳ hào ở trong làng. Họ tuôn đến để hỏi thăm, nhưng chính là để nhìn (...) Những người biết điều thì hay ngờ vực, họ chép miệng nói: "Tre già măng mọc, thằng ấy chết, còn thằng khác, chúng mình cũng chẳng lợi tí gì đâu..."


(Dân Luận)