Quá khứ hay tương lai ? (Nguyễn Thị Từ Huy)
Với
tất cả sự tôn trọng của tôi đối với chính thể Việt Nam Cộng Hòa, đối
với lá cờ vàng ba sọc đỏ, đối với nỗ lực sinh tồn và nỗ lực tự do của
cộng đồng người Việt hải ngoại ; với tất cả hy vọng của tôi ; tôi muốn
nói rằng : sự tồn vong và phát triển của Việt Nam hiện nay đòi hỏi mọi
người phải hướng tới tương lai, ủng hộ các dự án của tương lai và hình
thành các dự án cho tương lai. Tương lai của một Việt Nam dân chủ, độc
lập và tự cường. Tương lai chung của mọi người Việt Nam trên khắp ba
miền và cả ở hải ngoại.
Điều mà
tôi sẽ nói ra sau đây có thể sẽ khiến tôi phải chịu các phản ứng nặng
nề, hoặc nếu mượn một cụm từ đã trở nên quen thuộc, phải chịu búa rìu
của dư luận. Nhưng trong tư cách một người làm phân tích xã hội, cần
phải nói ra các kết quả phân tích của mình, kể cả khi phải đối diện với
sự chỉ trích của dư luận.
Quan
sát các hoạt động của phong trào đấu tranh ở hải ngoại (mở ngoặc để nói
rằng tôi mới chỉ làm việc này từ vài năm nay), có thể nhận thấy rằng
người Việt hải ngoại, về cơ bản (nghĩa là trừ một số nhỏ), đấu tranh cho
một Việt Nam Cộng Hòa trong quá khứ. Điều này có nghĩa là họ hướng cuộc
đấu tranh về phía quá khứ, cho dù các phản ứng trong đa số trường hợp
tuỳ thuộc vào các sự kiện của hiện tại (tham nhũng, mất biển đảo, phụ
thuộc Trung Quốc, đàn áp dân oan, môi trường bị huỷ diệt…). Tại sao nói
như vậy ?
Có
nhiều dấu hiệu cho thấy khuynh hướng khôi phục quá khứ này, ví dụ khẩu
hiệu : "Giành lại quê hương", hát Quốc ca Việt Nam Cộng Hòa trong tất cả
mọi hoạt động. Và đặc biệt là sự hiện diện của cờ vàng ba sọc đỏ, gọi
tắt là cờ vàng. Cuộc đấu tranh cho sự hiện diện của cờ vàng đã giành
được thắng lợi tại một số quốc gia khi cờ vàng được thừa nhận ở cấp tiểu
bang của một nước như Mỹ, Úc, Canada. Và người Việt hải ngoại muốn cờ
vàng xuất hiện trở lại trên lãnh thổ Việt Nam, trong sinh hoạt của người
Việt Nam hiện nay. Không chỉ "muốn", họ đã nỗ lực để hiện thực hóa điều
đó.
Cần
tôn trọng mọi tình cảm, mọi ước muốn, mọi khát vọng, mọi hoài bão của
mọi cộng đồng, dù lớn hay nhỏ. Vì thế tình cảm và ước muốn của cộng đồng
người Việt hải ngoại cần được tôn trọng, cần được hiểu. Hoàn toàn có
thể hiểu được ý nghĩa của cờ vàng trong tâm thức, trong tình cảm của
những người Việt nam tị nạn. Điều này không cần phải bàn cãi.
Điều cần phân tích là : cờ vàng có ý nghĩa như thế nào trong cuộc đấu tranh cho một Việt Nam dân chủ ?
Tôi
sử dụng cụm từ "cuộc đấu tranh cho một Việt Nam dân chủ", bởi vì theo
quan sát của tôi, cuộc đấu tranh hiện nay có nhiều mục tiêu.
Trong
một bài viết trước đây, tôi có đặt câu hỏi : "mục tiêu nào cho Việt Nam
?", chính là vì tôi nhận thấy trong giới đấu tranh hiện nay tồn tại
những mục tiêu khác nhau, và đây chính là một nguyên nhân quan trọng dẫn
đến sự chia rẽ, hoặc nói cách khác, dẫn đến tình trạng không thể kết
hợp với nhau, trong cộng đồng người Việt.
Đấu
tranh để khôi phục lá cờ vàng là một trong những mục tiêu của cộng đồng
người Việt hải ngoại. Mục tiêu khôi phục lá cờ vàng có thể xem là trùng
khít với mục tiêu chống chế độ cộng sản. Nhưng khôi phục cờ vàng có
nghĩa là gì ?
Một
trong những câu trả lời (có thể rất phiến diện) : Khôi phục cờ vàng
cũng có nghĩa là khôi phục Việt Nam Cộng Hòa trong quá khứ. Đấy là lý do
vì sao ở trên tôi nói rằng về cơ bản cộng đồng người Việt đấu tranh ở
hải ngoại đang đấu tranh cho một quá khứ Việt Nam Cộng Hòa.
Câu hỏi là : Liệu có thể khôi phục lại quá khứ Việt Nam Cộng Hòa ?
Câu
hỏi này gắn với một câu hỏi khác : Như vậy, liệu có phải đối với người
Việt hải ngoại, luôn luôn có hai nước Việt Nam, và người Việt hải ngoại
chỉ thừa nhận nước Việt Nam Cộng Hòa, chỉ thừa nhận miền Nam, là đất
nước của mình ?
Nếu
trả lời đến tận cùng những câu hỏi này thì sẽ phải đối diện với một
thực tế : khôi phục lại quá khứ Việt Nam cộng hòa là điều không thể,
hoàn toàn giống như việc khôi phục mọi quá khứ là điều không thể. Không
ai, và không có gì có thể khôi phục lại quá khứ, bất kể đó là quá khứ
nào. Trở lại quá khứ là điều chỉ có thể thực hiện trong văn học, điện
ảnh, nghệ thuật… nghĩa là bằng tưởng tượng và hư cấu mà thôi.
Và khôi phục quá khứ cũng không phải là nguyện vọng chung của chín mươi triệu người Việt Nam hiện nay đang sống trên xứ sở.
Nguyện
vọng chung của chín mươi triệu người Việt hiện nay cũng chưa phải là
hướng tới một Việt Nam dân chủ. Muốn dân chủ hóa Việt Nam thì dân chủ
phải trở thành nguyện vọng của ít nhất một nửa dân số Việt Nam. Nhưng
người dân hiện nay chưa quan tâm tới dân chủ.
Dân
chủ chưa phải là nguyện vọng của người dân Việt Nam (kể cả ở những
người dân mất đất do chế độ chính trị độc tài), là bởi vì nó chưa phải
là mục tiêu chung của giới đấu tranh ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt nó
chưa phải là mục tiêu của giới đấu tranh tại hải ngoại.
Dân
chủ hóa là câu chuyện của tương lai, không phải là câu chuyện của quá
khứ, hoặc không còn là câu chuyện của quá khứ. Cộng đồng người Việt hải
ngoại có thể đóng góp rất nhiều cho tiến trình dân chủ hóa Việt Nam.
Nhưng các dự án cho tương lai chưa được hình thành, trái lại, các dự án
hiện nay vẫn hướng về quá khứ. Vì thế mà các liên minh mạnh không hình
thành được, các tổ chức mạnh không hình thành được. Các nhóm nhỏ vẫn
tiếp tục tồn tại trong tình trạng chia rẽ, nhỏ lẻ, sống với các hoài
niệm quá khứ, và đóng góp cho việc nuôi dưỡng các hoài niệm quá khứ.
Xin
phép cho tôi được nói thẳng, điều mà tôi nhận thấy, ngay trong diễn văn
và trong phương pháp hoạt động của một số người Việt hải ngoại còn rất
trẻ, thuộc thế hệ hai, đó là : họ tiếp tục tinh thần quá khứ của cuộc
đấu tranh được truyền lại từ các thế hệ trước, họ tiếp tục đấu tranh cho
một quá khứ của Việt Nam Cộng Hòa.
Toàn
bộ câu hỏi cho cộng đồng người Việt hải ngoại, nếu họ muốn dân chủ hóa
thành công ở Việt Nam, là : liệu người Việt hải ngoại có thể nhìn về
tương lai, hướng về tương lai và hành động vì tương lai hay không ? Hay
người Việt hải ngoại sẽ tiếp tục hướng về lá cờ vàng của quá khứ, và
tiếp tục đấu tranh cho một quá khứ Việt Nam Cộng Hòa ?
Khi đặt những câu hỏi này, tôi đã hình dung và chấp nhận mọi phán xét, mọi búa rìu dư luận. Tôi chấp nhận hết mọi chỉ trích.
Với
tất cả sự tôn trọng của tôi đối với chính thể Việt Nam Cộng Hòa, đối
với lá cờ vàng ba sọc đỏ, đối với nỗ lực sinh tồn và nỗ lực tự do của
cộng đồng người Việt hải ngoại ; với tất cả hy vọng của tôi ; tôi muốn
nói rằng : sự tồn vong và phát triển của Việt Nam hiện nay đòi hỏi mọi
người phải hướng tới tương lai, ủng hộ các dự án của tương lai và hình
thành các dự án cho tương lai. Tương lai của một Việt Nam dân chủ, độc
lập và tự cường. Tương lai chung của mọi người Việt Nam trên khắp ba
miền và cả ở hải ngoại.
Paris, 4/5/2017
Nguyễn Thị Từ Huy
Nguồn : RFA, 04/05/2017 (nguyenthituhuy's blog)