Tương lai nào cho Liên Hiệp Châu Âu? (Trọng Thành, Quang Vinh)
Ngày
25/03/1975 tại Roma, Pháp, Đức, Bỉ, Ý Luxembourg và Hà Lan đã ký hai
hiệp ước khai sinh Cộng Đồng Kinh Tế Châu Âu (CEE) và Cộng Đồng Châu Âu
về Năng Lượng Nguyên Tử (CCEA). Chính thức có hiệu lực vào tháng 1/1958,
cả hai hiệp định nói trên mở đường cho Liên Hiệp Châu Âu ra đời. Từ sáu
nước ban đầu, Cộng Đồng Châu Âu nhiều lần đổi tên và kết nạp thêm các
thành viên mới, để trở thành Liên Hiệp Châu Âu ngày nay, bao gồm tổng
cộng 28 quốc gia -cho đến khi Anh Quốc chính thức rời Liên Hiệp, với hơn
500 triệu dân.
60 năm Hiệp định Roma : Tương lai nào cho Liên Hiệp Châu Âu ? (RFI, 25/03/2017)
Vào
lúc 27 nước thành viên tập hợp về thủ đô nước Ý kỷ niệm Hiệp định Roma
được ký kết ngày 25/03/1957, cách nay đúng 60 năm, Liên Hiệp Châu Âu
đang bị chia rẽ sâu rộng. Khủng hoảng kinh tế kéo dài khiến công luận
hoài nghi về những hứa hẹn thịnh vượng chung.
Ngày
25/03/1975 tại Roma, Pháp, Đức, Bỉ, Ý Luxembourg và Hà Lan đã ký hai
hiệp ước khai sinh Cộng Đồng Kinh Tế Châu Âu (CEE) và Cộng Đồng Châu Âu
về Năng Lượng Nguyên Tử (CCEA). Chính thức có hiệu lực vào tháng 1/1958,
cả hai hiệp định nói trên mở đường cho Liên Hiệp Châu Âu ra đời. Từ sáu
nước ban đầu, Cộng Đồng Châu Âu nhiều lần đổi tên và kết nạp thêm các
thành viên mới, để trở thành Liên Hiệp Châu Âu ngày nay, bao gồm tổng
cộng 28 quốc gia -cho đến khi Anh Quốc chính thức rời Liên Hiệp, với hơn
500 triệu dân.
Liên Hiệp Châu Âu bước vào cái tuổi 60 với nhiều thách thức
Tháng
6/2016 đa số dân Anh đòi bước ra khỏi mái nhà chung Châu Âu. Khủng
hoảng tài chính và kinh tế từ năm 2008 thổi tới Châu Âu, nhiều nước trên
Lục Địa Già lao đao : Hy Lạp suýt phải tuyên bố phá sản. Hơn 1/4 dân số
trong tuổi lao động ở trên quê hương của nhà hiền triết Socrate không
có việc làm. Hệ thống ngân hàng của Tây Ban Nha bị đe dọa, Ý và thậm chí
là cả Pháp trong tầm ngắm của giới đầu cơ. Chín năm sau vụ ngân hàng Mỹ
Lehman Brothers phá sản, 20,6 triệu dân trong Liên Hiệp Châu Âu bị thất
nghiệp.
Các
khuynh hướng bài Châu Âu cận kề cánh cửa quyền lực. Phong trào dân tộc
chủ nghĩa dâng cao, từ các nước Đông Âu đến Tây Âu. Đảng cựu hữu bài
Châu Âu của ông Geert Wilders trở thành lực lượng chính trị thứ nhì ở Hà
Lan sau cuộc bầu cử Quốc Hội tháng 3/2017. Tại Áo, phe cựu hữu với chủ
trương dân túy cũng xuýt nắm được quyền lực. Trong cuộc vận động tranh
cử tổng thống Pháp, đảng Mặt Trận Quốc gia của bà Marine Le Pen đang dẫn
đầu các cuộc thăm dò về ý định bỏ phiếu. Còn tại Đức, thủ tướng Merkel
liệu có là thành trình sau bầu cử Quốc vào tháng 9/2017 nữa hay không ?
Sát
ngay cổng vào Liên Hiệp Châu Âu, xung đột tại miền đông Ukraine mở ra
một cuộc đọ sức giữa Liên Hiệp Châu Âu với Liên bang Nga ; đe dọa khủng
bố ; khủng hoảng về di dân, hậu quả trực tiếp từ các cuộc nội chiến tại
Syria, Iraq, Yemen ; ẩn số trong quan hệ giữa Châu Âu với chính quyền
Donald Trump ở Washington… là những hồ sơ nóng bỏng cần được giải quyết.
Thế
nhưng vào thời điểm cực kỳ nhậy cảm ấy, thì khối Liên Âu lại bị chia rẽ
hơn bao giờ hết. Điều này thể hiện rõ rệt nhất qua chính sách đón nhận
người nhập cư, qua các làn sóng bài Châu Âu đang được các đảng cực hữu
và cực tả khai thác.
"Những công thức cũ đã mất thời gian tính"
Trả lời báo Le Figaro,
số ra ngày 24/03/2017, về tương lai chung của khối Liên Âu, cựu ngoại
trưởng Pháp Hubert Vedrine và chủ tịch quỹ Robert Shuman (tên cha đẻ của
Liên Hiệp Châu Âu), ông Jean- Dominique Giuliani, cùng cho rằng : để
tồn tại Châu Âu cần đoạn tuyệt với những công thức từng được dùng trong
60 năm qua.
Nêu
lên những lợi ích chung, từ đó đặt ra những luật chơi chung, không còn
là phép lạ để người dân ở 28 nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu cảm thấy
gần gủi với nhau. Khi mà công luận không còn tin tưởng vào một định mệnh
chung, vào một con tàu Châu Âu thì đó là yếu tố nghiêm trọng nhất dẫn
tới sự tan rã của toàn khối.
Mối
nguy hiểm đó, trong mắt cựu ngoại trưởng Vedrine, còn đáng sợ hơn gấp
bội lần so với thách thức trên vấn đề người nhập cư, so với những đòn
khiêu khích của tổng thống Nga hay những lời lẽ đao to búa lớn của tân
tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Chủ
tịch Quỹ Châu Âu Robert Schuman, Jean- Dominique Giuliani cho rằng đã
đến lúc Liên Hiệp Châu Âu cần dừng tiến trình hội nhập để lắng nghe
nguyện vọng tha thiết nhất của các dân tộc trong cùng một gia đình.
Những
tiếng nói đó muốn gì ? Họ muốn bảo vệ bản sắc và chủ quyền quốc gia.
Nguyện vọng vừa giữ được bản sắc và chủ quyền ấy, không mâu thuẫn với
tình cảm tốt đẹp đối với Châu Âu.
Cựu
ngoại trưởng Pháp kết luận : Lờ những nguyện vọng đó hay không thay đổi
phương pháp làm việc của Châu Âu là một tính toán mạo hiểm. Ngược lại
ông Vedrine cho rằng, công dân Châu Âu vẫn thiết tha với mái nhà chung
đã có và cảm tình đó đủ vững mạnh để mọi người cùng nhau "định nghĩa
lại" về một tương chung lai chung.
RFI tiếng Việt
**********************
60 năm Hiệp định Roma, Liên Hiệp Châu Âu khẳng định một "tương lai chung"
Nhân
lễ kỷ niệm 60 năm Hiệp ước Roma, ngày 25/03/2017, vắng mặt Anh Quốc
nhưng lãnh đạo 27 nước Châu Âu long trọng ký kết bản Tuyên bố chung,
khẳng định Liên Hiệp Châu Âu là một khối "thống nhất và không thể tách
rời". An ninh được tăng cường tại thủ đô nước Ý đề phòng khủng bố và các
cuộc biểu tình bài Châu Âu.
Lễ
ký Tuyên bố chung được tổ chức tại điện Capitol, cũng tại phòng hội
Horaces và Curiaces, nơi cách đây 60 năm, ngày 25/03/1957, sáu thành
viên sáng lập Liên Hiệp Châu Âu - gồm Đức, Pháp, Bỉ, Hà Lan, Luxembourg
và Ý - đã ký Hiệp định Roma. Các bên hy vọng lễ kỷ niệm hôm nay là cơ
hội để tái thúc đẩy dự án Châu Âu, trong bối cảnh nước Anh quyết định
rời khỏi gia đình chung và làn sóng dân tộc chủ nghĩa bùng lên ở khắp
nơi trên lục địa này.
Tường trình của thông tín viên Huê Đăng :
"Roma
rực rỡ nắng ấm, 27 nguyên thủ quốc gia của các nước thành viên của Liên
Hiệp Châu Âu – không có sự hiện diện của thủ tướng Anh vì Luân Đôn đã
quyết định bước ra khỏi khối Châu Âu, long trọng tham dự lễ kỷ niệm 60
năm (1957-2017) thành lập Liên Hiệp. Báo chí gọi đây là "đám cưới kim
cương" của Liên Hiệp Châu Âu.
Chủ
tịch Ủy Ban Châu Âu, ông Jean-Claude Junker hồ hởi tuyên bố là sẽ có kỷ
niệm 100 năm thành lập Liên Hiệp Châu Âu, ý nói lên niềm tin về sự bền
vững và trường tồn của toàn khối, dù rằng hiện nay Châu Âu đang phải đối
mặt với nhiều vấn đề phức tạp. Đặc biệt llafphe bài Châu Âu ngày càng
tăng, và những khó khăn kinh tế khiến tỷ lệ ủng hộ và tin tưởng vào Châu
Âu đã thuyên giảm.
Ngay
trong sảnh đường lớn của Ủy Ban Quản Trị thủ đô Roma, nơi mà 60 năm
trước nguyên thủ quốc gia của 6 nước sáng lập viên đã ký Hiệp định Châu
Âu đầu tiên làm nền tảng cho Liên Hiệp Châu Âu sau này, 27 nguyên thủ
quốc gia đã lần lượt ký tên vào văn bản của kỷ niệm 60 năm Liên Hiệp
Châu Âu với nội dung nhằm thúc đẩy phát triển thêm mức độ hội nhập của
Liên Hiệp Châu Âu trong vòng 10 năm tới.
Trong
bài diễn văn đón chào các nguyên thủ quốc gia đến dự lễ kỷ niệm, thủ
tướng Ý, ông Paolo Gentiloni, tuyên bố : "xây dựng Liên Hiệp Châu Âu là
cả một hành trình để biến những ước mơ và hy vọng thành sự thật. Hành
trình đó hiện nay vẫn còn tiếp tục".
Hôm
24/03/2017 các nguyên thủ quốc gia của Liên Hiệp Châu Âu đã tiếp kiến
Giáo Hoàng Francis tại Tòa thánh Vatican. Sau lễ kỷ niệm Hiệp định Roma
sáng nay, tất cả các phái đoàn sẽ đến dinh tổng thống Ý tiếp kiến ông
Sergio Mattarella.
Khoảng
5.000 nhân viên của lực lượng an ninh cảnh sát và quân đội đã tăng
cường bảo vệ Roma : vừa phòng chống khủng bố vừa ngăn ngừa các cuộc bạo
loạn có thể xẩy ra từ những phần tử quá khích tẩy chay Châu Âu.
Từ
những ngày trước cảnh sát đã kiểm soát các ngõ ngách, đường hầm, ống
cống ở những nơi trọng yếu của Roma. Đường sông và không phận của Roma
hôm nay bị phong tỏa, nhất là sau khi xảy ra vụ khủng bố vừa qua ở Luân
Đôn, từ mấy hôm nay không có xe tải nào được chạy vào nội thành Roma.
Trong
lúc các nguyên thủ quốc gia đặt bút ký vào bản Tuyên bố chung, kỷ niệm
60 năm Hiệp định Roma, thì có ít nhất 4 cuộc biểu tình bài Châu Âu với
khoảng hơn 10 ngàn người tham dự, theo dự phóng của cảnh sát Ý. Các giới
chức an ninh đã được báo động về sự hiện diện của những thành phần quá
khích như black-block. Vài ngày trước đây, đã có khoảng 7 ngàn thành phần quá khích mang quốc tịch của những nước khác đã bị trục xuất ra khỏi Ý ".
Khó nhọc để đạt được bản Tuyên bố chung
Liên
Hiệp Châu Âu không dễ đạt được đồng thuận về bản Tuyên bố chung, được
ký vào sáng nay sau hai ngày thương lượng cam go. Ba Lan cho đến phút
cuối cùng vẫn đe dọa không ký, bởi không chấp nhận nguyên tắc Châu Âu
"nhiều tốc độ", tuy nhiên, nguyên tắc này đã được chấp nhận trong văn
bản cuối cùng (với một thay đổi nhỏ, "nhiều tốc độ" được chuyển thành
"với nhịp độ khác nhau"). Ngoài Ba Lan, Hy Lạp cũng tỏ ra dè dặt với bản
Tuyên bố chung, nhưng yêu cầu làm rõ vấn đề các quyền lợi của người lao
động.
Chủ
tịch Ủy Ban Châu Âu Jean-Claude Juncker đã có một hành động mang tính
biểu tượng, đó là ký vào Tuyên bố chung, với chiếc bút đã được lãnh đạo
Luxembourg dùng để ký Hiệp ước Roma cách nay đúng 60 năm.
Trước
lễ ký, chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Donald Tusk, hối thúc lãnh đạo 27 nước
"hãy chứng tỏ là các lãnh đạo của Châu Âu". Ông nhắc lại với các lãnh
đạo Châu Âu về thời kỳ Ba Lan còn sống dưới chế độ Cộng Sản toàn trị,
những chặng đường khó khăn mà Liên Hiệp Châu Âu đã trải qua, và kêu gọi
đừng để dự án Châu Âu sa lầy trong "những bất đồng nội bộ" và tránh để
cơ nghiệp của Châu Âu tiêu tan trong nạn quan liêu.
Tuyên
bố chung của Liên Hiệp Châu Âu khẳng định 27 nước cam kết lắng nghe các
công dân, trong lúc cách đó vài trăm mét, hàng nghìn người biểu tình
bày tỏ thái độ phản đối thượng đỉnh này.