Lũ lụt miền Trung : chỉ Việt Nam mới lơ là trong việc cứu hộ nạn nhân (Hồng Lĩnh , Thu Nhi)

Quản lý thủy điện bất cập : "Ai cũng đúng" nhưng dân vẫn chìm trong nước ?

Hồng Lĩnh, Thoibao.de, 01/12/2025

Quản lý thủy điện bất cập: “Ai cũng đúng” nhưng dân vẫn chìm trong nước?

Bên lề Diễn đàn đảm bảo an toàn hồ đập chiều 21/11/2025, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Dũng, Phó chủ tịch Hội Đập lớn, đã đưa ra nhận định thẳng thắn về nguyên nhân khiến lũ lụt miền Trung trở nên nghiêm trọng hơn trong những năm gần đây. Theo ông Dũng, điều đáng lo nhất là tình trạng "ai cũng đúng" trong hệ thống vận hành hồ đập.

Khi chủ đập khẳng định làm đúng quy trình ; Ban chỉ huy phòng chống thiên tai cũng đưa ra lệnh theo đúng quy định ; còn lãnh đạo địa phương lại thiếu đội ngũ tư vấn để tham mưu việc xả lũ sớm.

Hệ quả là khi mưa lớn bất thường xuất hiện, công tác điều hành thường rơi vào thế bị động, còn người dân hạ du trở thành bên chịu thiệt hại nặng nề nhất.

Theo Tiến sĩ Dũng, nếu yêu cầu xả lũ sớm nhưng thực tế lại không mưa, ai sẽ chịu trách nhiệm ? Năm 2017, thủy điện Hòa Bình từng xả lũ sớm khiến hồ cạn, không đủ nước phát điện và đã bị phạt nặng vì thiếu công suất.

Ngay cả đợt lũ vừa qua, các hồ thủy điện đều tích đầy nước cuối mùa, trong khi quy trình vận hành lại thiết kế chủ yếu cho giai đoạn đầu vụ.

Doanh nghiệp đầu tư thủy điện thường ưu tiên sản xuất điện, dẫn đến việc chần chừ hạ thấp mực nước, dù ở hạ du rủi ro ngày càng tăng. Đáng chú ý, Quy trình "hành chính hóa" và độ mở đã tạo ra sự nguy hiểm.

Theo đó, một số quy trình với quy định cho phép xả từ 0 đến 5.000 m³/s, hồ có thể buổi sáng xả vài trăm m³/s, nhưng đến chiều khi lũ đổ về thì đột ngột tăng lên 4.000 m³/s.

Vẫn theo Tiến sĩ Dũng, chủ hồ làm vậy không sai, vì quy trình đã cho phép, nhưng vẫn gây ra các thiệt hại nghiêm trọng khó lường trong mùa mưa lũ.

Theo giới chuyên gia, để hạn chế thảm họa lũ chồng lũ, Việt Nam cần sửa đổi quy trình vận hành hồ chứa theo hướng linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực và tách bạch rõ ràng giữa lợi ích phát điện và an toàn dân sinh là điều cấp bách hơn bao giờ hết.

Hồng Lĩnh

****************************

Mặt trận Tổ quốc : chỉ thấy tiền vào, còn tiền ra thì… chim trời cá biển !

Thu Nhi, Thoibao.de, 01/12/2025

MẶT TRẬN TỔ QUỐC: CHỈ THẤY TIỀN VÀO, CÒN TIỀN RA THÌ… CHIM TRỜI CÁ BIỂN

Trong những ngày bão lũ xé nát miền Trung, khi nước dâng lên tận nóc nhà, khi người dân bồng bế nhau trèo lên mái tôn để tranh giành từng phút sống, lực lượng cứu hộ thì lúng túng như đang tập duyệt lần đầu. Nhưng giữa tất cả hỗn loạn ấy, vẫn có một "cơ quan" làm việc cần mẫn hơn cả : Mặt trận Tổ quốc.

Tin nhắn kêu gọi ủng hộ được gửi đi nhanh và đều đặn như… cơn mưa lũ. Máy của ai cũng rung liên tục, còn nhanh hơn cảnh báo thiên tai. Trớ trêu thay, cảnh báo lũ thì thường đến sau khi nước đã vào nhà, còn tin nhắn xin tiền thì đúng giờ như chuông điểm danh. Dân không khỏi tự hỏi : phải chi hệ thống cảnh báo thiên tai cũng hoạt động hiệu quả được như cái hệ thống… nhắn tin vận động ủng hộ này.

Năm nào cũng vậy, mùa bão nào cũng thế. Cứ mỗi lần thiên tai, Mặt trận Tổ quốc lại xuất hiện như một "siêu anh hùng tài khoản ngân hàng", mở chiến dịch quyên góp hoành tráng. Sao kê đầu vào dài đến mức phải cuộn nhiều trang, còn sao kê đầu ra thì chẳng ai được nhìn thấy. Nó biến mất nhanh như dòng nước lũ cuốn trôi mọi dấu vết, để lại câu hỏi mà năm này qua năm khác không ai dám trả lời.

Tiền người dân quyên góp — góp bằng lòng thương, góp bằng số tiền ít ỏi tích cóp — thì nằm im trong tài khoản, ngủ yên như thể chẳng có ai đang chìm trong nước lạnh ngoài kia. Người dân thì nằm im trên mái nhà chờ cứu hộ, hoặc nằm im trong những căn nhà đổ nát chờ sự hỗ trợ mãi không đến. Đến khi tiền được giải ngân, nhanh lắm thì vài tháng sau… người dân nhận được một thùng mì tôm, như thể cả bầu trời hy vọng sẽ được dựng lại bằng vài gói mì và mấy bịch mì chính.

Nhưng khi dân cần tiền thật — để dựng lại căn nhà đã mất, để mua lại con trâu, để sửa chiếc ghe bị cuốn trôi, hoặc để lo đám tang người thân — thì chẳng thấy Mặt trận Tổ quốc đâu. Im lìm như chưa bao giờ xuất hiện. Chỉ khi dân tự xoay xở qua nạn, tự đứng dậy được, thì "đoàn công tác" mới rầm rộ xuất hiện, mang theo vài bao gạo, thùng mì và những cái bắt tay đã được chụp sẵn góc đẹp.

Và rồi những bức ảnh trao quà được đăng lên báo chí, như thể đó là ân huệ mà Đảng – Nhà nước ban xuống cho dân, chứ không phải tiền chính dân đóng góp.

Chẳng ai biết số tiền quyên góp thực sự đi đâu, nằm bao lâu, được sử dụng ra sao. Nhưng có một điều dân nào cũng hiểu : tiền nằm trong tài khoản càng lâu thì tiền lãi càng nhiều, và chắc chắn không chảy về tay người dân vùng lũ.

Mặt trận Tổ quốc, sau bao nhiêu năm, vẫn giữ được một phong cách nhất quán đến… đáng nể :Sao kê đầu vào hoành tráng, chi tiết từng đồng.Sao kê đầu ra thì mơ hồ như truyền thuyết.

Cuối cùng, trong cơn lũ dữ, người ta nhìn thấy rất rõ một điều : nước có thể cuốn trôi nhà cửa, nhưng không bao giờ cuốn trôi được sự im lặng của những tài khoản ngân hàng không bao giờ minh bạch.

Thu Nhi