Chiến tranh Ukraina năm 2025: Nga tiến chậm hơn và chịu nhiều tổn thất hơn (Trọng Thành RFI)
Cuộc chiến xâm lăng Ukraina của Nga, đã gần bước sang năm thứ 4, chưa hề có dấu hiệu xuống thang, bất chấp các nỗ lực ngoại giao cho kế hoạch hòa bình do Mỹ khởi xướng. Trong năm 2025 sắp qua, quân đội Nga đã kiểm soát được thêm bao nhiêu lãnh thổ, và đâu là các địa bàn cạnh tranh chủ yếu ?
Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky (G) họp với các quân nhân gần thành phố tiền tuyến Pokrovsk, tỉnh Donetsk, miền đông Ukraina, ngày 4/11/2025. © AP - Ảnh Văn phòng Báo chí Tổng thống Ukraine cung cấp.
Về các bước tiến của quân đội Nga tại Ukraina trong năm 2025, trang mạng Pháp chuyên về chính trị quốc tế Le Grand Continent dẫn lại các số liệu của Deep State, cho biết kể từ đầu năm đến cuối tháng 11/2025, Nga đã chiếm thêm được gần 3.900 km² lãnh thổ, chiếm 0,65% tổng diện tích Ukraina, nhiều hơn 11 tháng cùng kỳ năm 2024, với 0,55% lãnh thổ. Deep State là một cơ sở dữ liệu phi chính phủ có trụ sở tại Ukraina, chuyên xác lập bản đồ các vùng lãnh thổ hai bên kiểm soát theo từng ngày, ngay từ đầu cuộc xâm lăng của Nga, dựa trên các thông tin được công bố.
100 binh lính cho một km² chiếm được của Ukraina
Quân đội Nga trong 11 tháng đầu năm nay chiếm được nhiều lãnh thổ của Ukraina hơn năm ngoái. Tuy nhiên so với giai đoạn đầu chiến tranh, tốc độ tiến quân của Nga chậm hơn rất nhiều. Trong năm 2022, Nga chiếm được hơn 10% lãnh thổ Ukraina với tổn thất nhân mạng được coi là tương đối thấp so với những năm sau: với 106.000 binh sĩ bị loại khỏi vòng chiến đấu (bao gồm người chết, người bị thương và bị bắt), so với 380.000 người kể từ tháng 1/2025. Theo tính toán của Le Grand Continent, Quân đội Nga phải trả giá khoảng 100 binh sĩ cho mỗi cây số vuông chiếm được của Ukraina.
Theo Russia-Ukraine War Report Card thuộc Harvard Kennedy School, có trụ sở tại Mỹ, dựa trên các số liệu của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), tính đến tháng 12/2025, Quân đội Nga đã chiếm được khoảng 20% lãnh thổ của Ukraina (bao gồm bán đảo Crimée), so với khoảng 12% vào giai đoạn đầu của cuộc chiến xâm lăng cuối tháng 2/2022.
Vùng Donbass miền đông, mặt trận nóng bỏng nhất
Tháng 11/2025 vừa qua là một trong những tháng mà Nga tiến quân mạnh nhất, theo thẩm định của hãng tin Pháp AFP, dựa trên dữ liệu của Viện Nghiên cứu Chiến tranh, hợp tác với Dự án Critical Threats Project - CTP (Dự án Các mối Đe dọa Nghiêm trọng), với khoảng 700 km², tức cao nhất kể từ tháng 11/2024, và cũng là cao nhất trong toàn bộ thời gian chiến tranh, không kể những tháng đầu của cuộc xâm lăng mùa xuân 2022. Cơ sở dữ liệu Deep State đưa ra thẩm định thấp hơn nhiều, với ước tính khoảng 500 km², tuy nhiên vẫn cao so với mức trung bình tháng.
Le Grand Continent đặc biệt chú ý đến tình hình tương phản giữa khu vực miền đông nam, thuộc tỉnh Zaporijjia (đặc biệt ở Huliaipole) là nơi chiếm đến 40% lãnh thổ Nga giành được trong tháng 11, trong lúc chỉ có 11% tại hai điểm nóng ở thành phố chiến lược Pokrovsk và Myrnohrad (thành phố gần kề Pokrovsk), thuộc vùng miền đông Donbass, là nơi chiếm đến « gần một phần ba số lượng các cuộc tấn công » (hơn 32%).
Chiến trường Donbass là điểm nóng hàng đầu trong cuộc kháng chiến Ukraina chống xâm lược Nga. Theo số liệu của AFP, trong tháng 11/2025, bước tiến của Nga đã chậm hẳn lại tại khu vực này với 130 km², chỉ bằng gần một nửa so với mức trung bình của các tháng trước.
Pokrovsk, thành phố chiến lược bên bờ thất thủ
Ukraina hiện còn kiểm soát được khoảng 20% vùng Donbass, mà điện Kremlin giờ đây đòi toàn bộ chủ quyền, và coi đây là lằn ranh đỏ trong các yêu sách với chính quyền Kiev. Thành phố chiến lược Pokrovsk, phía tây tỉnh Donetsk (Donbass), với khoảng 60.000 cư dân trước chiến tranh, là điểm đối đầu quyết liệt.
Pokrovsk, từng là trung tâm hậu cần và ngã ba các tuyến đường bộ và đường sắt huyết mạch, kết nối các cứ điểm tiền tiêu của Ukraina ở vùng Donbass, từ nhiều tháng nay đến lượt mình đã trở thành căn cứ tiền tiêu của cuộc kháng chiến Ukraina. Kể từ tháng 9, nhiều đơn vị Nga đã xâm nhập vào thành phố. Chiếm được Pokrovsk sẽ là thắng lợi quan trọng nhất của Nga kể từ hai thắng lợi tại Vougledar (tháng 10/2024) và Avdiïvka (tháng 2/2024), và thậm chí, theo nhiều nhà quan sát, là thắng lợi quan trọng nhất từ lần Bakhmut thất thủ đầu năm 2023.
Pokrovsk thất thủ sẽ mở tung cánh cửa để mở đường cho Nga tấn công Kramatorsk và Sloviansk, hai căn cứ địa lớn cuối cùng của Ukraina tại Donbass, và tiến xa hơn về phía tây, nơi hệ thống phòng thủ của Ukraina thưa thớt hơn nhiều. Quân đội Ukraina tập trung lực lượng thiện chiến bậc nhất ở đây. Theo ghi nhận của Viện Nghiên cứu Chiến tranh, đã « phải mất 21 tháng », quân Nga mới « vượt qua được quãng đường 39 km ngăn cách Avdiivka với Pokrovsk ».
Chiến tuyến ngày càng đan xen, « thắng lợi truyền thông » ngày càng quan trọng
Đầu tháng 12/2025, tổng tham mưu trưởng Quân đội Nga tuyên bố đã chiếm được thành phố chiến lược này. Truyền thông Nga đăng tải hình ảnh binh linh treo cờ tại quảng trường trung tâm thành phố. Trên thực tế, theo nhiều nguồn tin khác, các lực lượng Ukraina tiếp tục kháng cự tại nhiều vị trí trong thành phố. Phía Ukraina không thừa nhận Pokrovsk thất thủ.
Màn sương mù bao phủ lên thông tin về chiến tranh càng dày đặc hơn cùng với mùa đông đang đến tại Ukraina. Chiến tranh không chỉ diễn ra trên chiến trường, mà còn là cuộc chiến trên truyền thông không kém phần quyết liệt. Chiến sự dữ dội, việc phân định vùng kiểm soát giữa hai quân đội ngày càng trở nên khó khăn hơn, và « ngày càng mang nhiều ý nghĩa chính trị hơn ». Trang mạng Kyiv Independent, ngày 2/12, có bài viết ghi nhận cả Ukraina, cả Nga, đều cố gắng gắng phô trương thành tích, tìm cách « tối đa hóa » hình ảnh chiến thắng.
Ngày 12/12, ngay trước khi sang Berlin dự cuộc họp với đặc sứ Mỹ và các lãnh đạo châu Âu để bàn về kế hoạch hòa bình do Hoa Kỳ chủ trương, tổng thống Ukraina đã đăng tải một video ghi lại cảnh ông đang đến thăm một đơn vị quân đội ở trung tâm thành phố Kupyansk, cách chiến tuyến chỉ chưa đầy 2 km, nằm trong tầm bắn của drone và pháo binh Nga.
Tổng thống Ukraina đã đến mặt trận Kupyansk, thuộc tỉnh Kharkiv, cách Pokrovsk khoảng 200 km về phía bắc, là nơi Kiev thông báo phản công thắng lợi, bao vây nhiều đơn vị Nga. Hồi cuối tháng 11, tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng lực lượng Nga đã « bao vây được khoảng 15 tiểu đoàn Ukraina » ở mặt trận này và mời các nhà báo đến chứng kiến.
Nếu để Ukraina thất bại, châu Âu sẽ phải gánh chịu tổn thất gấp bội
Các số liệu về bước tiến của Nga trong năm 2025, do một số trung tâm dữ liệu có uy tín cung cấp, cho thấy quân đội Nga tiếp tục giành thêm nhiều lãnh thổ của Ukraina, nhưng với tốc độ chậm hơn so với những năm trước, và gánh chịu tổn thất nặng nề hơn nhiều. Tuy nhiên, bất chấp các nỗ lực của quân đội Ukraina trên chiến trường, phía Ukraina không thể tránh khỏi phải lùi từng bước trước quân đội Nga đông đảo hơn và được trang bị hùng hậu hơn, theo nhà nghiên cứu Leo Litra, trong một bài nhận định trên trang mạng của Hội đồng Đối ngoại Châu Âu, một trung tâm tư vấn về chính trị quốc tế.
Bất chấp các đàm phán đang diễn ra, có một số yếu tố nhân nhượng với Nga, theo nhiều nhà quan sát, gần như không có cơ hội cho một thỏa thuận hòa bình, bởi chế độ Putin coi cuộc chiến chống lại nước Ukraina độc lập là một cuộc chiến sống còn với chính Matxcơva. Trong bối cảnh này, Kiev cùng các đồng minh hối thúc Châu Âu nhanh chóng lựa chọn : hoặc nối lại hỗ trợ quân sự cho Ukraina ở mức như trước, hoặc chấp nhận một thất bại thảm khốc của Ukraina, chắc chắn sẽ buộc châu Âu phải gánh chịu các tổn thất lớn hơn gấp bội phần so với cái giá của viện trợ quân sự.
Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky (G) họp với các quân nhân gần thành phố tiền tuyến Pokrovsk, tỉnh Donetsk, miền đông Ukraina, ngày 4/11/2025. © AP - Ảnh Văn phòng Báo chí Tổng thống Ukraine cung cấp.Về các bước tiến của quân đội Nga tại Ukraina trong năm 2025, trang mạng Pháp chuyên về chính trị quốc tế Le Grand Continent dẫn lại các số liệu của Deep State, cho biết kể từ đầu năm đến cuối tháng 11/2025, Nga đã chiếm thêm được gần 3.900 km² lãnh thổ, chiếm 0,65% tổng diện tích Ukraina, nhiều hơn 11 tháng cùng kỳ năm 2024, với 0,55% lãnh thổ. Deep State là một cơ sở dữ liệu phi chính phủ có trụ sở tại Ukraina, chuyên xác lập bản đồ các vùng lãnh thổ hai bên kiểm soát theo từng ngày, ngay từ đầu cuộc xâm lăng của Nga, dựa trên các thông tin được công bố.
100 binh lính cho một km² chiếm được của Ukraina
Quân đội Nga trong 11 tháng đầu năm nay chiếm được nhiều lãnh thổ của Ukraina hơn năm ngoái. Tuy nhiên so với giai đoạn đầu chiến tranh, tốc độ tiến quân của Nga chậm hơn rất nhiều. Trong năm 2022, Nga chiếm được hơn 10% lãnh thổ Ukraina với tổn thất nhân mạng được coi là tương đối thấp so với những năm sau: với 106.000 binh sĩ bị loại khỏi vòng chiến đấu (bao gồm người chết, người bị thương và bị bắt), so với 380.000 người kể từ tháng 1/2025. Theo tính toán của Le Grand Continent, Quân đội Nga phải trả giá khoảng 100 binh sĩ cho mỗi cây số vuông chiếm được của Ukraina.
Theo Russia-Ukraine War Report Card thuộc Harvard Kennedy School, có trụ sở tại Mỹ, dựa trên các số liệu của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), tính đến tháng 12/2025, Quân đội Nga đã chiếm được khoảng 20% lãnh thổ của Ukraina (bao gồm bán đảo Crimée), so với khoảng 12% vào giai đoạn đầu của cuộc chiến xâm lăng cuối tháng 2/2022.
Vùng Donbass miền đông, mặt trận nóng bỏng nhất
Tháng 11/2025 vừa qua là một trong những tháng mà Nga tiến quân mạnh nhất, theo thẩm định của hãng tin Pháp AFP, dựa trên dữ liệu của Viện Nghiên cứu Chiến tranh, hợp tác với Dự án Critical Threats Project - CTP (Dự án Các mối Đe dọa Nghiêm trọng), với khoảng 700 km², tức cao nhất kể từ tháng 11/2024, và cũng là cao nhất trong toàn bộ thời gian chiến tranh, không kể những tháng đầu của cuộc xâm lăng mùa xuân 2022. Cơ sở dữ liệu Deep State đưa ra thẩm định thấp hơn nhiều, với ước tính khoảng 500 km², tuy nhiên vẫn cao so với mức trung bình tháng.
Le Grand Continent đặc biệt chú ý đến tình hình tương phản giữa khu vực miền đông nam, thuộc tỉnh Zaporijjia (đặc biệt ở Huliaipole) là nơi chiếm đến 40% lãnh thổ Nga giành được trong tháng 11, trong lúc chỉ có 11% tại hai điểm nóng ở thành phố chiến lược Pokrovsk và Myrnohrad (thành phố gần kề Pokrovsk), thuộc vùng miền đông Donbass, là nơi chiếm đến « gần một phần ba số lượng các cuộc tấn công » (hơn 32%).
Chiến trường Donbass là điểm nóng hàng đầu trong cuộc kháng chiến Ukraina chống xâm lược Nga. Theo số liệu của AFP, trong tháng 11/2025, bước tiến của Nga đã chậm hẳn lại tại khu vực này với 130 km², chỉ bằng gần một nửa so với mức trung bình của các tháng trước.
Pokrovsk, thành phố chiến lược bên bờ thất thủ
Ukraina hiện còn kiểm soát được khoảng 20% vùng Donbass, mà điện Kremlin giờ đây đòi toàn bộ chủ quyền, và coi đây là lằn ranh đỏ trong các yêu sách với chính quyền Kiev. Thành phố chiến lược Pokrovsk, phía tây tỉnh Donetsk (Donbass), với khoảng 60.000 cư dân trước chiến tranh, là điểm đối đầu quyết liệt.
Pokrovsk, từng là trung tâm hậu cần và ngã ba các tuyến đường bộ và đường sắt huyết mạch, kết nối các cứ điểm tiền tiêu của Ukraina ở vùng Donbass, từ nhiều tháng nay đến lượt mình đã trở thành căn cứ tiền tiêu của cuộc kháng chiến Ukraina. Kể từ tháng 9, nhiều đơn vị Nga đã xâm nhập vào thành phố. Chiếm được Pokrovsk sẽ là thắng lợi quan trọng nhất của Nga kể từ hai thắng lợi tại Vougledar (tháng 10/2024) và Avdiïvka (tháng 2/2024), và thậm chí, theo nhiều nhà quan sát, là thắng lợi quan trọng nhất từ lần Bakhmut thất thủ đầu năm 2023.
Pokrovsk thất thủ sẽ mở tung cánh cửa để mở đường cho Nga tấn công Kramatorsk và Sloviansk, hai căn cứ địa lớn cuối cùng của Ukraina tại Donbass, và tiến xa hơn về phía tây, nơi hệ thống phòng thủ của Ukraina thưa thớt hơn nhiều. Quân đội Ukraina tập trung lực lượng thiện chiến bậc nhất ở đây. Theo ghi nhận của Viện Nghiên cứu Chiến tranh, đã « phải mất 21 tháng », quân Nga mới « vượt qua được quãng đường 39 km ngăn cách Avdiivka với Pokrovsk ».
Chiến tuyến ngày càng đan xen, « thắng lợi truyền thông » ngày càng quan trọng
Đầu tháng 12/2025, tổng tham mưu trưởng Quân đội Nga tuyên bố đã chiếm được thành phố chiến lược này. Truyền thông Nga đăng tải hình ảnh binh linh treo cờ tại quảng trường trung tâm thành phố. Trên thực tế, theo nhiều nguồn tin khác, các lực lượng Ukraina tiếp tục kháng cự tại nhiều vị trí trong thành phố. Phía Ukraina không thừa nhận Pokrovsk thất thủ.
Màn sương mù bao phủ lên thông tin về chiến tranh càng dày đặc hơn cùng với mùa đông đang đến tại Ukraina. Chiến tranh không chỉ diễn ra trên chiến trường, mà còn là cuộc chiến trên truyền thông không kém phần quyết liệt. Chiến sự dữ dội, việc phân định vùng kiểm soát giữa hai quân đội ngày càng trở nên khó khăn hơn, và « ngày càng mang nhiều ý nghĩa chính trị hơn ». Trang mạng Kyiv Independent, ngày 2/12, có bài viết ghi nhận cả Ukraina, cả Nga, đều cố gắng gắng phô trương thành tích, tìm cách « tối đa hóa » hình ảnh chiến thắng.
Ngày 12/12, ngay trước khi sang Berlin dự cuộc họp với đặc sứ Mỹ và các lãnh đạo châu Âu để bàn về kế hoạch hòa bình do Hoa Kỳ chủ trương, tổng thống Ukraina đã đăng tải một video ghi lại cảnh ông đang đến thăm một đơn vị quân đội ở trung tâm thành phố Kupyansk, cách chiến tuyến chỉ chưa đầy 2 km, nằm trong tầm bắn của drone và pháo binh Nga.
Tổng thống Ukraina đã đến mặt trận Kupyansk, thuộc tỉnh Kharkiv, cách Pokrovsk khoảng 200 km về phía bắc, là nơi Kiev thông báo phản công thắng lợi, bao vây nhiều đơn vị Nga. Hồi cuối tháng 11, tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố rằng lực lượng Nga đã « bao vây được khoảng 15 tiểu đoàn Ukraina » ở mặt trận này và mời các nhà báo đến chứng kiến.
Nếu để Ukraina thất bại, châu Âu sẽ phải gánh chịu tổn thất gấp bội
Các số liệu về bước tiến của Nga trong năm 2025, do một số trung tâm dữ liệu có uy tín cung cấp, cho thấy quân đội Nga tiếp tục giành thêm nhiều lãnh thổ của Ukraina, nhưng với tốc độ chậm hơn so với những năm trước, và gánh chịu tổn thất nặng nề hơn nhiều. Tuy nhiên, bất chấp các nỗ lực của quân đội Ukraina trên chiến trường, phía Ukraina không thể tránh khỏi phải lùi từng bước trước quân đội Nga đông đảo hơn và được trang bị hùng hậu hơn, theo nhà nghiên cứu Leo Litra, trong một bài nhận định trên trang mạng của Hội đồng Đối ngoại Châu Âu, một trung tâm tư vấn về chính trị quốc tế.
Bất chấp các đàm phán đang diễn ra, có một số yếu tố nhân nhượng với Nga, theo nhiều nhà quan sát, gần như không có cơ hội cho một thỏa thuận hòa bình, bởi chế độ Putin coi cuộc chiến chống lại nước Ukraina độc lập là một cuộc chiến sống còn với chính Matxcơva. Trong bối cảnh này, Kiev cùng các đồng minh hối thúc Châu Âu nhanh chóng lựa chọn : hoặc nối lại hỗ trợ quân sự cho Ukraina ở mức như trước, hoặc chấp nhận một thất bại thảm khốc của Ukraina, chắc chắn sẽ buộc châu Âu phải gánh chịu các tổn thất lớn hơn gấp bội phần so với cái giá của viện trợ quân sự.
Trọng Thành | RFI Tiếng Việt
18/12/2025
