Dự án Cát Linh – Hà Đông, hẹn đến bao giờ...(RFA Tiếng Việt)
Dự án Cát Linh - Hà - Đồng cần phải được ghi vào lịch sử, nó là dự án mang tính biểu tượng cho quan hệ giữa hai đảng cộng sản Việt Nam và Trung Quốc. Nó cũng là bằng chứng hùng hồn để người dân thấy được, đất nước phải trả giá đắt như thế nào khi một đảng vừa gian tham vừa ngu muội như đảng cộng sản Việt Nam cầm quyền.
Đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông trong một lần chạy thử nghiệm.AFP
Hôm 28/10/2019, tổng thầu EPC dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông cho biết 5 ngày sau (2/11), họ sẽ cho tuyến Cát Linh - Hà Đông chạy thử tích hợp và cam kết sẽ hoàn thành 100% hạng mục, đủ điều kiện bàn giao chủ đầu tư trước ngày 31/12/2019 sau nhiều lần khất hẹn.
Phải có biện pháp chế tài
Trước đó, ông Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) từng nói, phía tổng thầu phải cung cấp đầy đủ hồ sơ thì bộ này mới phê duyệt cho chạy thử tích hợp, tuy nhiên đại diện tổng thầu Trung Quốc cho rằng cho dẫu Bộ GTVT không chấp nhận, việc chạy thử vẫn được tiến hành và tất cả hồ sơ trong quá trình này sẽ được lưu lại để bàn giao cho Bộ (nguồn Vietnamnet).
Trong khi đó vào ngày 1/10 đại diện đơn vị kiểm định độc lập Apave Pháp cho rằng, 50% hồ sơ của dự án cần xem xét lại nên phải thêm 6 tháng nữa, nghĩa là phải đến tháng 4/2020, dự án mới có kết quả đánh giá an toàn kỹ thuật.
Chính quyền Việt Nam sẽ làm gì khi tổng thầu EPC Trung Quốc kiên quyết bác ý kiến của Bộ GTVT, tiến hành chạy thử & bàn giao dự án vào tháng 12? Vấn đề an toàn kỹ thuật sẽ được đánh giá ra sao?
Phó giáo sư Tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh, thuộc Học viện kinh tế tài chính Việt Nam, khi trao đổi với RFA cho biết:
“Về quy trình an toàn chạy tàu thì rất nghiêm trọng, vì không có cái đó thì ai dám chạy. Cho nên phía Việt Nam và Trung Quốc phải có thống nhất với nhau để từ đó có an toàn chạy tàu, để thông tuyến. Vì từ trước đến nay đã chạy thử có tải và không tải rồi, vấn đề cần là quy trình, để đảm bảo nếu thực hiện đúng quy trình đó thì an toàn.”
Đây là dự án được kỳ vọng nhiều nhất nhưng lại vướng quá nhiều bê bối về điều chỉnh vốn đầu tư cũng như trục trặc kỹ thuật và kéo dài thời gian do tổng thầu EPC không tuân thủ theo các quy định của nhà đầu tư.
Từ Hà Nội, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện quản lý Kinh tế Trung ương, hôm 1/11 đưa ra nhận định liên quan vấn đề này:
“Tôi nghĩ phía chủ đầu tư phải hết sức chủ động. Tôi được biết là qua những lần trước, phía chủ đầu tư đã đòi hỏi công ty Trung Quốc phải bàn giao các hồ sơ, mà cho đến bây giờ chưa thấy bàn giao. Và phía chủ đầu tư cần phải tích cực giám sát kịp thời chất lượng, để nếu phát hiện ra những thiếu sót, thì lúc bấy giờ bắt phía công ty Trung Quốc, hoàn chỉnh bổ sung, và sửa chửa lại. Tức là từ nay cho đến 31/12/2019, theo tôi là cuộc đua đối với thời gian để bảo đảm chất lượng của công trình này.”
Dự án tuyến đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông, dài khoảng 13km, ban đầu dự kiến thực hiện từ năm 2008 và hoàn thành vào tháng 11/2013. Nhưng sau đó, dự án được lùi lại đến năm 2010 mới khởi công và dự kiến hoàn thành vào tháng 6/2014. Tuy vậy đến nay, sau khoảng 10 lần chậm tiến độ thực hiện, dự án này vẫn chưa thể đi vào vận hành.
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, cho biết thêm:
“Tôi cứ hy vọng thôi, hy vọng là tổng thầu Trung Quốc sẽ phải chuyển giao, bởi vì dự án đó đã đội vốn quá nhiều, và đã lùi quá nhiều mốc thời gian rồi, cần phải thực hiện được mốc này. Nếu phía tổng thầu Trung Quốc không thực hiện được mốc thời gian đã hứa này, thì tôi đề nghị chủ đầu tư nên có biện pháp chế tài, hoặc hình phạt nhất định nào đấy, đối với công ty Trung Quốc đang thực hiện dự án này.”
Tuy nhiên, ông Trần Bang, một kỹ sư xây dựng chuyên ngành cầu đường, người rất quan tâm đến dự án này, lại tỏ vẻ nghi ngờ về cam kết của tổng thầu Trung Quốc liên quan dự án Cát Linh – Hà Đông:
“Câu đó cũng chưa thể hiện cái gì một cách chính xác, bàn giao là bàn giao hoàn thiện hay bàn giao thực tế. Nếu bàn giao thực tế là có thế nào giao thế đấy thì là chuyện khác, còn bàn giao hoàn thiện thì anh phải chạy ngon lành, phải bảo hành, giống như tôi bàn giao cho anh cái xe hư hỏng gì thì tôi phải sửa chữa. Phải đảm bảo 99,9%, tức là phải có lòng tin, còn bàn giao thực tế thì dễ lắm, quan trọng là nội dung bàn giao như thế nào? ”
Vay vốn Trung Quốc –bài học nhãn tiền
Theo truyền thông trong nước, hôm 1/11/2019, Chính phủ vừa có báo cáo gửi Quốc hội liên quan đến dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông.
Theo báo cáo, tổng mức đầu tư ban đầu của Dự án được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt năm 2008 là 8,7 ngàn tỷ đồng (tương đương 552,86 triệu USD), trong đó vay Trung Quốc là hơn 400 triệu USD. Ban đầu, dự kiến năm 2013 vận hành dự án. 8 năm sau, vào năm 2016, dự án được điều chỉnh lên hơn 18 ngàn tỷ đồng, tăng hơn 9,2 ngàn tỷ đồng so với tổng mức đầu tư được duyệt ban đầu.
Trong đó, phần vốn vay của Trung Quốc cũng lên con số 13,8 ngàn tỷ đồng (tương đương trên 669 triệu USD).
Theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, con số gần 14 ngàn tỷ đồng vay Trung Quốc cho dự án Cát Linh – Hà Đông vừa được công bố, là con số lớn nhất từ trước đến nay mà ông được biết, lớn hơn các con số trước đây từng có công bố. Liệu việc vay Trung Quốc với số tiền quá lớn cho dự án này có gây bất lợi cho tiến trình bàn giao dự án hay không, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho biết:
“Điều này thì tôi không rõ lắm, nó tùy thuộc vào hợp đồng đã ký kết. Nếu hợp đồng đã ký kết có quy định về số giá thành, thì nếu đội giá thành lên thì phải có chế tài. Nhưng vấn đề là hợp đồng cho đến nay chưa được công khai.”
Theo phán đoán của ông Trần Bang, rõ ràng hợp đồng này bất lợi cho phía Việt Nam, ông cho biết nguyên nhân:
“Do trình độ của các bộ quản lý dự án của Việt Nam kém, để cho Trung Quốc cài nhiều điều bất lợi. Những điều này mà ra trọng tài quốc tế chẳng hạn thì Việt Nam sẽ bị thua thiệt. Vì vậy Trung Quốc cứ chây ỳ ra, đổ lỗi cho phía Việt Nam, ra tòa quốc tế thì Việt Nam sẽ bị thua. Cái này có nhiều nguyên nhân, vì cứ nghĩ là đồng chí với nhau là tốt. Đi vay mà cứ nghĩ là họ cho, cho gì phải chấp nhận cái đấy, chấp nhận cả điều kiện trong hợp đồng, mà không kiểm soát kỹ.”
Theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu, khi ký hợp đồng phải minh bạch, chặt chẽ, và quan trọng người duyệt hợp đồng phải bàn đến nơi đến chốn. Chẳng hạn theo ông, nếu không quy định xử phạt thì tổng thầu Trung Quốc có quyền từ chối, cứ đổ qua đổ lại thì cuối cùng công việc sẽ bị trì trệ.
Còn Tiến sĩ Lê Đăng Doanh thì cho rằng, vì chúng ta vay vốn của Trung Quốc nên họ được quyền chỉ định nhà thầu, chỉ định giám sát và đến bây giờ thì kéo dài. Theo ông, đây là bài học rất đau xót, và Việt Nam cần phải hết sức thận trọng trong việc vay vốn Trung Quốc, rất mong là sẽ không bao giờ bị lặp lại lần nữa.
Nguồn: RFA Tiếng Việt
