Văn hóa quỳ (Từ Thức)

Chế độ cộng sản đang thối rữa, nhưng một chế độ lành mạnh hơn, ít bệnh hoạn hơn chưa thành hình, và trong bối cảnh đó, đủ mọi chuyện bệ rạc, quái dị xẩy ra mỗi ngày.  

 Hiện tượng một phụ huynh đảng viên bắt cô giáo quỳ không phải là một tin vặt. Đó là hình ảnh một xã hội băng hoại, một văn hóa suy đồi trầm trọng mà Gramsci gọi là" những hiện tượng quái dị" của một thời đại tranh tối tranh sáng.

Antonio Gramsci : "Cái khủng hoảng nằm trong hiện tượng một thế giới cũ đang chết, một thế giới mới chưa thành hình. Trong cái tranh tối tranh sáng đó, diễn ra những hiện tượng bệnh hoạn dưới đủ mọi hình thức…" (1).

Chế độ cộng sản đang thối rữa, nhưng một chế độ lành mạnh hơn, ít bệnh hoạn hơn chưa thành hình, và trong bối cảnh đó, đủ mọi chuyện bệ rạc, quái dị xẩy ra mỗi ngày.

Chuyện cô giáo bị bắt quỳ, và chấp nhận quỳ gối, chỉ là một thí dụ. Nhưng một thí dụ cho thấy cả khuôn mặt của một xã hội lở lói :

1. Cô giáo bắt học sinh quỳ. Đó là một phương pháp giáo dục hoàn toàn lạc hậu, ngày nay chỉ còn áp dụng ở những nước chậm tiến, nếu không nói là man rợ.

Bắt học sinh học thuộc lòng, hành hạ học sinh là chuyện ngày nay không tưỏng tượng được ở những xứ văn minh, nơi roi vọt hay bạo hành đối với trẻ em, ở học đường hay trong gia đình, là một hành động bị pháp luật trừng trị. Người ta dạy dỗ bằng lý lẽ, bằng thuyết phục, bằng gương sáng (éducation par exemple), không ai giáo dục bằng sự đe dọa, bạo hành, chà đạp nhân phẩm. Chưa nói tới chuyện nhồi sọ chỉ có ở những xứ độc tài, toàn trị

2. Một phụ huynh, đúng ra một phụ huynh đảng viên bắt cô giáo quỳ gối chứng tỏ tất cả bậc thang giá trị của xã hội đã hoàn toàn đảo lộn. 

Văn hóa cổ truyền Việt Nam coi thầy cô như cha mẹ, "nhất tự vi sư, bán tự vi sư". Văn hóa nhân loại coi học đường là một nơi linh thiêng, bất khả xâm phạm, vì là nơi truyền bá kiến thức.

Ở bên Pháp chẳng hạn, dưới sự đe dọa của khủng bố Hồi giáo, người ta đã tranh luận sôi nổi về việc có nên để nhân viên cảnh sát vào sân trường hay không. Một bên là an ninh của học sinh, một bên là nguyên tắc độc lập của học đường. Cuối cùng người ta quyết định, trong một đoạn đặc biệt, sinh mạng của học sinh bị đe dọa, cảnh sát có thể tới canh giữ trong sân trường, với điều kiện đó là đề nghi của ban giám đốc nhà trường.

Bắt cô giáo quỳ gối là nhục mạ học đường, giáo dục, giáo chức, đánh tan sự kính trọng với những người có trọng trách truyền bá kiến thức.

Người cộng sản, trong quá trình tiêu diệt những giá trị cũ để tạo những" giá trị" mới, đã thành công trong việc phá vỡ tất cả nền tảng đạo lý. Học đường và nơi thờ tự là những "tabous" cuối cùng, đã sụp đổ.

Chuyện một tên đảng viên quèn, ngang nhiên vào trường học, bắt cô giáo quỳ, sau 30 phút vẫn không cho phép đứng dậy vì con anh ta đã bị bắt quỳ 40 phút, không phải chỉ là chuyện bạo hành ngang ngược, lỗ mãng của một cá nhân. Nó điển hình cho não trạng của cả một tập đoàn thống trị. Họ nghĩ làm đảng viên là làm chủ dân, có toàn quyền ngồi trên đầu, trên cổ thiên hạ.

Trong nội bộ Đảng, anh cao nhất ngồi trên đầu anh thấp hơn. Anh vừa vừa ngồi trên đầu anh thấp nhất. Và các anh cán bộ, đảng viên quèn hành hạ dân ngu cu đen. Thói quen đội trên, đạp dưới đã trở thành văn hóa.

3. Một tên cán bộ quèn không thể làm chuyện ngang ngược, nếu không có sự đồng lõa, hay thái độ chấp nhận hèn yếu của hiệu trưởng.

Một tên cán bộ quèn không dám lộng hành nếu không nghĩ sẽ được che chở. Điều đó giải thích tại sao có người ngạc nhiên, bất mãn khi thấy mình có thẻ Đảng mà vẫn bị đưa ra toà về tội hiếp dâm con nít.

Thẻ Đảng, trong đầu họ, là lá buà cho phép làm bất cứ chuyện gì phạm pháp, bất lương.

Ở những nước văn minh, một đảng viên có lỗi nặng sẽ bị khai trừ trong 24 giờ. Một Đảng CS bi dân chán ghét, bịt mắt làm ngơ, dung túng đảng viên bạo hành, bởi vì, thứ nhất, họ có chung một não trạng, thứ hai, họ cần một bọn lâu la trung thành, để bảo vệ, sống chết cho chế độ.

4. Cô giáo bị bắt quỳ 40 phút, nhẫn nhục quỳ 40 phút. Không một chút tự trọng. Người dân, nhất là một nhà giáo, không còn một gramme tự trọng, xã hội sẽ đi về đâu ?

Honoré de Balzac nói người ta kính trọng những người biết tự trọng. Biết tự trọng là bài học đạo đức đầu tiên. Bởi vì sự kính trọng người khác bắt đầu bằng sự kính trọng chính mình.

Tinh thần tự trọng giúp cho con người có tư cách. Nhất là trong một xã hội hỗn loạn, luật pháp là giấy vụn, cơ cấu chính quyền biến thành những băng đảng trộm cướp, chỉ còn sự tự trọng là cái thắng để giữ mỗi cá nhân không chìm sâu dưới đáy bùn. Cái tự trọng không còn nữa, dân tộc lao xuống vực. Như một chiến xe không bàn thắng.

5. Những đồng nghiệp của cô giáo không phản kháng thái độ mất dạy, ngang ngược, nói lên cái vô cảm của cả một thế hệ.

Nếu không phản đối, bênh vực một đồng nghiệp, ít nhất cũng phải bênh vực, bảo vệ cho nghề nghiệp của chính mình. Cho sứ mạng của người truyền bá kiến thức

Ở trường học, cũng như ở những nơi khác, triết lý" không nghe, không nhìn, không nói" để được yên thân, để được sống vật vờ qua ngày, đã trở thành nhân sinh quan của cả một dân tộc.

Văn hóa quỳ ngự trị. Dân đen quỳ trước cán bộ. Cán bộ quỳ trước tập đoàn lãnh đạo. Tập đoàn lãnh đạo quỳ trước ông chủ Tàu. Chuyện cô giáo tỉnh lẻ quỳ gối không phải chỉ là một chuyện vặt dưới huyện (2).

Paris 9/3/2018

Từ Thức

(1) "La crise consiste justement dans le fait que le vieux monde se meurt et que le nouveau monde tarde à apparaître, et dans le clair-obscur surgissent les phénomènes morbides les plus variés".

(2) Bài này trích trong một bài dài, tựa đề "Văn hóa, văn hóa, văn hóa", nói về lý thuyết giải thích tất cả qua văn hóa của Antonio Gramsci, sẽ gởi tới độc giả trong những ngày gần đây.