"Tôi chọn là người tự do" (Tuấn Khanh)
Trước
đây, tôi luôn ngờ vực những thứ trên mạng bị gọi là "phản động", nhưng
rồi tìm thấy những điều mới mẻ để nhận ra sự thật.
Phỏng
vấn Lê Hồng Phong, đang theo học các khóa về xã hội dân sự tại Phi Luật
Tân. Phong là một trong những thành viên của nhóm Thức Followers, vận
động cho chương trình có tên "Bầu Cử Tự Do Và Quyền Tự Quyết Cho Dân Tộc
Việt Nam", nhằm kêu gọi Nhà nước Việt Nam tổ chức cuộc Trưng cầu dân ý
về bầu cử tự do và đa đảng hóa hệ thống chính trị Việt Nam.
Lê
Hồng Phong là như cái tên mà gia đình người bạn trẻ này đã đặt theo
người Tổng bí thư thứ 2 của đảng Cộng sản Đông Dương, mà Phong tâm sự,
là xuất phát từ sự ủng hộ đảng Cộng sản Việt Nam của gia đình mình. "Tôi
sinh ra trong gia đình bên nội lẫn ngoại đều có người từng tham gia
chiến đấu và làm việc dưới lá cờ đỏ sao vàng trong và sau chiến tranh
Việt Nam", Phong tâm tình như vậy.
Lẽ
ra hôm nay Phong đang có một cuộc sống an nhàn, tương lai vững chắc nếu
theo nếp của gia đình. Nhưng người thanh niên sinh năm 1990 tại Bình
Dương ấy lại hình thành trong mình những cảm nhận mới mẻ về thế giới
sống quanh mình. Anh băn khoăn trước những bất công trong xã hội và nghĩ
đến sự đổi thay.
Chiều
lòng gia đình, Phong cũng tham gia cuộc thi công chức của tỉnh. Nhưng
phần làm bài, Phong lại viết tất cả những suy nghĩ của mình về hiện
trạng xã hội, về ước mơ một Việt Nam dân chủ hóa và pháp quyền trong
tương lai. Dĩ nhiên, đó là một bài thi thất bại, nhưng đó cũng là bước
ngoặt trong đời mà Phong chọn con đường dấn thân, tìm hiểu để góp sức
thúc đẩy tiến trình dân chủ hóa cho Việt Nam, xây dựng Việt Nam thật sự
là một quốc gia đáng sống, mà Phong ấp ủ.
===============
1.
Câu chuyện của Phong thật thú vị. Nhưng hãy thử nhớ lại, cụ thể là
những điều gì tác động đến những suy nghĩ và hành động của bạn vậy ?
Đó
là một quá trình thay đổi lâu dài. Ngay từ nhỏ tôi vẫn thường được ba
mẹ nhắn nhủ rằng : "Ráng học đi sau này làm quan làm tướng, ba mày xin
cho vô làm nhà nước cho đỡ cực cái thân, học dở là làm cu-li…". Không
chỉ ba mẹ, mà chung quanh tôi, dường như người có tiền luôn đúng ; sống
chỉ nên biết bản thân mình…
Tôi
thì từ nhỏ tôi đã không hứng thú xem, nghe chương trình TV liên quan
đến nhà nước, đảng Cộng sản mà ba tôi hay mở thì luôn làm tôi chán ngấy.
Tôi thật sự không thích trở thành một người đảng viên đảng cộng sản
Việt Nam để làm trong Nhà nước như cha tôi và như những người thường hay
lặp đi lặp lại những câu nói, phát biểu nhàm chán trên TV. Cho nên tôi
chỉ muốn khi lớn lên sẽ làm một nhà nghiên cứu khoa học hoặc là một cầu
thủ bóng đá.
Từ
việc theo dõi đời sống, rồi tôi lại nhìn rộng ra, nhận thấy rằng xã hội
Việt Nam hầu như chỉ có một lựa chọn duy nhất là phải cạnh tranh nhau
để càng giàu có càng tốt, bằng mọi giá chạy theo vật chất. Người ta thờ ơ
những chuyện tiêu cực xảy ra với con người và xã hội xung quanh họ.
"Theo đuổi ước mơ, đam mê và những giá trị đạo đức" như tôi thì bị xem
là thứ suy nghĩ của người tâm thần, người thất bại, người đứng ngoài lề
xã hội,…
Một
trong những bước ngoặt của tôi, là ngày tôi gặp thầy P. Trong một tiết
học, thầy nói mọi người kéo rèm cửa lại để thầy chiếu phim "Hải chiến
Hoàng Sa", "Hải chiến Trường Sa", "Chiến tranh biên giới với Trung
Quốc",… rồi thầy giảng và nói về một lịch sử có thật của Việt Nam. Và
tôi cũng bắt đầu tìm hiểu.
Trước
đây, tôi luôn ngờ vực những thứ trên mạng bị gọi là "phản động", nhưng
rồi tìm thấy những điều mới mẻ để nhận ra sự thật. Rằng biểu tình, đa
đảng không phải là làm loạn, Tâm trạng của tôi tức giận, thù hằn vì đất
nước mình có bao nhiêu điều tốt đẹp đang mất đi. Rồi chuyển sang bình
tĩnh lại, lớn khôn hơn. Tôi hiểu ra rằng chẳng ai cướp mất cái gì của
mình cả. Tự do, dân chủ là không miễn phí, muốn có nó thì chính mỗi
người phải hành động giành lấy nó, để xứng đáng có được nó.
2.
Khi trước khi đi Phi Luật Tân để tham gia học các khóa về Xã hội dân
sự, bạn đã có các hoạt động gì ở Việt Nam đáng nhớ không ?
Kỷ
niệm đầu tiên đó là tôi đi cùng một nhóm bạn ở Bình Dương đi thăm mộ
ông Ngô Đình Diệm ở Lái Thiêu vào ngày 2/11/2014. Chúng tôi đến đó từ
lúc 9h sáng nhưng đã thấy cả khu vực xung quanh đó rất ồn ào, công an
sắc phục, cảnh sát giao thông, dân quân và cả những người thường phục
lúc nào cũng cầm máy quay trên tay để quay lại bất cứ ai có mặt ở đó.
Sau đó tất cả bị giải tán. Chuyến đi ấy giúp cho tôi thấy rõ chính quyền
hiện tại vẫn chưa thật tâm muốn hòa giải dân tộc. Nếu họ thật tâm thì
họ chẳng thực hiện những hành động như thế, họ không nên tỏ ra "sợ sệt"
những người có cảm tình với Chính thể Việt Nam Cộng Hòa như vậy.
Tiếp
theo, là lần đầu tiên tôi xuống đường biểu tình. Một sáng đẹp trời ngày
1/5/2016, tôi biểu tình đòi minh bạch thông tin thảm họa biển miền
trung do Formosa gây ra. Tôi thấy mình không cô đơn. Tôi nhận ra xã hội
Việt Nam còn đầy những con người cùng chung chí hướng, suy nghĩ quan tâm
và đau đáu hiện trạng xã hội đã tìm thấy nhau, cùng nhau xuống đường
thực hiện quyền và trách nhiệm công dân. Đoàn người nối đuôi nhau biểu
tình, bày tỏ chính kiến trong ôn hòa và trật tự. Rồi tôi đã chứng kiến
cảnh những người thường phục có ngón tay đeo nhẫn nhựa có màu dạ quang
cố tình gây rối, kích động bạo lực để lực lượng mặc sắc phục đánh đập,
áp giải những người đi biểu tình lên những chiếc xe cơ động, xe bus chờ
sẵn kế bên. Nhưng cuối cùng trong tâm trí tôi, những hình ảnh bạo lực
xấu xí đó vẫn phải nhường chỗ cho hình ảnh của một cô gái nhỏ nhắn ôm bó
hoa hồng lớn cùng nụ cười rạng rỡ để tặng từng đóa cho từng người của
lực lượng sắc phục. Hình ảnh bạo lực dù đã xảy ra mạnh bạo, xấu xí ra
sao cũng không thể làm tôi thôi hết niềm tin vào sức mạnh của chân lý,
lẽ phải, của sự thật và của quyền lực nhân dân.Còn nhiều nữa, mà tôi
không thể kể hết. Từng kỷ niệm đó đã khiến tôi quyết tâm hơn trên con
đường mình chọn.
3. Nhưng gia đình của bạn vốn là thành phần ủng hộ đảng cộng sản. Họ đã có phản ứng thế nào về lý tưởng của bạn ?
Như
mọi người đã sống qua các thời kỳ của nhà nước cộng sản. Ba mẹ tôi lo
sợ và thường tránh không nói về những vấn đề như vậy. Tôi hiểu đa số
người dân Việt Nam cũng giống ba mẹ tôi, đều còn nặng nề tư duy thần dân
của quân chủ, phong kiến.
Tôi
đã giấu gia đình, nghỉ việc để đi học tại VOICE – Manila, Philippines,
nhằm trở thành một Nhà hoạt động xã hội ủng hộ Dân chủ, Nhân quyền.Tôi
để lại một lá thư 9 mặt giấy trong phòng, trình bày tất cả suy nghĩ, lý
tưởng và lý do tôi lựa chọn lý tưởng đó.
Thời
gian đầu gọi về nhà thì ba lúc nào cũng buồn, giận, còn mẹ thì khóc.
Nhưng bây giờ sau 7 tháng thì lần đầu tiên tôi đã thấy mẹ tôi cười, khi
tôi khoe bây giờ tôi nấu ăn gần bằng mẹ. Tôi rất nhớ nhà. Tôi sẽ về Việt
Nam gặp ba mẹ, nhưng không phải bây giờ, tôi sẽ về khi tôi đã đủ khả
năng để theo đuổi lý tưởng góp sức xã hội phát triển tốt hơn.
4. Hãy nói về công việc và Dự án hoạt động của bạn lúc này. Bạn mong mỏi gì vào dự án mà bạn đang theo đuổi ?
Tôi
và nhóm Thức Followers (1) đang chạy chiến dịch "Bầu Cử Tự Do Và Quyền
Tự Quyết Cho Dân Tộc Việt Nam". Đây là chiến dịch dài hạn thu thập
100.000 chữ ký cho thư thỉnh nguyện (2). Đó là thư thỉnh nguyện của
những người Việt Nam có mong muốn yêu cầu Nhà nước Việt Nam tổ chức cuộc
Trưng cầu dân ý về bầu cử tự do và đa đảng hóa hệ thống chính trị Việt
Nam. Sau khi đạt được 10.000 chữ ký đầu tiên, Thức Followers sẽ gửi thư
trình bày Liên Hiệp Quốc về sự vận động thu thập chữ ký đòi
quyền tự quyết của dân tộc Việt Nam và sau đó cập nhật tiến
trình. Bởi chiến dịch này phù hợp với Công ước về quyền dân sự và
chính trị mà Việt Nam đã ký với Liên Hiệp Quốc từ năm 1977, cũng như
hiến chương Liên Hiệp Quốc cũng nói đến "quyền được tự do chọn chính
thể" của người dân.
Nhiều
người cho rằng việc ký tên này là vô ích, không đủ sức thay đổi cái gì
cả. Nhưng cũng như xây một ngôi nhà, nó cũng cần phải có những viên gạch
đầu tiên để góp vào hàng ngàn viên gạch khác để tạo nên thành quả. Một
giọng nói chắc chắn yếu ớt, nhưng nếu tất cả cùng lên tiếng thì sẽ tạo
nên sức mạnh mong muốn. Thay đổi xã hội không thể một sớm một chiều mà
chúng ta phải kiên trì hành động. Còn nếu không hành động thì sẽ chẳng
có gì xảy ra.
Điều
đáng mừng là có khá nhiều bạn trẻ thể hiện mong muốn tổ chức Trưng cầu
dân ý giống như chúng tôi. Cho dù họ chưa dám lộ mặt, công khai tên
tuổi, nhưng họ đã cho chúng tôi niềm tin lớn lao cho sự thành công của
chiến dịch này.
5. Bạn có đủ niềm tin và hy vọng nên công việc hay lý tưởng mình theo đuổi không ?
Việt
Nam chắc chắn sẽ chuyển đổi sang dân chủ, đa đảng, tôi có niềm tin rất
lớn vào điều đó. Thế giới ngày một phẳng và Việt Nam và các nước bảo thủ
độc tài hiếm hoi còn lại không thể đứng ngoài dòng chảy thời đại ấy.
Cái
tôi mong mỏi nhiều hơn ở tương lai đó là người Việt thật sự có hòa giải
dân tộc sau khi có được Dân chủ, và tất cả các bên cùng nhìn về những
giá trị, lợi ích chung của quốc gia và dân tộc, để mà đóng góp xây dựng
nước Việt Nam tốt đẹp, nhân bản hơn.
Tuấn Khanh
Nguồn : RFA, 31/10/2017