Vì sao Quân đội TQ thôi làm kinh tế? (BBC)

Những sĩ quan có thái độ chuyên nghiệp hơn trong quân đội Trung Quốc từ lâu phản đối việc quân đội tham gia kinh tế và thương mại, vì những hoạt động như vậy đi ngược lại tính chất chuyên nghiệp của quân đội, cũng như dễ dẫn đến cơ hội tham nhũng.

 

Một chuyên gia Trung Quốc giải thích quân đội Trung Quốc rút khỏi hoạt động kinh doanh, một phần nhờ được tăng ngân sách quốc phòng.

Tiến sỹ Lý Hiểu Đinh (Li Xiaoting), từ Đại học Sư phạm Hoa Đông, Thượng Hải, trả lời BBC trong bối cảnh đang có tranh luận tại Việt Nam về hoạt động kinh tế của quân đội.

Lý Hiểu Đinh: Nói một cách chính xác, năm 1998 chính là dấu mốc cho việc Quân đội Giải phóng nhân dân Trung Hoa bắt đầu thôi không làm kinh tế nữa. Mặc dù quá trình chuyển giao cũng mất nhiều năm.

Tuy nhiên, cho đến năm 2016, quân đội Trung Quốc vẫn được phép giữ một số "công ty dịch vụ công" (ví dụ như bệnh viện, nhà xuất bản, đoàn kịch quân đội). Lợi nhuận từ những công ty này từng đóng góp đáng kể vào ngân quỹ quân đội.

Từ tháng Năm năm 2016, quân đội Trung Quốc bắt đầu chuyển hướng không còn tham gia vào những công ty nói trên.

BBC:Vậy lý do tại sao Quân đội Trung Quốc lại chấp nhận không làm kinh tế và thương mại nữa?

Những sĩ quan có thái độ chuyên nghiệp hơn trong quân đội Trung Quốc từ lâu phản đối việc quân đội tham gia kinh tế và thương mại, vì những hoạt động như vậy đi ngược lại tính chất chuyên nghiệp của quân đội, cũng như dễ dẫn đến cơ hội tham nhũng.

Một số người đứng đầu quân đội chỉ ủng hộ những hoạt động này một cách miễn cưỡng, vì theo sự chỉ đạo của chính quyền dưới thời Đặng Tiểu Bình, hiện đại hóa quân đội phải đi sau hiện đại hóa đất nước, chính vì vậy ngân quỹ quân đội được giữ ở mức tối thiểu cho đến giữa thập niên 90.

Dưới hoàn cảnh như vậy, lợi nhuận từ các công ty kinh doanh thuộc quân đội từng là nguồn bổ sung quý giá cho ngân quỹ. Thế nhưng, đến năm 1998, lãnh đạo Trung Quốc đã đồng ý tăng chi ngân sách cho quân đội một cách đáng kể, để tránh việc Quân đội Trung Quốc phải làm kinh tế để duy trì hoạt động.

BBC:Có bằng chứng nào cho thấy việc quân đội không làm kinh tế sẽ giúp giảm tham nhũng trong nội bộ Quân đội Trung Quốc?

Tôi tin là có mối liên hệ ở đây. Nhưng chưa có nghiên cứu thực tế nào về chủ đề này nên không có đủ dữ liệu để đưa ra kết luận.

BBC:Ông có ngạc nhiên không, khi một đất nước như Việt Nam lại khó có thể thực hiện điều tương tự như quân đội Trung Quốc?

Câu hỏi quan trọng là, liệu quân đội Việt Nam có thấy là ngân quỹ của mình được nhà nước cung cấp một cách đầy đủ. 

Nếu câu trả lời là có, thì không khó để thuyết phục quân đội rút khỏi các hoạt động thương mại, như đã xảy ra ở Trung Quốc.