Xin cúi đầu trước một người mẹ (Viết Từ Sài Gòn)
Sở
dĩ tôi phải nói từ chuyện bà Lan, mẹ của blogger Mẹ Nấm sang chuyện ngư
dân bởi vì với cái hiện thực hết sức tồi tệ như Việt Nam hiện nay, chỉ
riêng việc tồn tại cho ra con người một chút không thôi cũng đã là một
vấn đề chứ đừng nói đứng lên đấu tranh cho cộng đồng, cho xã hội. Nhưng
thử nghĩ, một gia đình gồm một người phụ nữ cao tuổi, một người con gái
trẻ bận với hai đứa con nhỏ, lo lắng mọi thứ… Vậy mà công việc dành cho
xã hội, cộng đồng của cô luôn ở mức cao nhất. Thử hỏi, nếu người mẹ
không đồng cảm, không biết quan tâm đến xã hội và không hi sinh cho con
cháu thì liệu chị Quỳnh có đủ thời gian để làm bất kì việc gì?
Hôm
29 tháng 3 năm 2017, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chính thức vinh danh 13 người
phụ nữ dũng cảm trên khắp hành tinh đã dám đấu tranh vì những vấn đề
bất công, kém tiến bộ trong xã hội họ đang sống. Trong đó, chỉ có 12
người có mặt, riêng người đại diện Việt Nam blogger Nguyễn Ngọc Như
Quỳnh, cũng là người đặc biệt nhất thì đang ngồi tù. Và đặc biệt hơn nữa
chị là chị có một người mẹ đặc biệt, quá đặc biệt !
Có
thể nói rằng chị Nguyễn Thị Như Quỳnh ở vị trí đặc biệt nhất trong số
13 người được trao giải. Bởi hai lý do : Tình cảnh của chị hiện nay và
chị là người sống trong một đất nước mà ở đó có quá nhiều thứ đặc biệt,
công cuộc đấu tranh của chị cũng là một công cuộc đặc biệt.
Nói
về tình cảnh của chị Quỳnh, kể từ lúc bị bắt cách đây hơn 5 tháng đến
nay, dường như mọi thông tin về chị đều bặt vô âm tín với gia đình. Mẹ
của chị Quỳnh, bà Lan đến thăm con thì lần nào cũng chỉ được đến trại
giam để gởi quà chứ không được gặp mặt dù chỉ 1 giây.
Bà
nhiều lần thắc mắc tại sao không cho bà gặp con thì phía công an chỉ
trả lời là "bình thường", lần nào cũng như lần nào, họ đều trả lời "bình
thường". Bà Lan lại lủi thủi quay về. Có lần, Mẹ Nấm có viết mấy dòng
lên tờ giấy gói quà gởi ra cho bà Lan, công an đã dùng bút xóa, xóa lên
hai mặt khiến cho bà không tài nào đọc được. Một lần nữa, bà lại hoang
mang, lo lắng và đau khổ.
Và
trong lúc chị Quỳnh bị giam giữ không có lý do, bà Lan vừa phải đấu
tranh đòi trả tự do cho con gái, vừa phải nuôi hai đứa cháu ngoại là bé
Nấm và cu Gấu. Vừa làm bà ngoại lại vừa làm mẹ của hai đứa cháu ngoại
còn nhỏ, vừa phải làm bảo mẫu dỗ dành khi hai đứa bé khóc đòi mẹ. Sự khổ
nhọc, sức chịu đựng và đức hi sinh cho con cháu của bà khiến cho bất kì
ai chứng kiến đều phải thốt lên : "Ôi chao, bà như thế này thì nhất
định con gái bà phải làm được việc lớn rồi !". Tôi cũng không ngoại lệ,
tôi từng nói với bà là "Cô ơi, cô là một người mẹ của những đứa con vĩ
đại, được làm con của cô là một may mắn và hạnh phúc !".
Đáp
lại, bà chỉ cười nhẹ, hiền từ : "Thôi mà con, làm mẹ thì ai mà chẳng
thương con, thương cháu, vả lại, Quỳnh nó làm việc chính đáng, làm việc
vì xã hội thì có chết cô cũng ủng hộ và đồng hành với nó. Chứ nó làm
quan, tham nhũng hay ức hiếp người khác thì…" (cười). Tôi vớt vát "Nhưng
mà đã là con của cô thì sẽ không bao giờ có loại người đó !". Bà lại
cười, nụ cười hiền từ nhưng đầy vẻ kiên nghị, đoan chính của một người
mẹ, tôi chỉ biết nói như vậy!
Và
cũng qua bà Lan, tôi mới hiểu thêm rằng dường như gia đình bà trở nên
đặc biệt là nhờ bà tất cả (cũng có thể là nhờ chị Quỳnh tác động đến bà
khi chị tham gia các hoạt động đấu tranh dân chủ, tự do…). Hiếm có người
phụ nữ nào vừa tuổi cao sức yếu, tay xách nách mang đứa cháu đến lớp,
mang quà thăm con gái trong trại giam, lo liệu bếp núc, làm kiếm tiền
mua mớ rau, lát thịt, miếng đậu hủ… mà lại hiểu biết về xã hội một cách
sâu rộng như bà. Chuyện cá chết, biển chết, thực phẩm độc hại thì ai
cũng biết. Nhưng để thông cảm và thấu hiểu như bà thì có lẽ hiếm, nhất
là khi tuổi đã cao, người ta thường lo lắng cho sức khỏe bản thân, sợ
trái gió trở trời, sợ nhiều thứ. Bà thì không sợ gì ngoài việc sợ con
gái của mình dang dở công việc.
Và
công việc mà bà đang đồng hành cùng con gái bằng cách này hay cách
khác, hiện tại cũng dang dở thực sự bởi cái hệ thống đối lập với những
người như con gái bà, họ đang nhân danh chính thống, nhân danh quyền lực
để một tay che mặt trời, để mặc cho ngư dân miền Trung đau khổ, rên
xiết. Tôi là người tiếp xúc với ngư dân khá nhiều. Đôi khi tôi phải rùng
mình ớn lạnh bởi đời sống cũng như sự bức xúc của ngư dân.
Nói
thì thành tự đưa cái lưng làm hỏng chuyện cho người xem, tôi từng can
ngăn một ngư dân khi anh này chuẩn bị đổ dầu đốt các ngư cụ bởi nhà nước
không đền bù cho anh thỏa đáng và trước khi đền bù còn chơi trò biểu
quyết đểu. Nghĩa là sau khi nhận đơn khiếu kiện của anh bạn, ủy ban xã
đã gọi những người họ đã đền bù đến họp và biểu quyết bằng cách giơ tay
để ủng hộ đền bù cho anh. Nhưng kiểu làm việc giơ tay biểu quyết này đã
được tính toán từ trước, chẳng khác gì đấu tố, nên kết quả đúng như
những gì ủy ban xã đã muốn. Anh tức giận, mang toàn bộ ngư cụ chất thành
đống trên bờ để đốt. Anh khá thân với tôi và một người bạn ngư dân nữa
tên H., ông H. gọi điện thoại cho tôi, tôi gọi cho anh và khuyên can.
Cuối cùng anh ngừng đốt.
Thực
ra, sự khuyên can của tôi không đúng. Bởi tôi đã chặn đứng mất cái
quyền bày tỏ bức xúc của bạn tôi bằng lời khuyên. Nhưng thực tâm mà nói,
tôi rất sợ mấy đứa con nhỏ của anh bị khủng hoảng tâm lý khi thấy cha
mình làm vậy và hơn hết là anh cũng nghèo, vay tới vay lui mới mua được
một bộ giã cào và một tay lưới, tổng tài sản của anh chừng 30 triệu
đồng. Cả gia đình anh sống dựa vào đó. Giờ anh đốt thì lấy gì để nuôi
con.
Và
cả miền Trung, dường như không có chỗ nào là không có bức xúc. Bởi hiện
tại, đã có nhiều gia đình ở Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị đổi đời sau
khi biển nhiễm độc. Nghĩa là họ vốn chẳng làm gì liên quan đến biển cho
mấy, nuôi một cái ao tôm (chứ chưa phải là hồ tôm) nho nhỏ cho có chuyện
hoặc sắm một cái ghe đánh bắt rồi thuê người đánh để che mắt thiên hạ,
bản thân và con cái làm cán bộ, làm ông lớn hoặc có người thân làm ông
lớn. Khi có tiêu chuẩn đền bù, thiệt hại của họ không nhiều nhưng tiêu
chuẩn của họ rất cao, có người nhận được vài ba tỉ đồng để sắm xe, mua
thêm đất.
Thử
nghĩ, trong lúc hàng triệu ngư dân thất nghiệp, nguy cơ phá sản và mất
nhà vì nợ ngân hàng vây bủa, con cái bỏ học, vợ con tứ tán kiếm sống…
Mọi thứ trở nên khủng hoảng nhưng khi có đền bù, người thiệt hại chỉ
nhận được vài ba chục triệu đồng hoặc hỗ trợ sáu tháng lương thực thì
thấm béo vào đâu, trong khi những kẻ không bị thiệt hại thì trúng đậm
thì ai không bức xúc ?! Ngay
cả trong gói tiền đền bù nhỏ nhoi chứa đầy xương máu và nước mắt của
ngư dân, các ông các bà cũng tùng xẻo, cũng ngoạm cho được một miếng
nạc, thậm chí ngoạm đến gân cũng không chừa như vậy thì ngư dân họ bức
xúc là chuyện đương nhiên.
Sở
dĩ tôi phải nói từ chuyện bà Lan, mẹ của blogger Mẹ Nấm sang chuyện ngư
dân bởi vì với cái hiện thực hết sức tồi tệ như Việt Nam hiện nay, chỉ
riêng việc tồn tại cho ra con người một chút không thôi cũng đã là một
vấn đề chứ đừng nói đứng lên đấu tranh cho cộng đồng, cho xã hội. Nhưng
thử nghĩ, một gia đình gồm một người phụ nữ cao tuổi, một người con gái
trẻ bận với hai đứa con nhỏ, lo lắng mọi thứ… Vậy mà công việc dành cho
xã hội, cộng đồng của cô luôn ở mức cao nhất. Thử hỏi, nếu người mẹ
không đồng cảm, không biết quan tâm đến xã hội và không hi sinh cho con
cháu thì liệu chị Quỳnh có đủ thời gian để làm bất kì việc gì?
Tôi xin cúi đầu bày tỏ lòng ngưỡng mộ của tôi với bà Lan, mẹ của chị Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, tức blogger Mẹ Nấm!
Viết từ Sài Gòn
Nguồn : RFA, 29/03/2017 (VietTuSaiGon's blog)