Thái Lan : Tòa Bảo Hiến phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra (Anh Vũ)
Hôm nay, 29/08/2025, Tòa Bảo Hiến Thái Lan đã ra phán quyết phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra cùng toàn bộ nội các, liên quan đến việc xử lý căng thẳng với láng giềng Cam Bốt.
Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra (G) cùng nội các họp báo tại Bangkok, Thái Lan, ngày 29/08/2025. AP - Sakchai Lalit
Trong phán quyết ra hôm nay, 6 trong số 9 thẩm phán của Toa Bảo Hiến Thái Lan đã kết luận bà Paetongtarn Shinawatra đã không tôn trọng các chuẩn mực đạo đức cần thiết của một thủ tướng qua cuộc điện đàm với cựu thủ tướng, chủ tịch Thượng Viện Cam Bốt Hun Sen, hồi tháng 6.
Một phần nội dung cuộc điện đàm trên đã bị rò rỉ trên mạng. Phe đối lập kiện lên Tòa Bảo Hiến, tố cáo bà Paetongtarn có thái độ quá nhún nhường trước ông Hun Sen khi hai nước đang đứng trước bờ vực xung đột biên giới. Vài tuần trước đó, xung đột nổ ra và kéo dài năm ngày.
Quyết định này đánh dấu thêm một thất bại cho gia tộc Shinawatra. Ở tuổi 39, bà Paetongtarn trở thành thành viên thứ ba trong gia đình bị buộc rời khỏi cương vị thủ tướng. Cha bà, ông Thaksin, bị lật đổ trong cuộc đảo chính quân sự năm 2006, còn người dì ruột của bà, Yingluck, bị Tòa Bảo Hiến phế truất đầu năm 2014, chỉ vài tuần trước một cuộc đảo chính quân sự khác. Cách nay một tuần, ông Thaksin vừa được tuyên trắng án trong vụ án khi quân, vốn có thể khiến ông đối mặt tới 15 năm tù giam.
Theo Hiến Pháp Thái Lan, chỉ những người từng được các đảng đề cử sau cuộc bầu cử lập pháp năm 2023 mới có quyền ứng cử làm thủ tướng. Hiện có năm người đủ điều kiện ra ứng cử, trong đó chỉ có một người từ Pheu Thai, nhưng không có gương mặt nào đủ khả năng kế nhiệm.
Phó thủ tướng Phumtham Wechayachai và nội các hiện tại sẽ quản lý chính phủ dưới vai trò tạm quyền cho đến khi Quốc Hội bầu thủ tướng mới mà không có giới hạn thời gian.
Phán quyết đẩy Thái Lan vào thêm bất ổn chính trị, trong bối cảnh công chúng bức xúc về cải cách trì trệ và nền kinh tế ảm đạm, dự kiến chỉ tăng trưởng 2,3% năm nay, theo Ngân hàng Thái Lan. Bất kỳ chính phủ Pheu Thai nào cũng sẽ chỉ có đa số sít sao và đối mặt với thách thức liên tục từ phe đối lập được ủng hộ mạnh, kêu gọi bầu cử sớm.
Phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra: Các sự kiện chính
Cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay với việc bà Paethongtarn Shinawatra, thủ tướng Thái Lan, bị Tòa Bảo Hiến phế truất, có cội nguồn từ cuộc tranh chấp biên giới kéo dài giữa Cam Bốt và Thái Lan. Tình trạng không rõ ràng, mập mờ trong việc hoạch định biên giới chiểu theo hiệp ước Pháp-Xiêm 1907 đã dẫn đến căng thẳng, thậm chí xung đột vũ trang giữa hai nước .Sau khi Cam Bốt độc lập, năm 1962 Tòa Án Công Lý Quốc Tế đã phán xử đền Préah Vihear thuộc chủ quyền Cam Bốt. Tuy nhiên, một số khu vực lân cận ngôi đền này vẫn bị tranh chấp và gây ra những căng thẳng song phương, vào năm 2008 và 2011.
Căng thẳng lại bùng lên từ đầu năm 2025.
13/02 : Lính Thái Lan ngăn cản du khách Cam Bốt hát quốc ca trong một ngôi đền đang có tranh chấp.
28/05 : Đụng độ vũ trang giữa binh sĩ Cam Bốt và Thái Lan tại khu Tam Giác Chong Bok (Thái Lan-Cam Bốt-Lào). Một binh sĩ Cam Bốt thiệt mạng.
29/05 : Tướng Phana Khlaeoplotthuk, tổng tư lệnh Quân đội Hoàng gia Thái Lan họp với tướng Mao Sophan, tổng tư lệnh quân đội Hoàng gia Cam Bốt nhằm phối hợp các nỗ lực làm giảm căng thẳng và ngăn ngừa các sự cố xẩy ra trong tương lai.
15/06 : Thủ tướng Thái Lan Paethongtarn Shinawatra điện đàm với chủ tịch Thượng Viện Cam Bốt Hun Sen, nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng. Phía Cam Bốt ghi âm cuộc điện đàm.
18/06 : Hun Sen đơn phương công bố nội dung băng ghi âm cuộc điện đàm.
20/06 : Chủ tịch Thượng Viện Thái Lan Mongkol Surasajja, thay mặt cho 36 Thượng nghị sĩ đệ kiến nghị phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra vì đã vi phạm nghiêm trọng Hiến Pháp và không tôn trọng các chuẩn mực đạo lý của công chức.
01/07 : Tòa Bảo Hiến ra phán quyết đình chỉ chức vụ thủ tướng của bà Paetongtarn Shinawatra
29/08 : Tòa Bảo Hiến ra phán quyết phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra.
Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra (G) cùng nội các họp báo tại Bangkok, Thái Lan, ngày 29/08/2025. AP - Sakchai LalitTrong phán quyết ra hôm nay, 6 trong số 9 thẩm phán của Toa Bảo Hiến Thái Lan đã kết luận bà Paetongtarn Shinawatra đã không tôn trọng các chuẩn mực đạo đức cần thiết của một thủ tướng qua cuộc điện đàm với cựu thủ tướng, chủ tịch Thượng Viện Cam Bốt Hun Sen, hồi tháng 6.
Một phần nội dung cuộc điện đàm trên đã bị rò rỉ trên mạng. Phe đối lập kiện lên Tòa Bảo Hiến, tố cáo bà Paetongtarn có thái độ quá nhún nhường trước ông Hun Sen khi hai nước đang đứng trước bờ vực xung đột biên giới. Vài tuần trước đó, xung đột nổ ra và kéo dài năm ngày.
Quyết định này đánh dấu thêm một thất bại cho gia tộc Shinawatra. Ở tuổi 39, bà Paetongtarn trở thành thành viên thứ ba trong gia đình bị buộc rời khỏi cương vị thủ tướng. Cha bà, ông Thaksin, bị lật đổ trong cuộc đảo chính quân sự năm 2006, còn người dì ruột của bà, Yingluck, bị Tòa Bảo Hiến phế truất đầu năm 2014, chỉ vài tuần trước một cuộc đảo chính quân sự khác. Cách nay một tuần, ông Thaksin vừa được tuyên trắng án trong vụ án khi quân, vốn có thể khiến ông đối mặt tới 15 năm tù giam.
Theo Hiến Pháp Thái Lan, chỉ những người từng được các đảng đề cử sau cuộc bầu cử lập pháp năm 2023 mới có quyền ứng cử làm thủ tướng. Hiện có năm người đủ điều kiện ra ứng cử, trong đó chỉ có một người từ Pheu Thai, nhưng không có gương mặt nào đủ khả năng kế nhiệm.
Phó thủ tướng Phumtham Wechayachai và nội các hiện tại sẽ quản lý chính phủ dưới vai trò tạm quyền cho đến khi Quốc Hội bầu thủ tướng mới mà không có giới hạn thời gian.
Phán quyết đẩy Thái Lan vào thêm bất ổn chính trị, trong bối cảnh công chúng bức xúc về cải cách trì trệ và nền kinh tế ảm đạm, dự kiến chỉ tăng trưởng 2,3% năm nay, theo Ngân hàng Thái Lan. Bất kỳ chính phủ Pheu Thai nào cũng sẽ chỉ có đa số sít sao và đối mặt với thách thức liên tục từ phe đối lập được ủng hộ mạnh, kêu gọi bầu cử sớm.
Phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra: Các sự kiện chính
Cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay với việc bà Paethongtarn Shinawatra, thủ tướng Thái Lan, bị Tòa Bảo Hiến phế truất, có cội nguồn từ cuộc tranh chấp biên giới kéo dài giữa Cam Bốt và Thái Lan. Tình trạng không rõ ràng, mập mờ trong việc hoạch định biên giới chiểu theo hiệp ước Pháp-Xiêm 1907 đã dẫn đến căng thẳng, thậm chí xung đột vũ trang giữa hai nước .Sau khi Cam Bốt độc lập, năm 1962 Tòa Án Công Lý Quốc Tế đã phán xử đền Préah Vihear thuộc chủ quyền Cam Bốt. Tuy nhiên, một số khu vực lân cận ngôi đền này vẫn bị tranh chấp và gây ra những căng thẳng song phương, vào năm 2008 và 2011.
Căng thẳng lại bùng lên từ đầu năm 2025.
13/02 : Lính Thái Lan ngăn cản du khách Cam Bốt hát quốc ca trong một ngôi đền đang có tranh chấp.
28/05 : Đụng độ vũ trang giữa binh sĩ Cam Bốt và Thái Lan tại khu Tam Giác Chong Bok (Thái Lan-Cam Bốt-Lào). Một binh sĩ Cam Bốt thiệt mạng.
29/05 : Tướng Phana Khlaeoplotthuk, tổng tư lệnh Quân đội Hoàng gia Thái Lan họp với tướng Mao Sophan, tổng tư lệnh quân đội Hoàng gia Cam Bốt nhằm phối hợp các nỗ lực làm giảm căng thẳng và ngăn ngừa các sự cố xẩy ra trong tương lai.
15/06 : Thủ tướng Thái Lan Paethongtarn Shinawatra điện đàm với chủ tịch Thượng Viện Cam Bốt Hun Sen, nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng. Phía Cam Bốt ghi âm cuộc điện đàm.
18/06 : Hun Sen đơn phương công bố nội dung băng ghi âm cuộc điện đàm.
20/06 : Chủ tịch Thượng Viện Thái Lan Mongkol Surasajja, thay mặt cho 36 Thượng nghị sĩ đệ kiến nghị phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra vì đã vi phạm nghiêm trọng Hiến Pháp và không tôn trọng các chuẩn mực đạo lý của công chức.
01/07 : Tòa Bảo Hiến ra phán quyết đình chỉ chức vụ thủ tướng của bà Paetongtarn Shinawatra
29/08 : Tòa Bảo Hiến ra phán quyết phế truất thủ tướng Paetongtarn Shinawatra.
Anh Vũ
29/08/2025
Nguồn: RFI Tiếng Việt
