Khẩu hiểu làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại của ông Donald Trump phải hiểu theo nghĩa chính xác hơn là "chỉ biết có nước Mỹ" theo một quan điểm quốc gia dân túy hẹp hòi. Nước Mỹ có nền kinh tế lớn nhất thế giới, có vị thế siêu cường và dẫn đầu trong rất nhiều địa hạt...Trái lại, nó chưa bao giờ mạnh như ngày hôm nay nhưng vì nước Mỹ đã theo đuổi chủ nghĩa thực tiễn mấy thập niên qua, mà bỏ qua sự liên đới xã hội, cố gắng nâng cao dân trí...đã làm cho những chia rẽ, bất công giữa người giàu - người nghèo, giữa các thành phần khác nhau trong xã hội trở nên quá trầm trọng và sâu sắc. Donald Trump chỉ là một triệu chứng của sự phân cực này. Ông ấy chỉ có những quan điểm, chứ không có một chính sách nào để giải quyết những vấn đề của nước Mỹ đúng đắn nếu nhìn cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.
Donald Trump đắc cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016 nhờ một cụm từ đơn giản: "Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại".
Tranh
cử mong được ở lại Nhà Trắng nhiệm kỳ thứ hai, ông phải đối mặt với một
đất nước đang vật lộn với những thách thức từ virus corona và dư chấn
kinh tế của đại dịch - và một khối đại cử tri đang cân nhắc thành quả
của ông trong bốn năm cầm quyền.
Chiến
dịch tranh cử năm 2020 của ông dựa vào chính sách phục hồi nền kinh tế,
thúc đẩy việc làm, bảo vệ lợi ích thương mại của Hoa Kỳ và tiếp tục lập
trường cứng rắn về vấn đề nhập cư.
Dưới đây là chính sách của ông Trump trong tám vấn đề chính.
Dựng lại nền kinh tế tơi tả vì đại dịch
Tổng
thống Trump từ lâu đã vận động tranh cử theo nguyên tắc "Nước Mỹ trên
hết", và thúc đẩy việc đưa việc làm và ngành sản xuất trở lại Mỹ.
Trong
chiến dịch tranh cử đầu, ông Trump hứa sẽ cắt giảm thuế cho những người
Mỹ đang làm việc, giảm thuế suất doanh nghiệp, cải thiện hiện trạng
thương mại và phục hồi ngành sản xuất của Mỹ.
Trong một số những điều này, ông đã phần nào thực hiện được.
Trong
bốn năm qua, ông đã rút lại các quy định liên bang về doanh nghiệp, cắt
giảm thuế doanh nghiệp và thuế thu nhập và ký các lệnh hành pháp hỗ trợ
các ưu đãi đối với các sản phẩm sản xuất trong nước.
Kể
từ tháng 1/2017, Mỹ đã có thêm hơn 480.000 việc làm trong lĩnh vực sản
xuất, mặc dù các nhà phân tích cho rằng tăng trưởng trong lĩnh vực này
đang chậm lại và các chính sách liên quan của ông Trump - như thuế quan -
chưa giải quyết được các vấn đề cơ cấu.
Ông
Trump cũng dự đoán kinh tế sẽ phục hồi ngay sau đại dịch - mặc dù các
nhà phê bình nói rằng phản ứng Covid-19 của ông đã gây ra thiệt hại kinh
tế lâu dài.
Chấm dứt 'phụ thuộc' vào TQ, bảo vệ sản xuất của Mỹ
Ông
Trump vận động tranh cử với lời hứa Mỹ nên tập trung vào lợi ích kinh
tế của chính mình mặc dù ông nói "Nước Mỹ trên hết" không có nghĩa là
"nước Mỹ đơn độc".
Về
thương mại, ông Trump có lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc, cùng
với chính sách bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh từ
nước ngoài - và đó vẫn là những khía cạnh quan trọng trong chính sách
thương mại của ông.
Trong
suốt nhiệm kỳ đầu tiên, tổng thống nhấn mạnh công việc của ông là đàm
phán lại các thỏa thuận thương mại trong quá khứ mà ông nói là không
công bằng đối với Mỹ - như Nafta, giữa Mỹ, Canada và Mexico - hoặc rời
bỏ chúng - như Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương.
Trong
chiến dịch tranh cử năm 2016, ông cũng hứa sẽ khắc phục thâm hụt thương
mại của Mỹ (chênh lệch giữa nhập khẩu và xuất khẩu), mà, lần đầu tiên
trong sáu năm đã giảm vào năm 2019, mặc dù các nhà kinh tế không đồng ý
về việc liệu điều này có thực sự cải thiện kinh tế hay không.
Cuộc
chiến thương mại đang diễn ra của Tổng thống Trump với Trung Quốc đã
tăng thuế biên giới lên gần 500 tỷ đôla thương mại hàng năm và thỏa
thuận "giai đoạn một" năm nay giữa hai quốc gia đã khiến hầu hết các mức
thuế vẫn được giữ nguyên.
Vào
tháng 8, ông cho biết muốn cung cấp các khoản miễn trừ thuế để lôi kéo
công ty Mỹ chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc, đồng thời nói rằng "chúng
ta sẽ chấm dứt sự phụ thuộc vào Trung Quốc".
Ông
Trump cũng đã áp thuế lên hàng hóa từ Liên minh châu Âu - từ thép đến
rượu vang của Pháp - đã đe dọa áp thuế lên thép và nhôm từ Brazil và
Argentina, và gần đây đã tái áp thuế đối với một số sản phẩm nhôm của
Canada.
'Nước Mỹ trên hết' và khẳng định chủ quyền của Mỹ
Như với thương mại, ông Trump cũng đã hứa đặt "Nước Mỹ trên hết" trong chính sách đối ngoại của Mỹ.
Theo
cách nói của Nhà Trắng, điều đó có nghĩa là "khẳng định lại chủ quyền
của Mỹ và quyền của tất cả các quốc gia được xác định tương lai của
mình", với trọng tâm là đảm bảo an ninh và thịnh vượng.
Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tế?
Nó
bao gồm việc rút khỏi một số hiệp định đa phương lớn như hiệp định khí
hậu Paris hoặc rút lui khỏi một số tổ chức đa phương, như Tổ chức Y tế
Thế giới.
Ông
đã thách thức một số liên minh quốc tế, thúc đẩy các thành viên Tổ chức
Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (Nato) tăng cường chi tiêu quốc phòng của họ
trong liên minh quân sự.
Và
gần đây ông nhắc lại lời hứa sẽ hạ thấp quân số của Mỹ ở nước ngoài -
hiện đang ở mức ngang bằng lúc ông nhậm chức - đặc biệt là ở những nơi
như Đức và Afghanistan.
Giới
phê bình cho rằng ông đã tạo ra căng thẳng với các đồng minh thân cận
lịch sử của Mỹ trong khi tiếp cận với các đối thủ như Triều Tiên và Nga.
Ông
có những thành công trong chính sách đối ngoại, gần đây đã giúp môi
giới một thỏa thuận giữa Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất
để bình thường hóa quan hệ.
Và
ông đã hô hào việc giết Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh của nhóm Nhà
nước Hồi giáo (IS), và chỉ huy quân sự quyền lực của Iran, Tướng Qasem
Soleimani.
Xây tường và hạn chế nhập cư
Những lời hứa hạn chế mức nhập cư đã trở thành nền tảng cho sự nghiệp chính trị của tổng thống.
Bây
giờ, khi ông vận động tái tranh cử, ông hứa sẽ tiếp tục xây bức tường
biên giới trên biên giới Mỹ-Mexico - cho đến nay ông đã bảo đảm kinh phí
cho 445 dặm (716 km) của hàng rào 722 dặm.
Ông
cũng thề sẽ loại bỏ việc xổ số Visa và di cư theo chuỗi - nghĩa là nhập
cư vào Mỹ dựa trên quan hệ gia đình - và chuyển sang hệ thống nhập cảnh
"dựa trên thành tích".
Kế
hoạch cải cách nhập cư của ông Trump phải đối mặt với thất bại vào mùa
hè này khi Tòa án Tối cao ra phán quyết chống lại nỗ lực hủy bỏ bộ luật
DACA của chính quyền ông, vốn bảo vệ khoảng 650.000 thanh niên nhập cảnh
vào Mỹ mà không có giấy tờ khi còn nhỏ.
Giảm gía thuốc, chấm dứt Đạo luật Obamacare
Ông
Trump vận động tranh cử năm 2016 dựa trên việc bãi bỏ Đạo luật Chăm sóc
Giá cả phải chăng (Obamacare) do cựu Tổng thống Barack Obama đưa ra.
Mặc
dù không thể bãi bỏ hoàn toàn, chính quyền Trump đã thành công trong
việc hủy bỏ các phần của luật đó gồm bãi bỏ việc bắt mọi người phải mua
bảo hiểm y tế, nếu không phải nộp phạt thuế.
Tổng
thống Trump cũng hứa sẽ hạ giá thuốc ở Mỹ và vào tháng 7 đã đưa ra các
biện pháp cho phép giảm giá và nhập khẩu thuốc rẻ hơn từ nước ngoài, mặc
dù một số nhà phân tích trong ngành cho rằng những biện pháp này sẽ
không có nhiều tác dụng.
Ông
tuyên bố cuộc khủng hoảng opioid là tình trạng khẩn cấp về y tế quốc
gia vào năm 2017 và cung cấp 1,8 tỷ đôla tài trợ liên bang cho các tiểu
bang để thực hiện biện pháp phòng ngừa, điều trị và phục hồi. Ông cũng
thực hiện các bước để hạn chế kê đơn opioid.
Nhưng
giới phê bình cho rằng nỗ lực liên tục nhằm phá bỏ Đạo luật Chăm sóc
Giá cả phải chăng, đưa bảo hiểm y tế đến cho hàng triệu người, của ông,
sẽ gây bất lợi cho việc chiến đấu với cuộc khủng hoảng opioid.
Thúc đẩy năng lượng Hoa Kỳ
Kể
từ khi nhậm chức, ông Trump đã rút ra khỏi hàng trăm biện pháp bảo vệ
môi trường, bao gồm giới hạn lượng khí thải carbon dioxide từ các nhà
máy điện và phương tiện giao thông, cũng như bảo vệ các tuyến đường thủy
liên bang trên khắp đất nước, thực hiện lời hứa tranh cử từ năm 2016.
Ông
cũng rút Mỹ khỏi thỏa thuận khí hậu Paris, nói rằng thỏa thuận này gây
bất lợi cho Mỹ "vì lợi ích riêng của các nước khác". Việc rút lui đó sẽ
chỉ chính thức hoàn tất sau cuộc bầu cử vào tháng 11.
Gần
đây nhất, chính quyền của ông đã phê duyệt việc khoan dầu khí tại Khu
bảo tồn Động vật Hoang dã Quốc gia Bắc Cực ở Alaska, nơi việc khoan dầu
đã bị giới hạn trong nhiều thập niên.
Theo dõi hành vi sai trái của cảnh sát
Tổng thống Trump cổ súy Đạo luật Bước Đầu tiên như bước quan trọng mà ông thực hiện đối với cải cách tư pháp hình sự.
Dự
luật lưỡng đảng năm 2018 có ý nghĩa quan trọng, và các luật đã được cải
cách ở cấp liên bang, giúp các thẩm phán có quyền quyết định hơn trong
quá trình tuyên án cũng như tăng cường các nỗ lực cải tạo tù nhân.
Ông
Trump cũng hứa sẽ có Đạo luật Bước Thứ hai tiếp theo sẽ giải quyết các
rào cản về việc làm cho các cựu tù nhân, mặc dù chưa có luật nào như vậy
được đề xuất cho đến nay.
Trong
chiến dịch tranh cử năm 2016, ông Trump tự cho mình là một người ủng hộ
việc thực thi pháp luật và vẫn giữ nguyên như vậy trong suốt nhiệm kỳ
tổng thống, gần đây nhất ông đã leo thang việc ủng hộ cảnh sát trong bối
cảnh các cuộc biểu tình chống bất công phân biệt chủng tộc trên toàn
quốc.
Trong
tháng 6, Tổng thống Trump ký một lệnh hành pháp giới thiệu một số cải
cách cảnh sát, cung cấp các khoản trợ cấp liên bang để cải thiện hoạt
động, bao gồm cả việc tạo cơ sở dữ liệu để theo dõi các hành vi lạm dụng
của cảnh sát.
Tổng
thống nói rằng các phương pháp chẹn cổ gây tranh cãi để kiềm chế nghi
phạm "nói chung" nên bị cấm nhưng đã không chuyển sang thực thi một lệnh
cấm.
Bảo vệ Tu chính án thứ Hai
Sau
khi nước Mỹ bị rung chuyển bởi các vụ xả súng hàng loạt ở Texas và Ohio
năm 2019, ông Trump bày tỏ sự ủng hộ đối với một loạt cải cách, chẳng
hạn như kiểm tra lý lịch chặt chẽ hơn đối với người mua súng và "luật cờ
đỏ", ngăn chặn quyền tiếp cận vũ khí đối với những người được coi là
rủi ro cho xã hội.
Nhưng
sau cơn sốt quan tâm ban đầu này, ông Trump hầu như đã không làm gì để
chuyển những ý tưởng này thành hành động. Thay vào đó, tổng thống tiếp
về tục lên tiếng bảo vệ Tu chính án thứ Hai của hiến pháp Hoa Kỳ - bảo
vệ quyền sở hữu súng của người Mỹ - và quyền lợi của nhóm vận động hành
lang súng mạnh mẽ, Hiệp hội Súng trường Quốc gia (NRA).