Căng thẳng Biển Đông: Đã đến lúc ĐNÁ phải chọn đứng về Mỹ hay TQ? (Tân Bình)
Khi căng thẳng Mỹ-Trung lên đến đỉnh điểm và cần có một cuộc chiến để ngã ngũ mọi việc thì Biển Đông sẽ chiến trường để Trung-Mỹ so găng. Tất nhiên là Mỹ và đồng minh sẽ chiến thắng và TQ phải qui phục Phương Tây như chuyện đã từng xảy ra dưới thời nhà Thanh. Cơ hội để dân chủ hóa đất nước, hội nhập và đứng vào hàng ngũ các nước văn minh đang đến với VN, đặc biệt là với ĐCSVN. Nếu bỏ qua cơ hội này thì khi TQ "đầu hàng" Mỹ thì VN sẽ không còn cửa để "đu dây".
Biển Đông đang dần nổi lên là vũ đài cạnh tranh chính giữa Mỹ và
Trung Quốc. Trong khi, Bắc Kinh ngày càng quyết đoán hơn trong tuyên bố
chủ quyền Biển Đông, thì Mỹ và đồng minh cũng gia tăng các hoạt động “tự do hàng hải” tại vùng biển chiến lược này. Đã đến lúc các nước Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam, phải lựa chọn dứt khoát đứng về bên nào?
Trung Quốc ngày càng quyết đoán về chủ quyền Biển Đông
Phát
biểu tại phiên họp toàn thể Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 28/9, Ngoại
trưởng Trung Quốc Vương Nghị khẳng định rằng chủ quyền của Bắc Kinh đối
với các đảo trên Biển Đông đã là “rất rõ ràng” và rằng nhân dân trên các đảo đó cảm thấy cần thiết phải tăng cường phòng thủ vì các cuộc tuần tra quân sự “dày đặc” của Mỹ.
Ngoài
những phát ngôn ngày càng công khai hơn, trên thực địa Trung Quốc tiếp
tục mở rộng sự hiện diện của Quân giải phóng Nhân dân (PLA) và các khí
tài quân sự hiện đại. Chế độ Bắc Kinh đã cho bồi đắp và quân sự hóa
nhiều đảo nhân tạo trên Biển Đông, biến đây thành tiền đồn cho PLA gia
tăng ảnh hưởng trong khu vực. Quân đội Trung Quốc thường xuyên điều động
tàu chiến và phi cơ chiến đấu tuần tra, cũng như diễn tập quân sự trên
Biển Đông.
Theo đài truyền hình nhà
nước Trung Quốc (CCTV), hoạt động diễn tập mới nhất của PLA tại Biển
Đông liên quan tới hàng chục máy bay chiến đấu, trong đó có nhiều oanh
tạc cơ và ít nhất hai chiến đấu cơ J-11B, bắn hàng ngàn đạn pháo vào các
mục tiêu giả lập trên biển. CCTV không thông tin rõ về thời gian và địa
điểm chính xác mà cuộc tập trận này diễn ra.
Mỹ và đồng minh gia tăng hiện diện quân sự trên Biển Đông
Tuyên
bố về chủ quyền Biển Đông của Ngoại trưởng Vương Nghị tại Liên Hiệp
Quốc đến vào thời điểm Mỹ và đồng minh như Anh hay Nhật Bản đang ngày
càng gia tăng các hoạt động “tự do hàng hải” để kiềm chế Trung Quốc trên Biển Đông.
Thách
thức mới nhất là việc tàu khu trục USS Decatur của Hải quân Mỹ hôm Chủ
Nhật (30/9) đã đi qua vùng biển tại quần đảo Trường Sa trong cuộc tuần
tra khoảng 10 giờ, tiến sâu vào trong khu vực 12 hải lý quanh các bãi đá
Gaven và Gạc Ma do Trung Quốc chiếm đóng trái phép.
Bộ
Quốc phòng Trung Quốc hôm thứ Ba (2/10) phát đi tuyên bố nói rằng tàu
khu trục USS Decatur của Mỹ hôm 30/9 đã đi vào vùng biển của Trung Quốc
và Hải quân nước này đã điều động tàu khu trục lớp Luyang ra cảnh báo và
ngăn chặn.
Tuyên bố của Bộ Quốc phòng
Trung Quốc nói rằng việc tàu USS Decatur đi vào Trường Sa là hành động
khiêu khích và Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của
mình.
Chế độ Bắc Kinh thậm chí phản
ứng gay gắt hơn khi quyết định hủy bỏ các cuộc đàm phán an ninh với
Washington đã được lên lịch diễn ra vào tháng Mười giữa Bộ trưởng Quốc
phòng Mỹ James Mattis và người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa (Wei
Fenghe).
Ngoài Mỹ, các đồng minh khác
của Washington cũng đang tăng cường hiện diện quân sự tại Biển Đông khị
họ nhận được lời kêu gọi từ chính phủ Trump.
Tuần
trước, tàu khu trục Anh Quốc HMS Argyll đã gia nhập cuộc diễn tập hải
quân cùng tàu chiến Kaga và tàu khu trục Inazuma của hải quân Nhật Bản
trên Ấn Độ Dương trước khi hướng tới Biển Đông. Trung Quốc được cho là
đã gửi một tàu chiến và một số máy bay trực thăng tới đối phó với sự
hiện diện của Anh Quốc trong vùng biển chiến lược này.
Trước
đó, vào cuối tháng Tám, một tàu khu trục khác của Anh đã đi từ Nhật Bản
qua Hoàng Sa để cập cảng Sài Gòn, thăm chính thức Việt Nam 4 ngày. Gầy
đây, vào giữa tháng Chín, một tàu ngầm của Nhật Bản cũng đã có chuyến
thăm Việt Nam 5 ngày trong chuỗi hoạt động nhằm đẩy mạnh các mối quan hệ
hợp tác an ninh, quốc phòng giữa Nhật Bản và các nước trong khu vực
Đông Nam Á.
Biển Đông sẽ là vũ đài chính trong cạnh tranh ảnh hưởng Trung – Mỹ?
Tổng
thống Mỹ Donald Trump ngày càng cho thấy quyết tâm ép Trung Quốc tới
cùng trong cuộc chiến thuế quan để chế độ Bắc Kinh phải thực hiện thương
mại công bằng, chấm dứt đánh cắp sở hữu trí tuệ Mỹ và mở cửa lớn hơn
nữa cho các doanh nghiệp Mỹ tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Washington
cũng đang từng bước đàm phán lại các thỏa thuận thương mại với các đồng
minh, để tăng sức mạnh cho kinh tế Mỹ và có sự hậu thuẫn trong cuộc
chiến thương mại toàn diện với Bắc Kinh. Hiện tại, Mỹ đã hoàn thành đàm
phán hiệp định thương mại tự do mới với Hàn Quốc, Mexico và Canada.
Chính phủ Trump đang đẩy mạnh đàm phán với Nhật Bản và Liên minh Châu
Âu.
Washington cũng đang từng bước
thắt chặt dần nguồn cung dầu mỏ vào Trung Quốc. Việc ông Trump rút nước
Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 và tái áp đặt lệnh cấm vận Tehran
xuất khẩu dầu mỏ có hiệu lực từ ngày 4/11, sẽ dẫn tới Bắc Kinh thiếu hụt
lượng lớn dầu mà họ nhập từ nước Cộng hòa Hồi giáo. Trung Quốc hiện
đang là nước nhập khẩu dầu mỏ lớn nhất của Iran.
Trong
diễn đàn Liên Hiệp Quốc vừa qua, Tổng thống Trump đã kêu gọi tất cả các
nước chống lại chủ nghĩa xã hội nói chung và nhắm trực tiếp vào
Venezuela nói riêng. Washington đã chế tài các cá nhân và doanh nghiệp
Venezuela, nhưng sắp tới khả năng Mỹ cũng sẽ cấm vận ngành dầu mỏ của
chế độ Maduro, qua đó tiếp tục chặn thêm nguồn cung dầu lớn khác vào
Trung Quốc.
Không còn nguồn dầu từ
Iran và Venezuela, Trung Quốc khả năng sẽ buộc phải đẩy mạnh khai thác
dầu khí trên Biển Đông, qua đó gia tăng mâu thuẫn trực tiếp với Việt
Nam, Philippines và các nước khác trong khu vực.
Bắc
Kinh trước nay luôn không muốn quốc tế hóa Biển Đông và thường xuyên
kêu gọi các nước mà không có tuyên bố chủ quyền trên vùng biển này không
được liên quan đến tranh chấp trong khu vực. Trung Quốc hồi tháng Tám
được cho là đã đồng ý bản dự thảo Bộ quy tắc ứng xử Biển Đông (COC) do
các nước Đông Nam Á, cùng Trung Quốc soạn thảo. Chế độ Bắc Kinh muốn dựa
vào COC và các cuộc đàm phán song phương để ký các thỏa thuận “cùng khai thác Biển Đông” với các nước liên quan, loại bỏ sự tham gia của Mỹ và đồng minh vào vấn đề này.
Tất
nhiên, nước Mỹ mà đặc biệt dưới thời Tổng thống Trump hiểu rất rõ tham
vọng độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc. Ông Trump đã gia tăng hoạt động
tuần tra vùng biển Đông Nam Á, đồng thời, kêu gọi các nước đồng minh
cùng tham gia hiện diện quân sự tại đây. Dường như Mỹ và đồng minh đã
chủ động chờ sẵn Trung Quốc để “quyết chiến” giành ảnh hưởng trên vùng biển chiến lược cả về hàng hải và tài nguyên khoáng sản, hải sản.
ĐNÁ phải dứt khoát chọn đứng về Mỹ hay Trung Quốc?
Ông
Collin Koh, chuyên gia về hàng hải tại Đại học Công nghệ Nanyang,
Singapore hôm 1/10 có nhận định trên tờ Hoa Nam Tảo Báo (Hồng Kông): “Không
chỉ sự hiện diện của Mỹ gây chú ý những ngày này. Có thể nhận thấy rằng
các cường quốc bên ngoài khác cũng đã gia tăng sự hiện diện quân sự của
họ tại Biển Đông. Tôi cho rằng điều đó đủ để nói rằng ít nhất một số
nước, nếu không muốn nói là tất cả các nước Đông Nam Á đã bị kẹp giữa
[hai thế lực]”
Ông Collin Koh nói
rằng các nước Đông Nam Á trước nay vẫn đang cố gắng quản lý mối quan hệ
hài hòa với cả Trung Quốc và Mỹ, thậm chí các nước này mong muốn tìm
kiếm đẩy mạnh hợp tác kinh tế với Bắc Kinh, trong khi lại hy vọng nhận
được cam kết đảm bảo an ninh từ Washington.
Ông Koh nhận định: “Mặc
dù việc bị kẹp ở giữa là rất rõ ràng, nhưng các nước Đông Nam Á không
nhất định mong muốn phải đưa ra lựa chọn đứng hẳn về bên nào. Theo đó, ý
tưởng chung là phải tối đa hóa lợi ích từ tất cả các bên, trong khi
không để vào tầm ngắm của cả hai”.
Tuy
nhiên, căng thẳng toàn diện cả về quân sự, thương mại và ngoại giao
giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng leo thang sẽ không cho phép các nước
Đông Nam Á có thể tiếp tục chiến lược “đánh đu” giữa hai cường quốc.
Tờ
Hoa Nam Tảo Báo dẫn lời ông Adam Ni, chuyên gia nghiên cứu chính sách
ngoại giao và an ninh Trung Quốc tại Đại học Quốc gia Úc, nhận định rằng
sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Bắc Kinh và Washington ở Châu Á có
thể đưa các quốc gia Đông Nam Á vào vị trí mà họ phải chọn đứng về phe
nào.
“Đối với các nước Đông Nam Á,
một vị thế mạnh mẽ của Mỹ tại Châu Á để cân bằng tham vọng bành trướng
của Trung Quốc dường như là điều tích cực cho sự ổn định và lợi ích của
họ. Tuy nhiên, có rủi ro khi cạnh tranh chiến lược sôi sục lên sẽ ảnh
hưởng xấu tới hòa bình và ổn định khu vực”, ông Adam Ni nói.
Trong
khi đó, ông Wu Shicun, Chủ tịch của Viện Quốc gia về Nghiên cứu Biển
Đông nói trên Hoa Nam Tảo Báo rằng Bắc Kinh đang ngày càng quyết đoán
hơn về tuyên bố chủ quyền của họ trên Biển Đông và điều này “đã gây
áp lực lên Mỹ và Mỹ đã kêu gọi các đồng minh như Nhật Bản và Anh Quốc,
thậm chí cả Úc, thực hiện các hoạt động tự do hàng hải trên Biển Đông”.
“Mỹ sẽ không bao giờ từ bỏ Biển Đông – họ vẫn sẽ là nhân tố quan trọng trong khu vực này”, ông Wu Shicun khẳng định.
Thậm
chí có một số chuyên gia cho rằng Mỹ và đồng minh sẽ chọn Biển Đông là
vũ đài chính để gây sức ép lớn nhất lên Trung Quốc buộc họ phải đưa ra
lựa chọn quan trọng nhất hoặc là phải gia nhập thế giới văn minh hoặc sẽ
bị cô lập hoàn toàn và dẫn tới sụp đổ chế độ chuyên chế độc đảng.
Trong
hoàn cảnh đó, các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, cũng buộc phải
lựa chọn dứt khoát đứng về Mỹ hay Trung Quốc? Việt Nam và Đông Nam Á sẽ
không còn dư địa để chọn đứng ở giữa mà tối đa hóa lợi ích từ cả hai
bên.
Theo Trithucvn